A Tỳ Đàm
Giảng Giải và Thảo Luận

Tâm và Sự Phân Loại

A Tỳ Đàm, Bài 17   Ngày 18 tháng 12 năm 2004

Minh Hạnh chuyển biên & Cô Tu Nữ Diệu Tịnh hiệu đính

A Tỳ Đàm bài 17.2-

Sự Phối Hợp Giữa Tâm và Các Thuộc Tánh

A Tâm và thuộc tánh tâm

Tâm thức, như đã nói, không phải là một cá thể đơn thuần mà là một đơn vị tổng hợp. Một tâm thức sanh khởi lên chắc chắn phải có những thành phần phụ thuộc.

Những thành phần phụ thuộc này được gọi là thuộc tánh tâm (Cetasika). Tất cả tâm khi khởi lên đều chỉ có một nhiệm vụ là "biết cảnh", nhưng được phân chia làm nhiều loại vì chúng có những đặc tính khác biệt nhau. Đặc tính khác biệt ấy là do Sở Hữu Tâm" gây nên, như cũng đồng biết cảnh mà sự biết cảnh nầy có đặc tánh ham muốn, sự biết cảnh kia có đặc tánh khó chịu,Như vậy, để nhận rõ và phân định từng trạng thái của các thứ tâm cũng như những điểm dị đồng của các loại tâm thức chúng ta cần phải biết rõ về những thuộc tánh phối hợp tương ưng đồng sanh với tâm.

17.2 Tâm Vô Nhân Tương Ưng

Tổng cộng ở tâm vô nhân chỉ có 12 thuộc tánh tợ tha phối hợp theo 5 trường hợp sau:

Ngũ song thức chỉ có 7 thuộc tánh biến hành xuất hiện.

Tâm Khán Ngũ Môn, 2 tâm Tiếp Thu, 2 tâm Quan Sát thọ Xã có 10 thuộc tánh xuất hiện (trừ Cần, Hỷ, Dục).

Tâm Khán Ý Môn, có 11 thuộc tánh xuất hiện (trừ Hỷ, Dục).

Tâm Quan Sát thọ Hỷ có 11 thuộc tánh xuất hiện (trừ Cần và Dục).

Tâm Ưng Cúng Vi Tiếu có 12 thuộc tánh (trừ Dục

ooOoo

TT Thích Hoàng Pháp & TT Trí Siêu