Contents

Mục Lục

Introduction

Lời Giới Thiệu

These four truths are best understood, not as beliefs, but as categories of experience. They offer an alternative to the ordinary way we categorize what we can know and describe, in terms of me/not me, and being/not being. These ordinary categories create trouble, for the attempt to maintain full being for one's sense of "me" is a stressful effort doomed to failure, in that all of the components of that "me" are inconstant, stressful, and thus not worthy of identifying as "me" or "mine."

Những Thánh Đế này tốt nhất là hiểu biết, không phải để tin tưởng, nhưng như là phạm trù qua kinh nghiệm sống. Nhung điều này cho ta một lối thoát để thay thế lề lối thông thường mà chúng ta phân loại cái gì chúng ta có thể biết và diễn tả, trong đại danh từ tôi / không phải là tôi, và tôi sẽ là / tôi sẽ không là. Những phạm trù thông thường này tạo ra những phiền não, vi` sự cố gắng duy trì trọn vẹn ý nghĩa của cái "Tôi" là một cố gắng đầy khó khăn và dễ bị thất bại, trong đó tất cả các phần tử hợp thành cái "Tôi" đều không bền vững, phiền não và thật vậy nó không đáng để xác định cái "tôi" hay "của tôi".

To counter this problem, the four noble truths drop ideas of me/not me, and being/not being, and replace them with two sets of variables: cause and effect, skillful and unskillful. In other words, there is the truth of stress and suffering (unskillful effect), the truth of the origination of stress (unskillful cause), the truth of the cessation of stress (skillful effect), and the truth of the path to the cessation of stress (skillful cause). Each of these truths entails a duty: stress is to be comprehended, the origination of stress abandoned, the cessation of stress realized, and the path to the cessation of stress developed. When all of these duties have been fully performed, the mind gains total release.

Để thoát khỏi trở ngại này. Tứ Thánh Đế bác bỏ ý tưởng về Tôi / không phải Tôi, và hiện hữu / không hiện hữu và thay thế chúng với hai khuynh hướng thay đổi: nguyên nhân và hậu quả, thiện và bất thiện. Nói cách khác, đó là Thánh Đế của khổ và phiền não (quả của bất thiện), Thánh Đế căn nguyên của khổ (nguyên nhân khổ), Thánh Đế của diệt khổ (quả của thiện) và con đường tu tập dẫn đến diệt khổ (căn nguyên thiện). Mỗi Thánh Đế đưa đến nhiệm vụ: Thánh đề về Khổ cần phải được liễu tri, Thánh Đế về Khổ Tập cần phải đoạn tận, Thánh Đế về Khổ Diệt cần phải chứng ngộ và Thánh Đế về Con Đường đưa đến Khổ Diệt cần phải tu tập. Khi tất cả những nhiệm vụ này được hoàn thành đầy đủ, tâm đạt tới hoàn toàn giải thoát.

Many people have charged Buddhism with being pessimistic because the four truths start out with stress and suffering, but this charge misses the fact that the first truth is part of a strategy of diagnosis and therapy focusing on the basic problem in life so as to offer a solution to it. Thus the Buddha was like a doctor, focusing on the disease he wanted to cure. Charging him with pessimism is like charging a doctor with pessimism when he asks, "Where does it hurt?" The total cure the Buddha promised as a result of his course of therapy shows that, in actuality, he was much less pessimistic than the vast majority of the world, for whom wisdom means accepting the bad things in life with the good, assuming that there is no chance in this life for unalloyed happiness. The Buddha was an extremely demanding person, unwilling to bend to this supposed wisdom or to rest with anything less than absolute happiness. His course of therapy points to the fact that such a happiness is possible, and can be attained through our own efforts.

Nhiều người kết luận đạo Phật là bi quan yếm thế bởi vì Tứ Thánh Đề khởi đầu bằng sự phiền não và đau khổ, nhưng sự kết luận này đã bỏ xót sự thật rằng Thánh Đế thứ nhất là một phần phương lược của sự chẩn bịnh và việc chữa bịnh tập trung nỗ lực vào vấn đề trở ngại căn bản trong đời sống đồng thời đề nghị cách giải quyết cho vấn đề. Thật vậy, tương tự như một y sĩ, Đức Phật tập trung nỗ lực vào căn bịnh mà Ngài muốn chữa trị. Kết luận Ngài là yếm thế cũng giống như kết luận một vị bác sĩ là bi quan khi vị bác sĩ hỏi bịnh nhân "đau ở đâu?" Sự chữa hoàn toàn lành bịnh mà Đức Phật hứa qua kết quả của tiến trình chữa trị đó cho thấy rằng, thật ra Ngài ít bi quan hơn rất nhiều người trên thế giới, mà phần lớn người ta cho rằng phải khôn ngoan chấp nhận những bất hạnh trong đời sống một cách vui vẻ, cho rằng không có cơ hội nào trong đời sống này dành cho hạnh phúc thuần khiết. Đức Phật là một thánh nhân rất quyết tâm, không bao giờ chấp nhận khuất phục trước sự khôn khéo giả tưởng này hoặc chịu ngừng nghỉ chấp nhận bất cứ một điều gi` kém hơn hạnh phúc tuyệt đối. Lời giảng dạy của Ngài vạch rõ sự thật rằng niềm hạnh phúc đó có thể đạt được, và có thể đạt tới qua sự cố gắng của chính chúng ta.

