A Tỳ Đàm
Giảng Giải và Thảo Luận

Tâm Qủa Vô Nhân

A Tỳ Đàm, Bài 6.2 Bài Giảng & Thảo-Luận   Ngày 22 tháng 5 năm 2004

Minh Hạnh biên soạn & Cô Tu Nữ Diệu Tịnh hiệu đính

Tâm Qủa Vô Nhân

Khái niệm về những tâm quả vô nhân (Tiep Theo)

Những điểm chính của phần 1

1.1 Nghiệp lực chiêu cảm qua tâm thức

1.2 Sự nhận thức giới hạn của tâm thức đối với thực tại

1.3 Xấu tốt do cảnh hay do suy diễn ?

1.1 Nghiệp lực có thể tạo ra nhiều thứ từ môi trường sống đến tình thân của người chung quanh và sự thành công trên đường công danh sự nghiệp. A Tỳ Ðàm đặc biệt nhấn mạnh sự trổ sanh quả của nghiệp qua dòng tâm thức. Trong diễn trình của tâm, những tâm tạo quả và tâm quả liên tục xen lẫn vào nhau. Chính vì thế tâm thức không hẳn thuần về "ý chí" hay lúc nào cũng bị chi phối bởi "tiền định". Không có những quan niệm mơ hồ về "phức cảm tâm lý" mà là sự pha trộn của nghiệp, quả và phiền não. Như trường hợp một người hưởng thụ dục lạc. Những gì người đó có được là quả tốt của tâm thiện quá khứ nhưng tù đó sanh phiền não rồi phóng túng đó là là quả thiện sanh phiền não để rồi phiền não tạo nghiệp bất thiện. Sự hỗn hợp phức tạp đó là một đặc tính của lý duyên sinh.

1.2 Mười tâm quả vô nhân đầu tiên còn được gọi là ngũ song thức gồm 2 tâm nhãn thức (thị giác), 2 tâm nhĩ thức (thính giác), 2 tâm tỷ thức (khứu giác), 2 tâm thiệt thức (vị giác) và 2 tâm thân thức (xúc giác). Sở dĩ mỗi thứ có 2 vì một là quả của tâm thiện, một quả của tâm bất thiện. Những tâm nầy tiếp xúc với thực tại không qua sự suy diễn. Thấy một bức tranh đẹp hay xấu không phải là cái biết của tâm nhãn thức mà tâm nầy chỉ nhận biết màu sắc, đường nét, chiều kích, sáng tối. Còn phẩm vị nghệ thuật hoàn toàn thuộc về sự suy diễn nội tại. Như vậy sự nhận thức của tâm đối với thực tại hết sức giới hạn. Và ngay cả những cái thấy, nghe, ngửi, nếm, đụng cũng bị chi phối bởi các căn (thần kinh) và điều kiện khách quan bên ngoài.

1.3 A Tỳ Ðàm không nói là đẹp hay xấu do cảnh khách quan hay do tâm chủ quan là yếu tố quyết định mà là do nghiệp quá khứ. Và những giác quan nhận biết năm cảnh sắc, thinh, khí, vị, xúc sanh trước nhũng tâm đổng lực nên không bị nhồi nặn qua một tiến trình suy diễn. Nói cách khác theo duyên sinh thì xúc sanh thọ, thọ sanh ái chứ không phải ngược lại.

Ty` Khưu Giác Đẳng

ooOoo

TT Giác Đẳng : Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật, kính đảnh lễ Sư Trưởng, kính đảnh lễ TT Trí Siêu, kính đảnh lễ Chư Tôn Đức và xin được chào tất cả qúi Phật tử đang hiện diện trong rơom. Sáng hôm nay trong chương tri`nh lớp học A Ty` Đàm, chúng ta tiếp tục phần thảo luận co`n lại ngày hôm qua, sáng hôm nay chúng ta sẽ nói về một đề tài, đề tài này quí vị đã được nghe rất nhiều lần trước đây khi Chư Tăng bàn về lộ tâm, cũng như hôm qua chúng tôi và TT Trí Siêu có thỉnh y' Sư Trưởng để thảo luận, bây giờ nếu quí vị nghe lại thi` thấy rất nhiều sự trùng lập. Nhưng điều này đặc biệt hết sức quan trọng, bởi vi` ở trong tất cả lập luận về Phật giáo đã bỏ ra một số lượng đáng kể trong các danh mục để thảo luận về đề tài chúng tôi muốn nói sáng hôm nay.  Chúng ta hãy thử định nghĩa thế nào một cảnh tốt hay một cảnh xấu, dĩ nhiên một cái tốt một cái xấu, cái đẹp và cái xấu, cái ngon và cái dở, cái thơm và cái không thơm, cái thoải mái và cái không thoải mái. Ngày hôm qua Sư Trưởng và TT Trí Siêu đã đưa ra rất nhiều ví dụ từ ví dụ lo` sưởi cho đến Sư Trưởng dùng ví dụ cục phân khô khi làm thuốc nó khác, khi không làm thuốc chúng ta có cảm giác khác. Nếu lật truyện Kiều ra thi` chúng ta cũng cảm thấy một điều dễ dàng, trong truyện Kiều có nhiều câu chúng ta có thể dùng làm ví dụ cho y' nghĩa này.  (xem tiếp bài giảng)

TT Giác Đẳng giảng 

Thảo luận 1: Câu hỏi đầu tiên là, khi chúng ta nói đến sự gặp gỡ giữa căn, cảnh và thức, thi` có phải thức chi phối hoàn toàn cái mà chúng ta gọi cảnh xấu hay cảnh tốt không?  Tại vi` thức sanh lên do nghiệp của quá khứ, có khi nào cảnh thi` đẹp, nó có thích hợp với căn, nhưng bởi vi` nghiệp quá khứ mà tâm nhãn thức sẽ nhận định khác đi, sẽ cảm nhận nó khác đi hay không? xin thỉnh TT Trí Siêu hoan hỷ cho biết cái nhi`n của TT về quan điểm của A Ty` Đàm cho chúng ta tại đây cái gọi cảnh tốt hay cảnh xấu, cảnh khả ái hay không khả ái, khả hỷ hay không khả hỷ được.  Cảnh đó nó ở trong ba phương diện căn cảnh và thức, thi` yếu tố nào là yếu tố mang tánh quyết định, và yếu tố nào mà chúng ta phải đặc biệt dựa trên đó để chúng ta có thể quyết định tính chất của cảnh này thế nào, xin cung thỉnh TT Trí Siêu ( xem TT Thích Hoàng Pháp trả lời)

TT Giác Đẳng & TT Hoằng Pháp thảo luận 

Minh Hạnh Thực Hiện