A Tỳ Đàm
Giảng Giải và Thảo Luận

Diễn Tri`nh Của Tâm Thức

A Tỳ Đàm, Bài 18   Thứ Bảy ngày 09 tháng 04 năm 2005

Minh Hạnh chuyển biên & Cô Tu Nữ Diệu Tịnh hiệu đính

A-tỳ-đà m 20

LỘ TR̀NH TÂM (CITTAV̀THI)

Định nghĩa : // Lộ tŕnh tâm là nói đến tiến tŕnh sanh khởi, diễn biến của tư tưởng, lộ tŕnh tâm cũng được gọi là danh lộ (nàmav́thi), v́ tâm sanh khởi là gồm cả 4 danh uẩn đồng sanh và đơn vị danh uẩn này được gọi là sát na (khan.a).

Khi ḍng tâm thức sanh khởi sẽ diễn tiến qua 6 môn (dvàra) và biết 6 cảnh (àramman.a).

CÁC LOẠI LỘ TRI`NH TÂM

Ḍng tâm thức diễn biến ngang qua 6 môn v́ vậy được kể có 6 loại lộ tâm : 1- Lộ tâm nhăn môn (Cakkhudvàracittav́thi). // 2- Lộ tâm nhĩ môn (Sotadvàracittav́thi). // 3- Lộ tâm tỷ môn (Ghànadvàracittav́thi).

4- Lộ tâm thiệt môn (Jivhàdvàracittav́thi). // 5- Lộ tâm thân môn (Kàyadvàracittav́thi).

6- Lộ tâm ư môn (Manodvàracittav́thi). //

Trong 6 loại lộ tâm đó, 5 loại lộ tâm xuyên qua nhăn môn ... đều bắt cảnh bên ngoài (sắc, thinh, khí, vị, xúc), nên có tâm lộ diễn biến giống nhau, do đó 5 loại lộ tâm này gọi chung là lộ tâm ngũ môn (paĩcadvàracittav́thi).

Và lộ tâm ư môn th́ vẫn là như vậy.

TT Giác Đẳng & TT Trí Siêu