Another charge often leveled at Buddhism is that its focus is narrow, aiming only at the issue of stress and pain, and ignoring the larger or more uplifting issues of spiritual life. This, again, misses the thrust of the Buddha's cure for the ills of the heart and mind. One of the most important insights leading up to the Buddha's Awakening was his realization that the act of comprehending pain lay at the essence of the spiritual quest. In trying to comprehend pain, one begins to delve into the non-verbal, subconscious levels of the mind, bringing to light many ill-formed and hidden processes of which one was previously unaware. In this sense, pain is like a watering hole where all the animals in the forest — all the mind's subconscious tendencies — will eventually come to drink. Just as a naturalist who wants to make a survey of the wildlife in a particular area can simply station himself near a watering hole, in the same way, a meditator who wants to understand the mind can simply keep watch right at pain in order to see what subconscious reactions will appear. Thus the act of trying to comprehend pain leads not only to an improved understanding of pain itself, but also to an increased awareness of the most basic processes at work in the mind. As one fully comprehends pain, one gains a full comprehension of other spiritual issues as well, realizing which questions were worth asking and which ones weren't, at the same time gaining answers to the first set of questions and learning how to put the second set aside.

Một kết luận khác thường được dùng để chỉ trích đạo Phật đó là tiêu điểm thì hạn hẹp, chỉ tập trung vào các đề tài phiền não và đau khổ, và bỏ quên các đề tài rộng lớn hơn hoặc các đề tài chứa đầy khích lệ của đời sống tâm linh. Một lần nữa chuyện này cũng đã bỏ xót trọng tâm của Đức Phật trong việc điều trị cho sự bịnh hoạn của tâm hồn và tinh thần. Một trong những sự hiểu biết quan trọng nhứt dẫn đến sự giác ngộ của Đức Phật là Ngài đã nhận thức rằng hành vi chấp nhận đau khổ nằm trong cảm giác về tinh thần. Trong sự cố gắng nhận thức sự đau khổ, một khi bắt đầu đào sâu vào không bằng văn bản, đào sâu vào tiềm thức của tâm, mang tới ánh sáng cho nhiều khuôn mẫu bịnh hoạn và tìm ẩn sự tiến triển của cái mà trước đó không hay biết. Trong trường hợp này, sự đau khổ giống như cái vòi rỉ nước ở trong rừng sâu mà có tất cả mọi loài động vật - khuynh hướng đào sâu của tất cả tâm - cuối cùng sẽ tới để uống. Như người thiên nhiên học người làm cuộc nghiên cứu đời sống hoang dã trong môi trường đặc biệt có thể đặt mình ở vị trí đơn giản ở gần ống nước, cũng giống như vậy, người tu thiền muốn hiểu được tâm có thể thường gìn giữ nhìn ngắm ngay lúc đau khổ trong chiều hướng nhìn cái gì đào sâu sẽ xuất hiện. Thật vậy hành động của sự cố gắng nhận thức sự đau khổ dẫn đến không chỉ được cải tiến sự hiểu biết cái đau khổ tự mình nó, nhưng cũng làm tăng trưởng sự nhận thức thấy của hầu hết tiến trình căn bản tại sự làm việc trong tâm. Một khi ta lãnh hội toàn vẹn sự đau khổ, ta cũng đạt được sự hiểu biết trọn vẹn về những đề tài khác trong lãnh vực tinh thần, sự nhận thức rõ câu hỏi nào có giá trị để hỏi và câu nào không, cùng một thời gian nhận được câu trả lời cho câu hỏi thứ nhất và tìm hiểu như thế nào để đặt câu hỏi thứ hai qua một bên.

Thus the study of the four noble truths is aimed first at understanding these four categories, and then at applying them to experience so that one may act properly toward each of the categories and thus attain the highest, most total happiness possible.

Như vậy sự tu tập của Tứ Thánh Đế là nhằm mục đích đầu tiên là hiểu biết bốn Thánh Đế đó, và sau đó áp dụng vào kinh nghiệm để người ta có thể hành động đúng đối với từng Thánh Đế và do đó đạt đến đỉnh cao nhất, có thể hạnh phúc nhất.

The material in this study guide starts with a basic exercise in categorizing one's actions in terms of the variables at the heart of the four noble truths: cause and effect, and skillful and unskillful. It then builds on this understanding by discussing the role of the four noble truths in the course of the practice, and then analyzing in detail each of the truths, together with the duty appropriate to each. Further related readings can be found in the book, The Wings to Awakening.

Các tài liệu trong bài nghiên cứu hướng dẫn này bắt đầu với một bài tập cơ bản trong phân loại các hành động của một người trong điều khoản của các biến ở trung tâm của Tứ Thánh Đế: nhân và quả, và thiện và bất thiện. Sau đó được xây dựng trên sự hiểu biết điều này bằng cách thảo luận về vai trò của Tứ Thánh Đế trong quá trình thực hành, và sau đó phân tích cụ thể từng chân đế, cùng với nhiệm vụ phù hợp với từng chân đế. bài đọc thêm có liên quan có thể được tìm thấy trong cuốn sách

The Buddha: "In the same way, Rahula, bodily acts, verbal acts, & mental acts are to be done with repeated reflection.

The Buddha: "Cũng vậy, này Rahula, sau khi phản tỉnh nhiều lần, hãy hành thân nghiệp. Sau khi phản tỉnh nhiều lần, hãy hành khẩu nghiệp. Sau khi phản tỉnh nhiều lần, hãy hành ý nghiệp.

