Yassa jita.m naavajiiyati 
jitamassa no yaati koci loke
Ta.m buddhamanantagocara.m 
apada.m kena padena nessatha. 



Yassa jaalinii visattikaa 
ta.nhaa natthi kuhi~nci netave
Ta.m buddhamanantagocara.m 
apada.m kena padena nessatha.

Ðến đi không dấu tích 
Bậc chiến thắng bất bại
Phật giới thật vô lường
Ai tầm được vị ấy


Ðã thoát khỏi lưới tham
Khát ái thôi đưa đường
Phật giới thật vô lượng
Ai tầm được vị ấy

Whose conquest can't be undone,
whose conquest no one in the world
	can reach;
awakened, his pasture endless,
	pathless:
by what path will you lead him astray?

In whom there's no craving
 — the sticky ensnarer —
to lead him anywherever at all;
awakened, his pasture endless,
	pathless:
by what path will you lead him astray?

Ye jhaanapasutaa dhiiraa 
nekkhammuupasame rataa
Devaa-pi tesa.m pihayanti 
sambuddhaana.m satiimata.m. 

Giác giả và trí giả 
Thường chuyên tâm thiền định
Sống chánh niệm, viễn ly 
Chư thiên cũng ái kính

They, the enlightened, intent on jhana,
delighting in stilling
& renunciation,
self-awakened & mindful:
	even the devas
	view them with envy.

Kiccho manussapa.tilaabho 
kiccha.m macchaana jiivita.m
Kiccha.m saddhammasavana.m 
kiccho buddhaana.m uppaado. 

Khó sanh làm nhân loại 
Khó sống trọn kiếp người 
Khó được nghe diệu pháp 
Khó thay Phật ra đời

Hard    the winning of a human birth.
Hard    the life of mortals.
Hard    the chance to hear the true Dhamma.
Hard    the arising of Awakened Ones.

Sabbapaapassa akara.na.m 
kusalassa upasampadaa
Sacittapariyodapana.m 
eta.m buddhaana saasana.m.
	

Khantii parama.m tapo titikkhaa
Nibbaa.na.m parama.m vadanti buddhaa
Na hi pabbajito paruupaghaatii
Sama.no hoti para.m vihe.thayanto.


Anuupavaado anuupaghaato 
paatimokkhe ca sa.mvaro
Matta~n~nutaa ca bhattasmi.m 
panta~nca sayanaasana.m
Adhicitte ca aayogo 
eta.m buddhaana saasana.m.

Không làm mọi điều ác
Huân tu các hạnh lành
Giữ tâm ý tịnh thanh
Ấy huấn từ chư Phật
	

Nhẫn: khắc kỷ tối thượng
Niết bàn: quả tối thượng
Chư Phật đều dạy thế
Xuất gia: không ác niệm,
Hại ngưòi: phi sa môn 


Không ác khẩu, hung tàn
Hộ trì giới căn bản 
Tiết độ trong ăn uống 
Sống trú xứ tịnh an 
Thường tu tăng thượng tâm

The non-doing   of any evil,
the performance     of what's skillful,
the cleansing   of one's own mind:
	this is the teaching
	of the Awakened.
	
Patient endurance:
	the foremost austerity.
Unbinding:
	the foremost,
	so say the Awakened.
He who injures another
is no contemplative.
He who mistreats another,
	no monk.

Not disparaging, not injuring,
restraint   in line with the Patimokkha,
moderation  in food,
dwelling        in seclusion,
commitment  to the heightened mind:
	this is the teaching
	of the Awakened.

Na kahaapa.navassena 
titti kaamesu vijjati
Appassaadaa dukhaa kaamaa 
iti vi~n~naaya pa.n.dito.

Api dibbesu kaamesu 
rati.m so naadhigacchati
Ta.nhakkhayarato hoti 
sammaasambuddhasaavako. 

Dẫu mưa bạc mưa vàng
Lòng tham nào thoà mãn
Dục vui ít khổ nhiều
Hiểu được là trí nhân
Ðệ tử đấng Chánh Giác
Không tầm cầu dục lạc
Dù thiên lạc cõi trời
Vui lìa lòng khao khát

Not even if it rained gold coins
would we have our fill
of sensual pleasures.
	'Stressful,
	they give little enjoyment' —
knowing this, the wise one
	finds no delight
even in heavenly sensual pleasures.
He is one who delights
	in the ending of craving,
	a disciple of the Rightly
	Self-Awakened One.

