On one occasion the Blessed One was staying near Rajagaha at the Bamboo Grove in the Squirrels' Sanctuary. Then Vassakara the brahman, the chief minister of Magadha, went to the Blessed One and, on arrival, exchanged courteous greetings with him. After an exchange of friendly greetings & courtesies, he sat to one side. As he was sitting there, he said to the Blessed One

Một thời, Thế Tôn trú ở Ràjagaha (Vương Xá), tại Veluvanna (Trúc Lâm) chỗ nuôi dưỡng các con sóc. Rồi Bà-la-môn Vassakàra, vị đại thần xứ Magadha, đi đến Thế Tôn, sau khi đến, nói lên với Thế Tôn những lời chào đón hỏi thăm, sau khi lên những lời chào đón hỏi thăm thân hữu, liền ngồi xuống một bên. Ngồi xuống một bên, Bà-la-môn Vassakàra nói với Thế Tôn :

-"Master Gotama, we declare a person endowed with four qualities to be one of great discernment, a great man. Which four?"

- "Người nào thành tựu bốn pháp, thưa Tôn giả Gotama, chúng tôi tuyên bố là bậc Đại tuệ, là bậc Đại nhân. Thế nào là bốn ?"

There is the case where he is learned. Whatever he hears, he immediately understands the meaning of the statement, 'This is the meaning of that statement. This is the meaning of that statement.'

Ở đây, người nghe nhiều, được nghe điều gì, vị ấy biết ý nghĩa của lời ấy : "Đây là ý nghĩa của lời này. Đây là ý nghĩa của lời này"

He is mindful, able to remember & recollect what was done & said a long time ago. He is adept in the affairs of the household life, diligent, endowed with enough ingenuity in their techniques to manage them and get them done.

Có chánh niệm, ức niệm nhớ đến điều đã làm từ lâu, đã nói từ lâu ; lại trong các công việc của gia chủ, những công việc gì cần phải làm, vị ấy ở đây có thiện xảo, không có thụ động, thành tựu với sự quán sát về phương tiện, vừa đủ để làm, vừa đủ để tổ chức.

Master Gotama, we declare a person endowed with these four qualities to be one of great discernment, a great man. If you think that I am worthy of agreement, Master Gotama, may you agree with me. If you think I am worthy of criticism, criticize me."

Thưa Tôn giả Gotama, thành tựu với bốn pháp này, chúng tôi tuyên bố là bậc Đại tuệ, là bậc Đại nhân. Nếu Tôn giả Gotama nghĩ con đáng được tùy hỷ, mong Tôn giả Gotama hãy tùy hỷ con ! Nếu Tôn giả Gotama nghĩ con đáng bị bài xích, Tôn giả Gotama hãy bài xích con !

I neither agree with you, brahman, nor do I criticize you. I declare a person endowed with four qualities to be one of great discernment, a great man. Which four?

Này Bà-la-môn, Ta không tùy hỷ, Ta không bài xích Ông. Này Bà-la-môn, thành tựu với bốn pháp này, Ta tuyên bố là bậc Đại tuệ, bậc Đại nhân. Thế nào là bốn ?

There is the case, brahman, where he practices for the welfare & happiness of many people and has established many people in the noble method, i.e., the rightness of what is admirable, the rightness of what is skillful.

Ở đây, này Bà-la-môn, có người thực hiện hướng đến hạnh phúc cho nhiều người, hướng đến an lạc cho nhiều người. Với người này, nhiều người được an lập trên Thánh lý, tức là hiền thiện pháp tánh, thiện pháp tánh.

He thinks any thought he wants to think, and doesn't think any thought he doesn't want to think. He wills any resolve he wants to will, and doesn't will any resolve he doesn't want to will. He has attained mastery of the mind with regard to the pathways of thought.1 He attains — whenever he wants, without strain, without difficulty — the four jhanas that are heightened mental states, pleasant abidings in the here-&-now.

Với tâm tư nào vị ấy nghĩ cần phải tầm tư, vị ấy tầm tư tầm tư ấy. Với tầm tư nào vị ấy nghĩ không cần phải tầm tư, vị ấy không tầm tư tầm tư ấy. Với tư duy nào vị ấy nghĩ cần phải tư duy, vị ấy tư duy tư duy ấy. Với tư duy nào vị ấy nghĩ không cần phải được tư duy, vị ấy không tư duy tư duy ấy. Như vậy, vị ấy đạt được tâm tự tại trong các đường hướng tầm tư, đói với bốn Thiền thuộc tăng thượng tâm, hiện tại lạc trú, vị ấy được không khó khăn, được không mệt nhọc, được không phí sức.

With the ending of mental fermentations — he remains in the fermentation-free awareness-release & discernment-release, having directly known & realized them for himself right in the here-&-now.

Do đoạn diệt các lậu hoặc, vị ấy ngay trong hiện tại, với thắng trí tự mình chứng ngộ, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát.

I neither agree with you, brahman, nor do I criticize you. I declare a person endowed with these four qualities to be one of great discernment, a great man."

Này Bà-la-môn, Ta không tùy hỷ, Ta không bài xích Ông. Thành tựu với bốn pháp này, này Bà-la-môn, Ta tuyên bố là bậc Đại tuệ, là bậc Đại nhân.