"While you are performing a bodily act, you should reflect on it: 'This bodily act I am doing — is it leading to self-affliction, to the affliction of others, or to both? Is it an unskillful bodily act, with painful consequences, painful results?' If, on reflection, you know that it is leading to self-affliction, to affliction of others, or both... you should give it up. But if on reflection you know that it is not... you may continue with it.

"Này Rahula, khi Ông đang làm một thân nghiệp, Ông cần phải phản tỉnh thân nghiệp ấy như sau: "Thân nghiệp này ta đang làm. Thân nghiệp này của ta đưa đến tự hại, đưa đến hại người, đưa đến hại cả hai; thời thân nghiệp này là bất thiện, đưa đến đau khổ; đem đến quả báo đau khổ. Này Rahula, nếu trong khi phản tỉnh, Ông biết: "Thân nghiệp này ta đang làm. Thân nghiệp này của ta đưa đến tự hại, đưa đến hại người, đưa đến hại cả hai; thời thân nghiệp này là bất thiện, đưa đến đau khổ, đưa đến quả báo đau khổ". Này Rahula, ông hãy từ bỏ một thân nghiệp như vậy. Nhưng nếu, này Rahula, trong khi phản tỉnh ông biết như sau: "Thân nghiệp này ta đang làm. Thân nghiệp này của ta không đưa đến tự hại, không đưa đến hại người, không đưa đến hại cả hai; thời thân nghiệp này là thiện, đưa đến an lạc, đem đến quả báo an lạc". Thân nghiệp như vậy, này Rahula, Ông cần phải tiếp tục làm.

"Having performed a bodily act, you should reflect on it... If, on reflection, you know that it led to self-affliction, to the affliction of others, or to both; it was an unskillful bodily act with painful consequences, painful results, then you should confess it, reveal it, lay it open to the Teacher or to a knowledgeable companion in the holy life. Having confessed it... you should exercise restraint in the future. But if on reflection you know that it did not lead to affliction... it was a skillful bodily act with happy consequences, happy results, then you should stay mentally refreshed & joyful, training day & night in skillful mental qualities.

"Sau khi Ông làm xong một thân nghiệp, này Rahula, Ông cần phải phản tỉnh thân nghiệp ấy như sau: "Thân nghiệp này ta đã làm. Thân nghiệp này của ta đưa đến tự hại, đưa đến hại người, đưa đến hại cả hai; thời thân nghiệp này là bất thiện, đưa đến đau khổ, đem đến quả báo đau khổ". Nếu trong khi phản tỉnh, này Rahula, Ông biết như sau: "Thân nghiệp này ta đã làm. Thân nghiệp này đưa đến tự hại, đưa đến hại người, đưa đến hại cả hai; thời thân nghiệp này là bất thiện đưa đến đau khổ, đem đến quả báo đau khổ". Một thân nghiệp như vậy, này Rahula, Ông cần phải thưa lên, cần phải tỏ lộ, cần phải trình bày trước các vị Đạo sư, hay trước các vị đồng Phạm hạnh có trí. Sau khi đã thưa lên, tỏ lộ, trình bày, cần phải phòng hộ trong tương lai. Nếu trong khi phản tỉnh, này Rahula Ông biết như sau: "Thân nghiệp này ta đã làm. Thân nghiệp này không đưa đến tự hại, không đưa đến hại người, không đưa đến hại cả hai; thời thân nghiệp này thiện, đưa đến an lạc, đem đến quả báo an lạc". Do vậy, này Rahula, Ông phải an trú trong niềm hoan hỷ tự mình tiếp tục tu học ngày đêm trong các thiện pháp.

"Sau khi Ông làm xong một ý nghiệp, này Rahula, Ông cần phải phản tỉnh ý nghiệp â鹠như sau:... Nếu trong khi phản tỉnh, này Rahula, Ông biết như sau: "Ý nghiệp này ta đã làm. Ý nghiệp này đưa đến tự hại, đưa đến hại người, đưa đến hại cả hai; ý nghiệp này là bất thiện, đưa đến đau khổ, đưa đến quả báo đau khổ". Một ý nghiệp như vậy, này Rahula, Ông cần phải lo âu, cần phải tàm quý, cần phải nhàm chán. Sau khi lo âu, tàm quý, nhàm chán, cần phải phòng hộ trong tương lai. Còn nếu trong khi phản tỉnh, này Rahula, Ông biết: "Ý nghiệp này ta đã làm. Ý nghiệp này không đưa đến tự hại, không đưa đến hại người, không đưa đến hại cả hai, ý nghiệp này là thiện, đưa đến an lạc, đem đến quả báo an lạc". Do vậy, này Rahula, Ông phải an trú trong niềm hoan hỷ, tự mình tiếp tục tu học ngày đêm trong các thiện pháp.

"Này Rahula, trong thời quá khứ, những Sa-môn hay Bà-la-môn nào đã tịnh hóa thân nghiệp, đã tịnh hóa khẩu nghiệp, đã tịnh hóa ý nghiệp, tất cả những vị ấy, sau khi phản tỉnh như vậy nhiều lần đã tịnh hóa thân nghiệp, sau khi phản tỉnh như vậy nhiều lần, đã tịnh hóa khẩu nghiệp, sau khi phản tỉnh như vậy nhiều lần, đã tịnh hóa ý nghiệp.

