T̀NH ĐỜI Ư ĐẠO
T́nh
đời, Ư đạo
(Cuộc đời Thánh tăng Ananda)
Ḥa thượng Hộ Giác
Phần 6 - Trang 2
Một chuyện t́nh
- Thưa Ngài, tôi sanh ra trong triều nội. Ngày mở mắt chào đời của tôi cũng là ngày diễn binh quan trọng. Bốn loại binh chủng là tượng binh, mă binh, xa binh và bộ binh được lịnh tập trung toàn bộ để diễn hành. Căn cứ vào hiện tượng này, phụ vương đặt tên tôi là hoàng tử Tứ binh (Caturangabala).
Chắc Ngài cũng từng học qua binh pháp. Trong ấy có nói, tổ chức quân sự mạnh là ngăn được chiến tranh. Thật vậy, một quốc gia suy yếu về mặt quân sự th́ dễ bị xâm lăng. Cũng như cơ thể yếu đuối dễ bị nhiễm bịnh. Về triết lư tôi cũng biết được chút ít rằng tâm hồn bạc nhược, phiền năo sẽ lộng hành. Đời tôi, thuở ấu thời nó tươi đẹp và thơ mộng như vườn hoa nhiều hương sắc. Là một hoàng tử, nên tôi được sống cuộc đời nhung lụa vàng son. Vả lại, phụ vương và mẫu hậu rất mực nuông chiều. Do đó, mọi nhu cầu đều được thỏa măn. Trong những món trang sức hoàng triều tôi thích nhất là cây trâm cài tóc. Chẳng những thích để dùng mà gần như là nhà sưu tập. Và cũng chính sở thích này là nguyên do cuộc sống ẩn dật của tôi.
Tại kinh đô Hastinàpura này, có một gia đ́nh làm nghề thợ bạc, cha truyền con nối. Do đó, họ rất thiện nghệ và nổi tiếng. Hầu hết những người trong hoàng tộc đều đặt làm các món trang sức tại đây và cá nhân tôi cũng vậy. Tôi có một người cận vệ thường tới lui nhà thợ bạc này. Mỗi lần anh ta trở về là không ngớt ca ngợi sắc đẹp cô con gái người thợ bạc. Miệng anh ta gần như không liền da non. Nói riết tôi đâm ra bực ḿnh, không muốn nghe nữa. Nhưng anh ta gần như bị cô gái thôi miên.
Mặc dù vậy, anh ta lại là người rất dễ thương và hội đủ bốn đức tánh của người giúp việc là: ngủ sau, thức trước, sẵn sàng nhận việc và hoàn thành tốt tất cả nhiệm vụ giao phó. Quả thật người giúp việc mà hội được những đức tánh ấy th́ chủ nhân cũng phải nể ḷng.
Thú thật với Ngài là tôi không bao giờ để ư đến chuyện anh ta ca tụng vẻ đẹp con gái người thợ bạc, v́ tôi quan niệm rằng trong hoàng cung biết bao người đẹp mà tôi chưa để dạ người nào, huống chi là con nhà dân giả. Nhưng tôi c̣n nhỏ tuổi, bầu nhiệt huyết c̣n nhiều, nhất là tánh hiếu kỳ muốn biết chuyện lạ.
Một hôm, tôi cải trang theo anh đến nhà thợ bạc với hai mục đích vừa xem tận mắt cái vẻ đẹp của người con gái vừa để ngắm nghía cây trâm kiểu mới mà tôi đặt làm từ lâu. Chúng tôi được mời vào pḥng khách uống nước đàm đạo. Một sự ngẫu nhiên h́nh như có bàn tay sắp xếp nên khiến hôm ấy, cô giúp việc đi chợ chưa về, thành ra đích thân con gái người thợ bạc bưng nước đăi khách. Anh chàng hầu cận ra hiệu. Tôi biết ngay. Vừa nh́n cô ta th́ Ngài ơi, trái tim tôi muốn nhảy ra ngoài, tôi mất tự nhiên. Cô ta đẹp thật, nét đẹp đài các, sang trọng làm mê mẫn tâm hồn người đối diện. Cô ta đẹp hon tất cả công nương mà tôi từng gặp trong hoàng cung. Nàng đứng trước mặt tôi mà cứ tưởng là chị hằng nga trên cung quản hiện xuống. Tôi đang ngẩn ngơ hồn phách th́ giọng nói của nàng khiến tôi càng thêm ngây dại. Trời ơi, giọng nói mới trong trẻo, ấm áp và ngọt ngào làm sao. C̣n bờ môi và hàm răng của nàng th́ tôi không tin là nhân tạo mà tất cả những vẻ đẹp ấy, đối với tôi là thiên tạo. Dường như tất cả những vẻ đẹp của nữ giới trên thế gian này đều tập trung tất cả cho riêng nàng.
