A Tỳ Đàm
Giảng Giải và Thảo Luận

TT Giác Đẳng Giảng 

A Tỳ Đàm, Bài 2.1.1   Ngày 27 tháng 3 năm 2004

Minh Hạnh thực hiện

Chư Pháp và sự nhận thức theo A Tỳ Ðàm

1.1 Không có từ ngữ nào trong A Tỳ Ðàm mang tính phổ quát hơn chữ "dhamma hay pháp". Tất cả gọi là pháp. Ngài Tịnh Sự có một cách trình bày độc thoại thú vị về từ nầy: pháp là chi? chi cũng là pháp. Dù đó là thi thiết hay bản thể, vật chất hoặc trừu tượng, hữu vi cũng như vô vi đều gọi là pháp.

o o O o o

TT Giác Đẳng: Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phât, kính bạch Chư Tôn Đức và thưa quí Phật tử.  Từ ngữ Pháp là một từ ngữ hết sức đặc biệt ở trong kinh điển của Đạo Phật, nhưng riêng trong A Tỳ Đàm thi` chữ pháp có thể nói rằng mang một y' nghĩa rộng lớn hơn bất cứ từ ngữ nào, tất cả gọi là pháp, chúng ta nói đến vạn pháp, chúng ta nói đến chư pháp và Ngài Tịnh Sự Ngài cũng có một câu khẳng định rằng tất cả đều là pháp.

Chúng ta phải bắt đầu như vậy để thấy rằng những gi` được đề cập dù mang tánh cách tiếp thu hay qui nạp, dù từng phần một, từng đơn vị nhỏ hay gồm tất cả thi` không có cái gi` nằm ngoài cái chữ dhamma hay là chữ pháp này. Chữ Dhamma hay trong Sankrist chúng ta gọi là dhamma thi` được định nghĩa với nhiều cách, trong bản chữ Hán người ta nói rằng “nhậm tri` tự tánh”.  Chữ pháp chỉ cho cái gi` có tự tánh, gi`n giữ bản thể riêng của nó gọi là pháp.

Và riêng trong một định nghĩa hết sức ngắn gọn cô đọng, Ngài Tịnh Sự đã định nghĩa cho chúng ta thấy ở trong chú giải cũng như giáo án của Ngài, là những gi` có trạng thái gọi là pháp.  Trước hết chúng ta nói những gi` có tự tánh hay những gi` có trạng thái, chúng ta muốn nói đến đối tượng của tâm thức, phần đó là phần TT Trí Siêu sẽ định nghĩa sắp tới trong phần giảng của TT, ở đây chúng tôi chỉ đưa ra một số các so sánh về chữ pháp theo trong một số các quan điểm hết sức phổ thông và chúng ta ti`m thấy rải rác đó đây ở trong tam tạng kinh điển. 

Thưa quí vị, có một y' nghĩa pháp mà quí vị thường được nghe như chúng ta nghe nói "quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng" chữ pháp đó mang một nghĩa ở trong nhiều nghĩa mà chữ pháp ở trong kinh điển được đề cập đến.  Khi chúng ta nói quy y Phật, quy y Pháp, quy y Tăng thi` pháp đó là tất cả những gi` Đức Phật dạy để lại cho chúng ta bao gồm cả tam tạng kinh điển. Thi` thưa quí vị chữ pháp ở đây nghĩa là huấn ngôn của Đức Phật, như chúng ta nói Phật Pháp chẳng hạn. 

Và ngay ở trong chữ pháp đó, thi` thời Đức Phật co`n tại thế cũng đã được chia làm hai là Dhamma và Vinaya la` pháp và luật do Như Lai giảng giải.  Pháp và luật do Như Lai giảng giải thi` luật được kể như là những gi` thuộc về giới luật, điều luật dành do những vị Tỳ khưu, Tỳ khưu Ni, Sa Di, Sa Di Ni, nói chung là những qui luật cho người xuất gia và pháp là phần co`n lại của kinh điển Đạo Phật,.

Như vậy chữ Pháp và Luật nó lại nằm trọn vẹn trong chữ pháp của Phật Pháp và Tăng, quí vị thấy ở đây có hai chữ rất dễ làm cho người ta lẫn lộn, khi chúng ta nói đến Phật Pháp Tăng.  Và pháp và luật, thi` chữ pháp và luật sau pháp cũng nằm ở trong Phật Pháp Tăng, mà luật cũng nằm ở trong Phật Pháp và Tăng.  Nhưng rồi ngay cả trong chữ Pháp và luật thưa quí vị,chữ Như Lai giảng giải thi` Đức Phật Ngài cũng dạy những gi` về thiện và những gi` thuộc về bất thiện, chữ pháp đó Đức Phật Ngài dạy những gì không làm những điều ác, làm các hạnh lành chẳng hạn, thi` khi chúng ta nói không làm những điều ác, làm các hạnh lành thi` ở trong kinh này cũng có chữ dhamma, adhamma, tức là pháp và phi pháp, chữ pháp đó đặc tánh về thiện và cái gi` phi pháp là cái gi` đi ngược lại với điều thiện. 