Này Rahula, trong thời vị lai, những Sa-môn hay Bà-la-môn nào sẽ tịnh hóa thân nghiệp, sẽ tịnh hóa khẩu nghiệp, sẽ tịnh hóa ý nghiệp, tất cả những vị ấy; sau khi phản tỉnh như vậy nhiều lần, sẽ tịnh hóa thân nghiệp, sau khi phản tỉnh như vậy nhiều lần, sẽ tịnh hóa khẩu nghiệp, sau khi phản tỉnh nhiều lần, sẽ tịnh hóa ý nghiệp.

"Do vậy, này Rahula: "Sau khi phản tỉnh nhiều lần, tôi sẽ tịnh hóa thân nghiệp; sau khi phản tỉnh nhiều lần, tôi sẽ tịnh hóa khẩu nghiệp, sau khi phản tỉnh nhiều lần, tôi sẽ tịnh hóa ý nghiệp". Như vậy, này Rahula, Ông cần phải tu học."

Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, thật là quá nhiều, những gì Ta đã thắng tri mà không nói cho các Ông ! Thật là quá ít những gì mà Ta đã nói ra! Nhưng tại sao, này các Tỷ-kheo, Ta lại không nói ra những điều ấy ? Vì rằng, này các Tỷ-kheo, những điều ấy không liên hệ đến mục đích, không phải là căn bản cho Phạm hạnh, không đưa đến yếm ly, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn. Do vậy, Ta không nói lên những điều ấy.

" Và này các Tỷ-kheo, điều gì mà Ta nói ? "Đây là Khổ", này các Tỷ-kheo, là điều Ta nói. "Đây là Khổ tập", là điều Ta nói. "Đây là Khổ diệt", là điều Ta nói. "Đây là Con Đường đưa đến Khổ diệt", là điều Ta nói. Nhưng tại sao, này các Tỷ-kheo, Ta lại nói ra những điều ấy ? Vì rằng, này các Tỷ-kheo, những điều ấy liên hệ đến mục đích, là căn bản cho Phạm hạnh, đưa đến yếm ly, ly tham, đoạn diệt, an tịnh, thắng trí, giác ngộ, Niết-bàn. Do vậy, Ta nói lên những điều ấy..

§ 3. "'Này các Tỷ-kheo, cần phải biết khổ, cần phải biết khổ sanh khởi, cần phải biết khổ sai biệt, cần phải biết khổ dị thục, cần phải biết khổ đoạn diệt, cần phải biết con đường đưa đến khổ đoạn diệt, đã được nói như vậy. Chính do duyên gì đã được nói như vậy ?

"Sanh là khổ, già là khổ, bệnh là khổ, chết là khổ, sầu bi khổ khổ ưu não là khổ, ghét phải gần là khổ, thương phải xa là khổ, cầu không được là khổ, tóm lại năm thủ uẩn là khổ.

"Và này các Tỷ-kheo, thế nào là khổ sanh khởi ? Ái, này các Tỷ-kheo, là khổ sanh khởi.

"Và này các Tỷ-kheo, thế nào là khổ sai biệt ? Này các Tỷ-kheo có khổ lớn, có khổ nhỏ, có khổ chậm biến, có khổ mau biến. Này các Tỷ-kheo, đây là khổ sai biệt.

"Và này các Tỷ-kheo, thế nào là khổ dị thục ? Này các Tỷ-kheo, ở đây có hạng người bị khổ chinh phục, tâm bị trói buộc, ưu sầu, bi thảm, than van, đập ngực, khóc lóc, đi đến bất tỉnh ; do bị khổ chinh phục, tâm bị trói buộc, nên đi tìm phía bên ngoài xem có ai biết được một câu, hai câu thần chú đề đoạn diệt khổ này. Này các Tỷ-kheo, Ta tuyên bố rằng khổ đem lại kết quả mê loạn, đem lại kết quả tìm kiếm. Này các Tỷ-kheo, đây gọi là khổ dị thục.

"Và này các Tỷ-kheo, thế nào là khổ đoạn diệt ? Ái đoạn diệt, này các Tỷ-kheo, là khổ đoạn diệt. Đây là Thánh đạo tám ngành đưa đến khổ đoạn diệt. Đó là chánh kiến,chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định.

"Này các Tỷ-kheo, khi nào Thánh đệ tử rõ biết khổ như vậy, rõ biết khổ sanh khởi như vậy, rõ biết khổ sai biệt như vậy, rõ biết khổ dị thục như vậy, rõ biết khổ đoạn diệt như vậy, rõ biết con đường đưa đến khổ đoạn diệt như vậy, khi ấy, vị ấy được rõ biết Phạm hạnh thể nhập này như là khổ đoạn diệt.

"'Này các Tỷ-kheo, cần phải biết khổ, cần phải biết khổ sanh khởi, cần phải biết khổ sai biệt, cần phải biết khổ dị thục, cần phải biết khổ đoạn diệt, cần phải biết con đường đưa đến khổ đoạn diệt, đã được nói như vậy. Chính do duyên này, đã được nói như vậy."