Từ mê mẫn đến ngẩn ngơ rồi bỗng dưng tôi sung sướng muốn nhảy dựng lên, đó là lời hỏi thăm của nàng đề cập đến tôi v́ nàng chưa biết tôi là hoàng tử. Nàng bảo với anh chàng hầu cận của tôi rằng:
- Hoàng tử có được mạnh khỏe không và chắc hoàng tử nóng ḷng chờ đợi cây trâm đặc biệt này lắm phải không.
Tôi ngồi như phỏng đá. Anh chàng này cũng rắc rối lắm. Anh ta cảm ơn nàng thay tôi và làm ra vẻ ta đây, rằng không sao đâu, có lâu chút ít cũng được, miễn cha con nàng làm dùm thật kỷ, thật đẹp được rồi. Anh ta nói thêm trong khi ngó tôi ra dấu:
- Tuy nhiên, tôi cũng xin được giới thiệu với cô, anh bạn Suranda ( Dũng Lạc) của tôi đây, nếu sau này tôi bận việc không đi được th́ anh bạn sẽ thay tôi liên lạc với cô.
Nàng ta chấp tay xá tôi. Thiếu chút nữa tôi quên xá lại v́ măi lo nh́n nàng.
Đêm ấy, tôi trằn trọc hết canh này sang canh khác không tài nào ngủ được. H́nh ảnh nàng cứ ám ảnh tôi. Tôi cố xua đuổi nhưng bất lực. Tôi tự biết tôi là kẻ bại trận và là người nô lệ của nàng. Tên nàng là Vimalamàsa (Vô ưu). Cái tên mới đẹp làm sao, nàng quả thật xứng đáng với cái tên ấy. Nàng là hiện thân của vô ưu cho riêng nàng mà bất cứ ai đến gần nàng và được tṛ chuyện đều vô ưu như vậy cả. Riêng tôi th́ cái tên ấy nó ngọt ngào hơn cả mật ong và thi vị hơn bất cứ vần thơ tuyệt tác nào trên cơi đời trần tục này.
- Thưa Ngài, Ngài có biết tại sao người sanh ra lại được quá nhiều ưu đăi như trường hợp của nàng Vô ưu hay không?
Đại đức Ananđa nói:
- Thưa hiền hữu, theo triết lư nhà Phật th́: trạng thái người có tướng mạo đoan chính, duyên dáng, có tiếng nói thanh tao truyền cảm, có sắc dẹp đài các trang nhă, khiến người nh́n không chán là do tiền phước.
- Nếu vậy th́ cô Vô ưu là hiện thân của phước phải không Ngài?
- Đúng vậy.
Hoàng tử lấy làm sung sướng kể tiếp:
- Thưa Ngài, tiếng sét t́nh yêu đă giáng xuống đầu tôi. Tôi yêu nàng tha thiết và nhớ nàng ray rứt. Lần đầu tiên biết yêu nên tôi vụng về lắm tôi như kẻ lạc lối đường rừng, tâm trạng rối bời. Tôi nghĩ, ḿnh có nên cho nàng biết sự thật rằng Dũng Lạc là tên giả của hoàng tử Tứ binh hay không. Suy tới nghĩ lui, tôi quyết định cứ đến với nàng bằng vai tṛ và cái tên Dũng Lạc vậy.
Từ ấy về sau tôi liên lạc với nàng thường hơn và tôi cứ đặt làm hết cây trâm này đến cây trâm khác. Mỗi lần đến thăm tôi đều mang tặng nàng những món quà nho nhỏ, xinh xinh để làm vui ḷng nàng và cũng để chứng tỏ sự chân thành quí mến của tôi đối với nàng. Tấm chân t́nh của tôi được đền đáp nhẹ nhàng nhưng vô cùng ư nghĩa. Đó là một hôm, trước khi ra về nàng trao cho tôi một cái gói nhỏ. Tôi mừng như trẻ lạc đường gặp mẹ. Đến hoàng thành, tôi mở ra xem th́ tôi sung sướng gần lặng cả người v́ trong ấy là một chiếc khăn tay, những nét thêu tuyệt hảo. Tôi ấp ủ vàp ḷng và ngửi măi ngửi hoài không biết chán.