Ở đây chúng ta thấy chữ pháp lại được hiểu một cách khác đi và chữ pháp co`n có thể được hiểu như quí vị nghe trong sáu cảnh là sắc, thinh, khí, vị, xúc, pháp.  Pháp ở đây tức là cảnh gi` nó ngoài 5 cảnh sắc, thinh, khí, vị, xúc, co`n tất cả cái co`n lại là pháp, như vậy khi một người học Phật đi vào trong rừng ngôn từ của Phật Giáo thi` có một từ ngữ phải luôn luôn đặc biệt lưu y' là chữ Pháp hay chữ dhamma. 

Có thể nói rằng trong một bản thống kê của một nhà học Phật ông Buccimodo một vị giáo sư của đại học Tokyo về phân khoa tôn giáo, ông đã ti`m thấy hơn 30 cách dùng khác nhau của chữ pháp ở trong Đạo Phật và riêng về tạng A Tỳ Đàm khi chúng ta nói chữ pháp ở tại đây.  Lát nữa chúng ta sẽ thỉnh TT Trí Siêu định nghĩa chữ Pháp theo đúng nghĩa chữ A Tỳ Đàm.

Thưa quí vị riêng về phần đầu chúng tôi muốn tri`nh bày, thi` chúng tôi chỉ muốn tri`nh bày tính phổ quát của tất cả các pháp, hay chữ chi pháp.  Và chữ pháp được dùng ở đây,  theo như trong kinh Phật thi` từ ngữ pháp được chư vị dịch giả thời trước dịch rất tương đối, có một số các vị dịch là chữ Đạt Ma để phân biệt ra với chữ pháp trong A Tỳ Đàm, chúng tôi nói đến ví dụ chúng tôi nói Phật Đà, Đạt Ma và Tăng già, thi` các vị giữ nguyên âm Đạt Ma đó, Đạt Ma chỉ cho lời dạy của Đức Phật , co`n chữ Pháp ở tại đây chúng ta được hiểu một cách hoàn toàn y' nghĩa theo A Tỳ Đàm đó là những gi` có trạng thái có tự tánh và được đề cập đến. 

Tại sao chữ pháp như vậy có một y' nghĩa rất phổ quát, thi` thưa quí vị ngay trong chữ Pháp này lại gói ghém hai điều chúng ta được biết là sự thật của thế ti`nh và sự thật của bản thể.  Sự thật của thế ti`nh chúng ta gọi là tục đế và sự thật của bản thể chúng ta gọi là chân đế. 

Ở trong hai sự thật tục đế và chân đế này đều nói đến sự thật và ở đây nó lại có thêm một y' nghĩa liên đới mà chúng ta có thể nói rằng đặc biệt thú vị khi chúng ta nói đến những gi` mà A Tỳ Đàm đề cập đến.  Chúng tôi rất tiếc rằng ở trong khuôn khổ lớp học trên paltalk chúng ta không thể thực hiện bằng những đồ biểu, không thể có một cái gi` cho quí vị thấy tại chỗ để quí vị có thể nhi`n thấy một đồ biểu mà Ngài Hoà Thượng Tịnh Sự phát họa lên ở đây, Ngài Hoà Thượng Tịnh Sự Ngài phát hoạ một đồ biểu mà Ngài đặc tên gọi là Bản Nêu Chi Pháp.  Ở trong đó quí vị vào trong trang web site thi` có thể đọc được bài học ở trong Diệu Pháp.net quí vị sẽ  thấy rằng ở trên bản nêu đó có rất nhiều vo`ng tro`n, tất cả những vo`ng tro`n đó đều là những khái niệm được chỉ cho sự thật, dầu  sự thật của thế ti`nh hay sự thật của bản thể.  Như vậy với tánh phổ quát của chữ pháp nó lại có một y' nghĩa lớn đối với người học Phật, y' nghĩa lớn này là trong A Tỳ Đàm khi đề cập đến cái gi` gọi là Pháp.

Chúng tôi xin tóm tắt ở đây là chúng tôi đã nói lên tính phổ cập tính của chữ pháp trong A Tỳ Đàm, nói một cách khác pháp là cái gi` có thể lãnh hội bởi tâm của mi`nh đượ.c đều gọi là pháp. Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Minh Hạnh Biên Soạn