— AN 6.63

§ 4. "Đây là Thánh đế về Khổ, này các Tỷ-kheo,... Đây là Thánh đế về Khổ cần phải liễu tri đối với các pháp từ trước Ta chưa từng được nghe, nhãn sanh, trí sanh, tuệ sanh, minh sanh, quang sanh ... Đây là Thánh đế về Khổ đã được liễu tri...Đây là Thánh đế về Khổ tập, này các Tỷ-kheo,... Đây là Thánh đế về Khổ tập cần phải liễu tri,... Đây là Thánh đế về Khổ tập đã được liễu tri, này các Tỷ-kheo, đối với các pháp từ trước Ta chưa từng được nghe, nhãn sanh, trí sanh, tuệ sanh, minh sanh, quang sanh. Đây là Thánh đế về Khổ diệt,... Đây là Thánh đế về Khổ diệt cần phải liễu tri,... Đây là Thánh đế về Khổ diệt đã được liễu tri, này các Tỷ-kheo, đối với các pháp từ trước Ta chưa từng được nghe, nhãn sanh, trí sanh, tuệ sanh, minh sanh, quang sanh. Đây là Thánh đế về Con Đường đưa đến khổ diệt,... Đây là Thánh đế về Con Đường đưa đến khổ diệt cần phải liễu tri,... Đây là Thánh đế về Con Đường đưa đến khổ diệt đã được liễu tri, này các Tỷ-kheo, đối với các pháp từ trước Ta chưa từng được nghe, nhãn sanh, trí sanh, tuệ sanh, minh sanh, quang sanh.

"Cho đến khi nào, này các Tỷ-kheo, trong bốn Thánh đế này, với ba chuyển và mười hai hành tướng như vậy, tri kiến như thật không khéo thanh tịnh ở nơi Ta; thời này các Tỷ-kheo, cho đến khi ấy, Ta không chứng tri đã chánh giác vô thượng Chánh Đẳng Giác. Và cho đến khi nào, này các Tỷ-kheo, trong bốn Thánh đến này, với ba chuyển và mười hai hành tướng như vậy, tri kiến như thật đã được khéo thanh tịnh ở nơi Ta; cho đến khi ấy, này các Tỷ-kheo, trong thế giới này với Thiên giới, Ma giới, Phạm thiên giới, với quần chúng Sa-môn, Bà-la-môn, chư Thiên và loài Người, Ta mới chứng tri đã chánh giác vô thượng Chánh Đẳng Giác. Tri kiến khởi lên nơi Ta: 'Bất động là tâm giải thoát của Ta. Đây là đời sống cuối cùng, nay không còn tái sanh nữa.'"

— SN 56.11

The First Noble Truth

§ 6. Sariputta: "Và này chư Hiền, thế nào là Khổ Thánh đế? Sanh là khổ, già là khổ, (bệnh là khổ), chết là khổ, sầu, bi, khổ, ưu, não là khổ; cầu không được là khổ. Tóm lại, năm thủ uẩn là khổ.

"Này chư Hiền, thế nào là sanh? Mỗi mỗi hạng chúng sanh, trong từng giới loại, sự xuất sản, xuất sanh, xuất thành, tái sanh của chúng, sự xuất hiện các uẩn, sự hoạch đắc các căn. Này chư Hiền, như vậy gọi là sanh.

"Này chư Hiền, thế nào là già? Mỗi mỗi hạng chúng sanh, trong từng giới loại, sự niên lão, sự hủ hoại, trạng thái rụng răng, trạng thái tóc bạc, da nhăn, tuổi thọ rút ngắn, các căn hủy hoại. Này chư Hiền, như vậy gọi là già.

"Này chư Hiền, thế nào là chết? Mỗi mỗi hạng chúng sanh trong từng giới loại, sự tạ thế, sự từ trần, thân hoại, sự diệt vong, sự chết, sự tử vong, thời đã đến, các uẩn đã tận diệt, sự vất bỏ tử thi. Này chư Hiền, như vậy gọi là chết.

"Này chư Hiền, thế nào là sầu? Này chư Hiền, với những ai gặp phải tai nạn này hay tai nạn khác; với những ai cảm thọ sự đau khổ này hay sự đau khổ khác, sự sầu của người ấy. Này chư Hiền, như vậy gọi là sầu.

"Này chư Hiền, thế nào là bi? Này chư Hiền, với những ai gặp phải tai nạn này hay tai nạn khác; với những ai cảm thọ sự đau khổ này hay sự đau khổ khác, sự bi ai, sự bi thảm, sự than van, sự than khóc, sự bi thán, sự bi thống của người ấy. Này chư Hiền, như vậy gọi là bi.

"Này chư Hiền, thế nào là khổ? Này chư Hiền, sự đau khổ về thân, sự không sảng khoái về thân, sự đau khổ do thân cảm thọ, sự không sảng khoái do thân cảm thọ. Này chư Hiền, như vậy gọi là khổ.

"Này chư Hiền, thế nào là ưu? Này chư Hiền, sự đau khổ về tâm, sự không sảng khoái về tâm, sự đau khổ do tâm cảm thọ, sự không sảng khoái do tâm cảm thọ. Này chư Hiền, như vậy gọi là ưu.

"Này chư Hiền, thế nào là não? Này chư Hiền, với những ai gặp tai nạn này hay tai nạn khác; với những ai cảm thọ sự đau khổ này hay sự đau khổ khác, sự áo não, sự bi não, sự thật vọng, sự tuyệt vọng của người ấy. Này chư Hiền, như vậy gọi là não.