Buổi chiều nọ, tôi đến thăm nàng, ngỏ ư muốn dạo chơi vườn hoa và ao sen phía sau nhà. Nàng vui vẻ và tỏ ra sẵn ḷng hướng dẫn tôi dạo vườn ngắm cảnh. Gần suốt cuộc dạo chơi này tôi vô duyên đến mức độ không biết phải làm ǵ cho nàng vui. Toàn thân tôi như tê cứng lại. Tôi cứ lấm lét hết nh́n nàng rồi nh́n cảnh. Tôi đang vận dụng tất cả can đảm để nói tiếng yêu nàng, nhưng lưỡi tôi như líu lại. Tôi cũng không biết cử chỉ tôi lúc bấy giờ nó ngớ ngẩn và ngốc nghếch ra sao. Nhưng may mắn quá nàng đă cứu tôi bằng câu hỏi:
- Vườn hoa và ao sen này có đẹp
không anh?
- Đẹp, đẹp lắm, nhưng tất cả cái
đẹp ở đây c̣n thua xa vẻ đẹp của
Vô ưu nhiều.
Nửa sung sướng, nửa thẹn thùng. Tay mân mê chéo khăn quàng cổ, nàng nói:
- Người trong hoàng thành thường tán
tỉnh nhau như vậy phải không anh?
- Tôi ở trong thành nội từ nhỏ nhưng chưa nói
được câu này với ai bao giờ. Cô là người
đầu tiên nghe tôi nói.
- Tại sao người nam chỉ thích ca ngợi sắc
đẹp người nữ mà không thấy ca ngợi cái
ǵ khác cả?
Giờ th́ tôi tương đối dạn dĩ hơn một chút, tôi trả lời:
- Nh́n Vô Ưu chẳng những đẹp
tuyệt trần về mặt thể chất mà c̣n
tuyệt vời về mặt tinh thần, nhất là
đạo đức tác phong và trong trắng. Do đó,
nếu không ca ngợi Vô Ưu th́ c̣n ai đáng cho tôi ca
ngợi nữa.
- Nếu bảo thích nh́n tôi, ca ngợi tôi th́ tôi cho nh́n hoài.
Nàng chấm câu tại đây, mặt cúi xuống v́ ngượng. Lúc ấy, một con chim đậu trong bụi hoa sau băng đá vỗ cánh tung bay, làm nàng giựt ḿnh. Tôi dí dỏm:
- Chắc nó là con chim trống.
- Sao anh biết, nó quỉ quái ghê, làm người ta giựt
ḿnh, muốn đứng tim.
- Chắc nó tội nghiệp và thông cảm ḷng anh v́ anh
muốn được ngồi gần em như thế này
lâu lắm rồi, dù chỉ trong giây phút ngắn thôi cũng
đủ khiến anh sung sướng, cũng như
lửa trời chỉ lóe lên một khắc cũng
đủ giúp ta thấy đường trong đêm
tối.
Nàng đứng lên, đầu vẫn cúi nàng nói:
- Thôi em không dám tin lời anh đâu v́ anh nói ngọt ngào và dễ thương quá chừng. Nhưng về đến hoàng thành là anh quên em, quên cái tên Vô Ưu, quên cả ao sen, vườn hoa và cái băng đá này.
Gái đẹp và cha già
- Thưa Ngài - hoàng tử kể tiếp:
Sự giao du thân mật giữa tôi và Vô Ưu ngày càng khắn khít đậm đà. Sự thân mật, gần gủi là con đường ṃn dẫn đến yêu đương. T́nh yêu có một sức mạnh phi thường, có thể biến đổi người lổ măng vũ phu thành ngoan hiền, tao nhă; tướng cướp thành lương dân; vua chúa thành nô lệ. V́ khi đă yêu, họ sẵn sàng hiến dâng tất cả từ thể xác đến linh hồn.
Trong khi t́nh yêu của chúng tôi đang tuyệt trần thơ mộng th́ bỗng một hôm, phụ vương cho gọi tôi vào và phán:
- Này con, lúc này con đi đâu mỗi ngày mà
phụ vương không thấy mặt con?