Bahu.m ve sara.na.m yanti 
pabbataani vanaani ca
Aaraamarukkhacetyaani 
manussaa bhayatajjitaa.

N-eta.m kho sara.na.m khema.m 
n-eta.m sara.namuttama.m
N-eta.m sara.namaagamma 
sabbadukkhaa pamuccati.


Yo ca buddha~nca dhamma~nca 
sa'ngha~nca sara.na.m gato
Cattaari ariyasaccaani 
sammappa~n~naaya passati.

Dukkha.m dukkhasamuppaada.m 
dukkhassa ca atikkama.m
Ariya~nca.t.tha'ngika.m magga.m 
dukkhuupasamagaamina.m, 

Eta.m kho sara.na.m khema.m 
eta.m sara.namuttama.m
Eta.m sara.namaagamma 
sabbadukkhaa pamuccati. 

Loài người vì sợ hãi 
Tìm nương tựa linh thần 
Chốn non cao rừng rậm
Hoặc đại thọ, miếu đền
Tưa nương ấy bất ổn
Không phải chỗ cao quí
Kẻ như vậy qui y
Không thoát mọi khổ sầu


Ai qui y Đức Phật
Chánh Pháp và Chư Tăng 
Ai dùng chánh tri kiến
Thấy Tứ đế thậm thâm:
Hiểu khổ, nhân sanh khổ,
Sự vượt thắng khổ đau,
Và pháp bát chánh đạo
Dẫn đến chấm dứt khổ
Đó mới chính qui y
an ổn và tối thượng
Có như vậy tựa nương
Mới thoát mọi khổ sầu

They go to many a refuge,
	to mountains and forests,
	to park and tree shrines:
people threatened with danger.
That's not the secure refuge,
	not the supreme refuge,
that's not the refuge,
having gone to which,
	you gain release
	from all suffering & stress.

But when, having gone
to the Buddha, Dhamma,
& Sangha for refuge,
you see with right discernment
the four noble truths —
	                   stress,
	       the cause of stress,
	the transcending of stress,
& the noble eightfold path,
	the way to the stilling of stress:
that's the secure refuge,
that, the supreme refuge,
that is the refuge,
having gone to which,
	you gain release
	from all suffering & stress.

Dullabho purisaaja~n~no 
na so sabbattha jaayati
Yattha so jaayati dhiiro 
ta.m kula.m sukhamedhati. 

Khó gặp bậc hiền thánh
Không phải đâu cũng có
Nhà nào bậc trí sanh
Gia tộc được lợi lạc

It's hard to come by
	a thoroughbred of a man.
It's simply not true
	that he's born everywhere.
Wherever he's born, an enlightened one,
the family prospers,
	   is happy.

Sukho buddhaana.m uppaado 
sukhaa saddhammadesanaa
Sukhaa sa'nghassa saamaggi 
samaggaana.m tapo sukho.

Vui thay Phật ra đời
Vui thay Pháp tuyên lưu
Vui thay Tăng hoà hợp
Vui thay một lòng tu 

A blessing:     the arising of Awakened Ones.
A blessing:     the teaching of true Dhamma.
A blessing:     the concord of the Sangha.
The austerity of those in concord
	   is a blessing.

Puujaarahe puujayato 
buddhe yadi va saavake
Papa~ncasamatikkante 
ti.n.nasokapariddave.
Te taadise puujayato
nibbute akutobhaye
Na sakkaa pu~n~na.m sa'nkhaatu.m 
imettamapi kenaci. 

Cúng dường bậc ứng cúng
Chư Phật và thánh chúng
Bậc đoạn tận khổ ưu
Vượt ngoài những hý luận
Sự cúng dường như vậy
Tịnh an, không sợ hãi
Không ai trong trần gian
Đo được công đức ấy

If you worship those worthy of worship,
 — Awakened Ones or their disciples —
who've transcended
	complications,
	lamentation,
	& grief,
who are unendangered,
	fearless,
	unbound:
there's no measure for reckoning
that your merit's 'this much.'