"Này chư Hiền, thế nào là cầu bất đắc khổ? Này chư Hiền, chúng sanh bị sanh chi phối, khởi sự mong cầu: "Mong rằng ta khỏi bị sanh chi phối! Mong rằng ta khỏi phải đi thác sanh". Lời mong cầu ấy không được thành tựu. Như vậy gọi là cầu bất đắc khổ. Này chư Hiền, chúng sanh bị già chi phối... chúng sanh bị bệnh chi phối... chúng sanh bị chết chi phối... chúng sanh bị sầu, bi, khổ, ưu, não chi phối, khởi sự mong cầu: "Mong rằng ta khỏi bị sầu, bi, khổ, ưu, não chi phối!" Mong rằng ta khỏi đương chịu sầu, bi, khổ, ưu não!" Lời mong cầu ấy không được thành tựu. Như vậy gọi là cầu bất đắc khổ.

"Này chư Hiền, như thế nào là tóm lại, năm thủ uẩn là khổ? Như sắc thủ uẩn, thọ thủ uẩn, tưởng thủ uẩn, hành thủ uẩn, thức thủ uẩn. Này chư Hiền, như vậy gọi là tóm lại, năm thủ uẩn là khổ.

"Và này chư Hiền, như vậy gọi là là Khổ Thánh đế"

— MN 141

§ 7. Nhân duyên ở Sàvatthi. Thế Tôn nói như sau: "Này các Tỷ-kheo, Ta sẽ giảng năm uẩn và năm thủ uẩn, hãy lắng nghe và suy nghiệm kỹ."

"Thưa vâng, bạch Thế Tôn". Các Tỷ kheo vâng đáp Thế Tôn.

Thế Tôn nói như sau: "Này các Tỷ-kheo, thế nào là năm uẩn?

"Này các Tỷ-kheo, phàm có sắc gì quá khứ, vị lai, hiện tại, thuộc nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần; đây gọi là sắc uẩn.

"Này các Tỷ-kheo, phàm có thọ gì quá khứ, vị lai, hiện tại, thuộc nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần; đây gọi là thọ uẩn.

"Này các Tỷ-kheo, phàm có tưởng gì quá khứ, vị lai, hiện tại, thuộc nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần; đây gọi là tưởng uẩn.

"Này các Tỷ-kheo, phàm có hành gì quá khứ, vị lai, hiện tại, thuộc nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần; đây gọi là hành uẩn.

"Này các Tỷ-kheo, phàm có thức gì quá khứ, vị lai, hiện tại, thuộc nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần; đây gọi là thức uẩn.

"Những cái này, này các Tỷ-kheo, được gọi là năm uẩn.

"Và này các Tỷ-kheo, thế nào là năm thủ uẩn?

"Này các Tỷ-kheo, phàm có sắc gì, quá khứ, vị lai, hiện tại, thuộc nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần, có lậu hoặc, được chấp thủ; đây gọi là sắc thủ uẩn.

"Này các Tỷ-kheo, phàm có thọ gì, quá khứ, vị lai, hiện tại, thuộc nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần, có lậu hoặc, được chấp thủ; đây gọi là thọ thủ uẩn.

"Này các Tỷ-kheo, phàm có tưởng gì, quá khứ, vị lai, hiện tại, thuộc nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần, có lậu hoặc, được chấp thủ; đây gọi là tưởng thủ uẩn.

Này các Tỷ-kheo, phàm có hành gì, quá khứ, vị lai, hiện tại, thuộc nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần, có lậu hoặc, được chấp thủ; đây gọi là hành thủ uẩn.

"Này các Tỷ-kheo, phàm có thức gì, quá khứ, vị lai, hiện tại, thuộc nội hay ngoại, thô hay tế, liệt hay thắng, xa hay gần, có lậu hoặc, được chấp thủ; đây gọi là thức thủ uẩn.

"Này các Tỷ-kheo, đây được gọi là năm thủ uẩn."

— SN 22.48

§ 8. The Buddha: "Này Tỷ-kheo, có năm thủ uẩn này, tức là: Sắc thủ uẩn, Thọ thủ uẩn, Tưởng thủ uẩn, Hành thủ uẩn, Thức thủ uẩn... Năm thủ uẩn này lấy dục làm căn bản..."

A certain monk: "Bạch Thế Tôn, có phải chính chấp thủ ấy là năm thủ uẩn, hay là ngoài năm thủ uẩn, có một chấp thủ (khác)?"

The Buddha: "Này Tỷ-kheo, không phải chính chấp thủ ấy là năm thủ uẩn, cũng không phải ngoài năm thủ uẩn có sự chấp thủ. Này Tỷ-kheo, khi nào có lòng dục, lòng tham đối với năm thủ uẩn, ở đấy chính là chấp thủ..."

The monk: "Do nhân gì, bạch Thế Tôn, do duyên gì được chấp nhận gọi là sắc uẩn... gọi là thọ uẩn... gọi là tưởng uẩn... gọi là hành uẩn... gọi là thức uẩn?"

The Buddha: "Bốn đại là nhân, này Tỷ-kheo, bốn đại là duyên được chấp nhận gọi là sắc uẩn. Xúc là nhân, xúc là duyên được chấp nhận gọi là thọ uẩn. Xúc là nhân, xúc là duyên được chấp nhận gọi là tưởng uẩn. Xúc là nhân, xúc là duyên được chấp nhận gọi là hành uẩn. Danh sắc là nhân này Tỷ-kheo, danh sắc là duyên được chấp nhận gọi là thức uẩn."