- Tâu phụ vương, tại con thấy phụ
vương đa đoan việc triều chính, nên con không
dám làm rộn.
- Nghe nói con thương con gái người thợ bạc
phải không?
- Tâu phụ vương, phải.
- Con nghĩ rằng phụ vương không biết
chuyện ấy hay sao?
Tôi im lặng cúi đầu.
- Con nên nhớ, bất cứ chuyện
nhỏ lớn, xa gần phụ vương đều
biết v́ phụ vương có rất nhiều tai mắt.
Con thương nó lắm phải không?
- Tâu vâng.
- Nó xứng với con không?
- Cô ta đẹp lắm, tâu phụ vương.
- Con chỉ thích cái sắc đẹp đơn thuần
hay sao?
- Cô ta cũng nết na, thùy mị lắm, tâu phụ
vương.
- Nếu phụ vương t́m cho con một thiếu
nữ vừa đẹp vừa nết na thùy mị th́ con
có ưng không?
- Tâu phụ vương, con đă có rồi.
- Con có biết con là ai không?
- Tâu phụ vương, con là con của phụ
vương.
- Cha của con là ǵ?
- Muôn tâu, phụ vương là vua.
- C̣n con?
- Tâu phụ vương, con là hoàng tử.
- Vậy th́ dâu của phụ vương là công nương
hay là cô thợ bạc? Này con, phụ vương đă t́m
cho con nơi môn đăng hộ đối, nàng là công chúa
con vua xứ Sa-gá-lá (Sàgata), kinh đô Mắt-đá (Madda).
Phụ vương tin rằng, con thấy là con ưng ư
ngay. Tên nàng là Ngọc Diễm.
Này con, con hăy nghe lời phụ vương. Con biết
không, trong cuộc sống cộng đồng, ḿnh không
thể nào chối bỏ thể diện và dư luận.
Thể diện th́ con là hoàng tử th́ phải kết hôn
với công chúa chớ không thể kết hôn với dân
giả. Về dư luận th́ triều đ́nh không làm sao
chấp nhận một cô gái thợ bạc làm mẫu nghi
thiên hạ sau này. Do đó, phụ vương không làm sao
vượt khỏi hai bức tường kiên cố
ấy, mặc dù phụ vương rất thông cảm
nỗi ḷng của con. Phụ vương tin rằng, con
cũng ư thức được tầm mức vô cùng quan
trọng của vấn đề. Con về và nghĩ
lại cho thật tinh tế. Phụ vương già rồi
nên phải lo cho tương lai của con. Con hiểu ư
phụ vương rồi chứ.
Tôi ra về với cơi ḷng tan nát. Tôi bị đặt trước hai vấn đề vô cùng quan trọng mà tôi phải dứt khoát. Một là đối với phụ hoàng th́ tôi vừa kính thương và hiếu thảo. Hai là đối với Vô Ưu th́ tôi vừa yêu quí vừa tội nghiệp. Chỉ nghĩ đến phải kết hôn với Ngọc Diễm là tôi cảm thấy đau nhói trong tim. Tôi như kẻ mất hồn. Rồi tôi nghĩ đến khi Vô Ưu biết rơ sự thật th́ sẽ đau đớn đến mức độ nào. Tôi nghĩ đă đến lúc phải nói sự thật dù biết rằng sự thật ấy quá phủ phàng.
Tâm trạng chua xót, đắng cay, tôi thẫn thờ đi t́m nàng. Gặp tôi, nàng tươi đẹp như hoa xuân. Nhưng khi nh́n kỹ mặt tôi th́ nét hoa ủ rủ, nàng nói:
- Thưa anh, hôm nay trông anh khác thường chắc có chuyện buồn phải không anh? Anh cho em biết với, để chúng ta cùng nhau chia xẻ.
Thay v́ trả lời, tôi quyết liệt hỏi nàng:
- Này em, nếu anh có một đời
sống khác xưa th́ em có c̣n yêu anh không?
- Thưa anh, dù anh là hoàng tử, bá hộ, thương gia,
hay là bần sĩ em cũng một dạ yêu anh, yêu chàng
trai Dũng lạc. C̣n tất cả đối với em
đều vô nghĩa.