It's amazing, Master Gotama, and astounding, how well that has been said by Master Gotama. And I hold Master Gotama to be endowed with these same four qualities.

Thật vi diệu thay, thưa Tôn giả Gotama ! thật hy hữu thay, thưa Tôn giả Gotama ! Cho đến như vậy, Tôn giả Gotama đã khéo nói. Chúng con thọ trì rằng Tôn giả Gotama đã thành tựu bốn pháp này,

Master Gotama practices for the welfare & happiness of many people and has established many people in the noble method, i.e., the rightness of what is admirable, the rightness of what is skillful

Tôn giả Gotama đã thực hành, hướng đến hạnh phúc cho nhiều người, hướng đến an lạc cho nhiều người, đã an lập nhiều người trên Thánh lý, tức là hiền thiện pháp tánh, thiện pháp tánh.

Master Gotama thinks whatever thought he wants to think, and doesn't think any thought he doesn't want to think. He wills any resolve he wants to will, and doesn't will any resolve he doesn't want to will. He has attained mastery of the mind with regard to the pathways of thought.

Tôn giả Gotama là vị, với tầm tư nào, vị ấy nghĩ cần phải tầm tư, vị ấy tầm tư tầm tư ấy; với tầm tư nào, vị ấy nghĩ không cần phải tầm tư, vị ấy không tầm tư tầm tư ấy; với tư duy nào, vị ấy nghĩ cần phải tư duy, vị ấy tư duy tư duy ấy; với tư duy nào, vị ấy nghĩ không cần phải tư duy, vị ấy không tư duy tư duy ấy.

Master Gotama attains — whenever he wants, without strain, without difficulty — the four jhanas that are heightened mental states, pleasant abidings in the here-&-now

Tôn giả Gotama đạt được tâm tự tại trong các đường hướng tầm tư, Tôn giả Gotama đối với bốn Thiền, thuộc tăng thượng tâm, hiện tại lạc trú, có được không khó khăn, có được không mệt nhọc, có được không phí sức

Master Gotama, with the ending of mental fermentations remains in the fermentation-free awareness-release & discernment-release, having directly known & realized them for himself right in the here-&-now

Tôn giả Gotama, do đoạn diệt các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, tự mình với thắng trí chứng ngộ, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát.

Well, brahman, you have taken certainly liberties and spoken presumptuous words, but still I will respond to you.

Thật vậy, này Bà-la-môn, lời tuyên bố của Ông là một thách thức cho Ta và Ta sẽ trả lời cho Ông.

Yes, brahman, I practice for the welfare & happiness of many people and have established many people in the noble method, i.e., the rightness of what is admirable, the rightness of what is skillful.

Này Bà-la-môn, Ta đã thực hành, hướng đến hạnh phúc cho nhiều người, hướng đến an lạc cho nhiều người, đã an lập nhiều người trên Thánh lý, tức là hiền thiện pháp tánh, thiện pháp tánh.

And, yes, I think whatever thought I want to think, and don't think any thought I don't want to think. I will any resolve I want to will, and don't will any resolve I don't want to will. I have attained mastery of the mind with regard to the pathways of thought

Ta là vị, với tầm tư nào Ta nghĩ cần phải tầm tư, Ta tầm tư tầm tư ấy. Với tầm tư nào Ta nghĩ không cần phải tầm tư, Ta không tầm tư tầm tư ấy. Với tư duy nào Ta nghĩ cần phải tư duy, Ta tư duy tư duy ấy, Với tư duy nào Ta nghĩ không cần phải tư duy, Ta không tư duy tư duy ấy. Này Bà-la-môn, Ta đạt được tâm tự tại trong các đường hướng tầm tư.

And, yes, I attain — whenever I want, without strain, without difficulty — the four jhanas that are heightened mental states, pleasant abidings in the here-&-now.

Này Bà-la-môn đối với bốn Thiền, thuộc tăng thượng tâm, hiện tại lạc trú, Ta có được không khó khăn, Ta có được không mệt nhọc, Ta có được không phí sức.

And, yes, with the ending of mental fermentations I remain in the fermentation-free awareness-release & discernment-release, having directly known & realized them for myself right in the here-&-now."

Này Bà-la-môn, do đoạn diệt các lậu hoặc, ngay trong hiện tại, với thắng trí, Ta chứng ngộ, chứng đạt và an trú vô lậu tâm giải thoát, tuệ giải thoát.

He who, knowing, declared
release for all beings
from the snare of death,
welfare
for beings human & divine,
the methodical Dhamma —


seeing & hearing which,
many people grow clear & calm;
who is skilled in what is & is not the path,
his task done, fermentation-free:
is called
one of great discernment,
bearing his last body,
awake.

Ai trong mọi chúng sanh,
Hiểu rõ được giải thoát,
Khỏi cạm bẫy thần chết,
Vì hạnh phúc nhân thiên,
Tuyên bố về chánh lý,
Tuyên bố về Chánh pháp.


Quần chúng thấy nghe vậy,
Liền hoan hỷ tịnh tín,
Thiện xảo đạo, phi đạo,
Việc nên làm đã làm,
Vô lậu bậc Giác ngộ,
Với thân này thân cuối,
Ngài được gọi tôn xưng,
Bậc Đại tuệ, Đại nhân.

Note