— MN 109

§ 9. "Này các Tỷ-kheo, thế nào gọi là 'sắc'? Bị thay đổi, này các Tỷ-kheo, nên gọi là 'sắc'. Bị thay đổi bởi cái gì? Bị thay đổi bởi lạnh, bị thay đổi bởi nóng, bị thay đổi bởi đói, bị thay đổi bởi khát, bị thay đổi bởi sự xúc chạm của ruồi, muỗi, gió, sức nóng và rắn. Bị thay đổi, này các Tỷ-kheo, nên gọi là sắc.

"Này các Tỷ-kheo, thế nào gọi là 'thọ'? Được cảm thọ, này các Tỷ-kheo, nên gọi là 'thọ'. Cảm thọ gì? Cảm thọ lạc, cảm thọ khổ, cảm thọ phi khổ phi lạc. Được cảm thọ, này các Tỷ-kheo, nên gọi là thọ.

"Này các Tỷ-kheo, thế nào gọi là 'tưởng'? Nhận rõ, này các Tỷ-kheo, nên gọi là 'tưởng'. Nhận rõ gì? Nhận rõ màu xanh, nhận rõ màu vàng, nhận rõ màu đỏ, nhận rõ màu trắng. Nhận rõ, này các Tỷ-kheo, nên gọi là tưởng.

"Này các Tỷ-kheo, thế nào gọi là 'hành'? Làm cho hiện hành (pháp) hữu vi nên gọi là 'hành'. Làm cho hiện hành (pháp) hữu vi gì? Làm cho hiện hành sắc với sắc tánh, làm cho hiện hành thọ với thọ tánh, làm cho hiện hành tưởng với tưởng tánh, làm cho hiện hành các hành với hành tánh, làm cho hiện hành thức với thức tánh. Làm cho hiện hành (pháp) hữu vi, này các Tỷ-kheo, nên gọi là các hành.

"Và này các Tỷ-kheo, thế nào gọi là 'thức'? Rõ biết, này các Tỷ-kheo, nên gọi là 'thức'. Rõ biết gì? Rõ biết chua, rõ biết đắng, rõ biết cay, rõ biết ngọt, rõ biết chất kiềm... rõ biết không phải chất kiềm, rõ biết mặn, rõ biết không mặn. Rõ biết, này các Tỷ-kheo, nên gọi là thức."

— SN 22.79

§ 10. MahaKotthita: "Này Hiền giả, thọ như vậy, tưởng như vậy, thức như vậy, những pháp này được kết hợp hay không được kết hợp? Có thể chăng, nêu lên sự sai khác giữa những pháp này, sau khi phân tích chúng nhiều lần?"

Sariputta: "Này Hiền giả, cảm thọ như vậy, tưởng như vậy, thức như vậy, những pháp này được kết hợp, không phải không được kết hợp. Không có thể nêu lên sự sai khác giữa những pháp này, sau khi phân tích chúng nhiều lần. Này Hiền giả, điều gì cảm thọ được là tưởng tri được, điều gì tưởng tri được là cảm thọ được..."

— MN 43

§ 11. Form.

Sariputta: "Chư Hiền, thế nào là sắc thủ uẩn? Bốn đại và sắc khởi lên từ bốn đại. Chư Hiền, thế nào là bốn đại? Chính là địa giới, thủy giới, hỏa giới, phong giới.

"Thế nào là địa giới? Có nội địa giới, có ngoại địa giới. Chư Hiền, thế nào là nội địa giới? Cái gì thuộc nội thân, thuộc cá nhân, thô phù, kiên cứng, bị chấp thủ, như tóc, lông, móng, răng, da, thịt, gân, xương, tủy, thận, tim, gan, hoành cách mô, lá lách, phổi, ruột, màng ruột, bao tử, phân, và bất cứ vật gì khác thuộc nội thân, thuộc cá nhân, thô phù, kiên cứng, bị chấp thủ. Chư Hiền, như vậy gọi là nội địa giới. Những gì thuộc nội địa giới và những gì thuộc ngoại địa giới đều thuộc về địa giới. Cần phải như thật quán sát địa giới với chánh trí tuệ như sau: "Cái này không phải của tôi, cái này không phải là tôi, cái này không phải tự ngã của tôi". Sau khi như thật quán sát địa giới với chánh trí tuệ như vậy, vị ấy sanh yểm ly đối với địa giới, tâm từ bỏ địa giới.

"Thế nào là thủy giới? Có nội thủy giới, có ngoại thủy giới. Chư Hiền thế nào là nội thủy giới? Cái gì thuộc về nội thân, thuộc cá nhân, thuộc nước, thuộc chất lỏng, bị chấp thủ, như mật, (viêm đàm dịch) mủ, máu, mồ hôi, mỡ, nước mắt, mỡ da, nước miếng, nước mủ, nước ở khớp xương, nước tiểu, và bất cứ vật gì khác thuộc nội thân, thuộc cá nhân, thuộc nước, thuộc chất lỏng, bị chấp thủ. Chư Hiền, như vậy gọi là nội thủy giới. Những gì thuộc nội thủy giới và những gì thuộc ngoại thủy giới, đều thuộc về thủy giới. Cần phải như thật quán sát thủy giới với chánh trí tuệ như sau: "Cái này không phải của tôi, cái này không phải là tôi, cái này không phải tự ngã của tôi". Sau khi như thật quán sát thủy giới với chánh trí tuệ như vậy, vị ấy sanh yểm ly đối với thủy giới, tâm từ bỏ thủy giới.