Tôi kéo nàng ra sau vườn, ngồi trên băng đá và nói hết sự thật cho nàng nghe. Nàng giựt ḿnh chới với nhưng cố gượng trấn tỉnh được ngay v́ bản chất thùy mị và đoan chính cố hữu của nàng. Nàng qú xuống đất như một thần dân trước Thiên tử. Tôi phải đỡ nàng và năn nỉ nhiều lắm nhưng nàng nhứt định quyết không dám ngồi chung. Tôi phải dùng hết lư lẻ và cuối cùng tôi phải viện dẫn lời nàng vừa nói khi năy rằng:
- Nàng yêu tôi, yêu chàng trai Dũng Lạc. C̣n tất cả đối với nàng đều vô nghĩa kia mà.
Ngước mắt nh́n tôi, đôi hàng lệ chảy, nàng nói:
- Nhưng hôm nay, anh không phải là Dũng Lạc thuở nào của em nữa mà là hoàng tử Tứ binh, con cưng của hoàng thành Hás-ti-na-pú-rá. Hăy để cho em được làm một thần dân tốt của hoàng tử.
Tôi hết lời an ủi và khẩn cầu nàng mới chịu ngồi chung. Tôi nói với nàng với tất cả tiếng ḷng thương cảm:
- Em yêu, sự hạnh phúc của anh hoàn toàn tùy thuộc nơi em. Em là người độc nhất có đủ quyền năng ban vui hoặc đem khổ đến anh. V́ nếu em giận th́ anh khổ, em thương th́ anh vui. Anh sẽ sung sướng và hạnh phúc suốt đời nếu được biết rằng em vẫn một dạ yêu anh. Dù sau này anh có được sống gần em hay phải xa em nơi quan ải muôn trùng, anh sẽ sống bám vào t́nh yêu của em và xem như thần linh hộ mạng. Anh đă tự nguyện với ḷng, là suốt đời một dạ yêu em. Trái tim biết yêu này anh xin dâng hiến cho em trọn vẹn. C̣n vấn đề anh bị bắt buộc kết hôn với người khác th́ xin em hiểu cho rằng v́ quyền uy tối thượng của phụ vương, v́ dư luận và thể diện hoàng tộc. Về những sự kiện này th́ anh đành cúi đầu, bất lực. Nhưng về phương diện t́nh yêu th́ không ai có quyền cướp đoạt h́nh bóng em ra khỏi tim anh.
Không hạnh phúc nào
bằng sự an tịnh
Tâm sự đến đây, tôi nắm tay nàng áp vào ngực tôi và nói tiếp:
- Này em, đây là trái tim máu c̣n nóng, hơi thở c̣n ấm, biết yêu và được yêu, anh xin trao gởi cho em, em hăy giữ lấy. C̣n trái tim mà người khác sắp chiếm đoạt là trái tim khô cằn, máu yêu đă cạn gịng, lửa yêu đă tắt ngọn.
Trông nàng lúc ấy đáng tội làm sao. Nàng cố gắng chịu đựng nỗi đau khổ ngập ḷng. Nàng nói:
- Thưa hoàng tử, em có cảm tưởng như được nghe âm thanh vọng xuống từ đỉnh núi Tu di giữa đêm trường tĩnh mịch như truyền lịnh cho em rằng hăy yêu một ḿnh hoàng tử.
Cái ǵ đến th́ phải đến. Hôn lễ của chúng tôi được hai quốc gia phối hợp tổ chức vô cùng trọng thể. Tuy nhiên, ai biết được ḷng tôi đang tái tê cay đắng. H́nh thức lễ lộc linh đ́nh ấy đối với tôi chỉ là một đám tang không hơn không kém. Cơi ḷng tôi càng tan nát hơn khi nghĩ đến Vô Ưu.
Thú thật với Ngài, tôi không bao giờ nghĩ rằng Vô ưu là người yêu trên mặt h́nh thức mà là người bạn ḷng, người bạn lư tưởng. Do đó, khi mất bạn ḷng, mất lư tưởng th́ tất cả đối với tôi đều vô nghĩa. Nếu có vui cũng chỉ là vui gượng. Thôi th́ mọi việc đă an bài.
Giờ th́ tội nghiệp Ngọc Diễm, người bạn trăm năm bất đắc dĩ. Nàng quả thật đẹp như tiếng đồn. Ngoài cái vẻ đẹp đài các nàng c̣n là người vợ hiền, đảm đang và rất mực yêu chồng. Lẽ ra nàng phải được yêu và có quyền hưởng trọn vẹn t́nh yêu của chồng, nhưng thú thật với Ngài, tôi đă lỡ trao trọn trái tim cho Vô Ưu rồi. Đối với Ngọc Diễm th́ tôi chỉ xem như người em gái không hơn không kém.
