46. THẬP NHỊ NHÂN DUYÊN

Phật tử TTNM đánh máy từ quyển Vi Tiếu

Mặc dù đã học nhiều kinh sách cũng như đi nghe giảng pháp ở nhiều đạo tràng, anh ta vẫn không hiểu đích xác “Thập nhị nhân duyên” là gì. Cuối cùng anh đến tham vấn Sư:

- Xin Thầy chỉ cho pháp Thập nhị nhân duyên.

Sư nói:

- Anh vừa bỏ mất một bài Thập nhị nhân duyên rồi!

Tưởng Sư vừa giảng xong bài pháp đó mà anh đến trễ, chàng thanh niên đành để dịp khác. Ít lâu sau, anh đến, lại xin hỏi về Thập nhị nhân duyên. Sư nói:

- Anh lại vừa để mất một bài Thập nhị nhân duyên nữa!

 Lời góp ý:

Đức phật dạy: “Thấy Thập nhị nhân duyên tức thấy pháp, thấy pháp tức là thấy Như Lai”.

Ngài Huyền Giác  nói: “Vô minh thật tánh tức Phật tánh”.

Hai câu nói hoàn toàn đồng nghĩa.

Thấy thực tánh vô minh tức là minh. Minh tức là giác, giác tức là Phật tánh, Phật tánh tức Như Lai. Thấy thực tánh vô minh tức thấy “y tánh duyên khởi pháp” của Thập nhị nhân duyên.

Nói Thập nhị nhân duyên dành cho Duyên giác là chuyện ấu trĩ thật buồn cười. Không ai thành Phật mà không thấy thực tánh của vô minh, không ai giác ngộ mà không có con mắt thấy Pháp (Pháp nhãn). Tất cả Bồ tát đều phải giác ngộ y tánh duyên khởi của Thập nhị nhân duyên.

Thập nhị nhân duyên lại không khác Tứ đế. Phân Tứ đế cho Thanh văn, Nhân duyên cho Duyên giác lại là chuyện buồn cười hơn nữa. Vô minh tức Tập đế. Vô minh tạo ra ảo giác sinh tử khổ đau tức Khổ đế. Thấy thực tánh vô minh tức Đạo đế. Vô minh chỉ là ảo tưởng không có thật, nên thấy thực tánh vô minh có nghĩa là  thấy vô minh không có thực tánh, hay nói một cách khác, vô minh diệt tức Diệt đế. Vậy, Thập nhị nhân duyên là một cách nói khác của Tứ đế mà thôi.

Quán Tự Tại Bồ tát hành thâm Bát-nhã ba-la-mật-đa chính là tu Đạo đế. Chiếu kiến ngũ uẩn giai không: ngũ uẩn tức là Tập đế, giai không tức là Diệt đế. Độ nhất thiết khổ ách: khổ ách tức là Khổ đế. Vậy, Bồ tát muốn đắc A-nậu-đa-la Tam-miệu Tam-bồ-đề phải tu Tứ đế, Thập nhị nhân duyên. Tất cả chư A-la-hán Chánh Đẳng Giác đều đã thấy năm uẩn, mười tám giới, mười hai nhân duyên, bốn Đế giai không y như nhau cả.

Tiếc thay người mê chỉ học Pháp trên ngôn ngữ rồi luận Bắc luận Nam, nói đại nói tiểu mà bỏ mất bài học của Pháp ngay chính nơi thực tại hiện tiền.