"Thế nào là hỏa giới? Có nội hỏa giới, có ngoại hỏa giới. Chư Hiền, thế nào là nội hỏa giới? Cái gì thuộc về nội thân, thuộc về cá nhân, thuộc lửa, thuộc chất nóng, bị chấp thủ. Như cái gì khiến cho hâm nóng, khiến cho hủy hoại, khiến cho thiêu cháy; cái gì khiến cho những vật được ăn uống, nhai, nếm, có thể khéo tiêu hóa, hay tất cả những vật gì khác thuộc nội thân, thuộc cá nhân, thuộc lửa, thuộc chất nóng, bị chấp thủ. Chư Hiền, như vậy gọi là nội hỏa giới. Những gì thuộc nội hỏa giới và những gì thuộc ngoại hỏa giới, đều thuộc về hỏa giới. Cần phải như thật quán sát hỏa giới với chánh trí tuệ như sau: "Cái này không phải của tôi, cái này không phải là tôi, cái này không phải tự ngã của tôi". Sau khi như thật quán sát hỏa giới với chánh trí tuệ như vậy, vị ấy sanh yểm ly đối với hỏa giới, tâm từ bỏ hỏa giới.

"Và thế nào là phong giới? Có nội phong giới, có ngoại phong giới. Chư Hiền, thế nào là nội phong giới? Cái gì thuộc về nội thân, thuộc cá nhân, thuộc gió, thuộc động tánh, bị chấp thủ, như gió thổi lên, gió thổi xuống, gió trong ruột, gió trong bụng dưới, gió thổi ngang các chi tiết (tay chân), hơi thở vô, hơi thở ra, và bất cứ vật gì khác thuộc nội thân, thuộc cá nhân, thuộc gió, thuộc tánh động, bị chấp thủ. Chư Hiền, như vậy gọi là nội phong giới. Những gì thuộc nội phong giới và những gì thuộc ngoại phong giới đều thuộc về phong giới. Cần phải như thật quán sát phong giới với chánh trí tuệ như sau: "Cái này không phải của tôi, cái này không phải là tôi, cái này không phải tự ngã của tôi". Sau khi thấy như thật phong giới với chánh trí tuệ như vậy, vị ấy sanh yểm ly đối với phong giới, tâm từ bỏ phong giới..."

— MN 28

§ 12. Feeling.

§ 13. Fabrications.

§ 14. "TBa sự bịa đặt: Sự bịa đặt đáng khen thưởng (làm hài lòng), bịa đặt đáng trách (làm đau khổ), và bịa đặt không ảnh hưởng (vô tướng trong tầng thiền).)."

§ 15. Sister Dhammadinna: "Thở vô, thở ra, thuộc về thân, những pháp này lệ thuộc với thân, nên thở vô thở ra thuộc về thân hành. Trước phải tầm và tứ rồi sau mới phát lời nói, nên tầm tứ thuộc về khẩu hành. Tưởng và thọ và tâm sở, các pháp này lệ thuộc với tâm, nên tưởng và thọ thuộc về tâm hành.

— MN 44

§ 16. Duyên Sanh Thức

 Do duyên mà thức sanh, và thức ấy có tên tùy theo duyên ấy.

"Do duyên mắt và các sắc, thức sanh, và thức ấy có tên là nhãn thức.

".Do duyên tai và các tiếng, thức sanh, và thức ấy có tên là nhĩ thức

"Do duyên mũi và các hương, thức sanh, và thức ấy có tên là tỷ thức.

"Do duyên lưỡi và các vị, thức sanh, và thức ấy có tên là thiệt thức.

"Do duyên thân và các xúc, thức sanh và thức ấy có tên là thân thức.

"Do duyên ý và các pháp, thức sanh, và thức ấy có tên là ý thức.

"Này các Tỷ-kheo, do duyên nào lửa sanh và lửa ấy có tên tùy theo duyên ấy: duyên củi, lửa sanh, lửa ấy gọi là lửa củi. Duyên vỏ gỗ bào, lửa sanh, lửa ấy gọi là lửa vỏ bào. Duyên cỏ, lửa sanh, lửa ấy gọi là lửa cỏ. Duyên phân bò, lửa sanh, lửa ấy gọi là lửa phân bò. Duyên trấu, lửa sanh, lửa ấy gọi là lửa trấu. Duyên đống rác, lửa sanh, lửa ấy gọi là lửa đống rác. Cũng vậy, này các Tỷ-kheo, do duyên, thức sanh, và thức ấy có tên tùy theo duyên ấy. Do duyên mắt và các sắc, thức sanh, và thức ấy có tên là nhãn thức. Do duyên tai và các tiếng, thức sanh, và thức ấy có tên là nhĩ thức. Do duyên mũi và các hương, thức sanh, và thức ấy có tên và tỷ thức. Do duyên lưỡi và các vị, thức sanh, và thức ấy có tên là thiệt thức. Do duyên thân và các xúc, thức sanh, và thức ấy có tên là thân thức. Do duyên ý và các pháp, thức sanh, và thức ấy có tên là ý thức. "

Trang kế | trở về đầu trang | Home page |