Chúng tôi sống chung nhau đă hai năm mà chẳng có con nối dỏi. Phụ vương, mẫu hậu và hoàng tộc đều tỏ ra lo lắng không vui. Riêng tôi, tôi cảm thấy không có chi lạ trong vấn đề này. Tâm trạng trái ngược của tôi có lẽ tại tôi không yêu Ngọc Diễm.
Một buổi chiều, tôi và nàng, dạo chơi vườn hoa. Đến một bụi cây bỗng dưng có con rắn hổ mang ḅ ra khiến nàng giựt ḿnh hoảng hốt chạy té, đầu gối chảy máu. Tôi lập tức cơng nàng về cung. Chổ bị trầy bắt đầu làm độc và ăn khuyết càng ngày càng sâu. Bao nhiêu danh y đều bó tay thúc thủ. Chổ khuyết lở trở màu xanh và vành miệng ghẻ trở nên cứng. Nàng nhức nhối rên la suốt ngày đêm. Tôi cảm thấy đau ḷng và thương nàng vô cùng. V́ dù sao nàng cũng là người vợ gối chăn.
Vô Ưu hay chuyện này nàng xin phép vào thăm. Thật nàng là người tốt bụng, chẳng những không đem dạ oán thù người đă chiếm mất t́nh yêu của ḿnh mà c̣n lo lắng với tất cả nhiệt t́nh. Cuối cùng thần chết đă cướp mất vĩnh viễn Ngọc Diễm ra khỏi đời tôi.
- Thưa Ngài, sự ra đi của Ngọc Diễm làm tôi đau đớn, thuơng tiếc không nguôi và vô cùng ân hận v́ suốt đời nàng đă không được hưởng t́nh yêu của chồng, trong khi nàng yêu chồng tha thiết. Suốt thời gian nàng lâm bịnh, nàng gọi tên tôi trong cơn mơ cũng như lúc tỉnh. Đến lúc sắp ĺa đời, mắt nàng vẫn c̣n đắm đuối nh́n tôi và miệng nàng vẫn c̣n mấp máy gọi tên tôi. Vậy mà tôi chỉ yêu nàng một cách gượng gạo, giả tạo. Tội nghiệp cho nàng, giá nàng đến trước Vô Ưu th́ đâu đến đổi phải gánh chịu phủ phàng.
Sáu tháng sau, tôi xin lịnh phụ vương, cho phép cưới Vô ưu. Phụ vương chấp thuận mặc dù trong thâm tâm người không bằng ḷng lắm.
Suốt hai năm xa cách, nhớ thương, giờ được sum hợp và sống chung chính thức, quả thật không ng̣i bút hoặc văn tự nào có thể diễn tả hết sự vui mừng và sung sướng của chúng tôi lúc ấy.
Tuy nhiên, chúng tôi cũng luôn luôn cảnh giác v́ một số hoàng thân quá nặng thành kiến vẫn ra mặt chống đối v́ cho rằng con gái thường dân không thể trở thành bậc mẫu nghi thiên hạ sau này. Do đó, tôi phải đối phó khôn ngoan và chật vật lắm.
Sống trong hoàng cung và ăn uống theo thực đơn hoàng triều nàng đâm ra nhớ thèm những món ăn quen thuộc. Nàng ra lịnh nhà trù làm những thức ăn ấy và dạy luôn cả phương cách thực hiện. Nhà bếp trước mặt th́ tuân hành răm rắp nhưng sau lưng th́ chỉ trích nặng lời: "Rơ thật con nhà quê mùa, cục mịch chỉ thích ăn những món tầm thường, hạ tiện chớ những cao lương mỹ vị, sang trọng đắt tiền th́ nuốt không vô, vậy mà cũng được làm vợ hoàng tử. Thật vô duyên".
Hôm ấy, xui khiến tôi và Vô Ưu hữu sự đi ngang nghe rơ mồn một. Tôi cảm tuởng như rớt từ cung trăng, lặng người chết điếng. C̣n nàng th́ bặm môi đến rướm máu và cắn răng như muốn nuốt cả sự tức giận tủi nhục vào ḷng. Tôi bèn gọi nhà trù và truyền lịnh: "Các người phải làm những thức ăn đúng theo phương cách mà gia nội của ta căn dặn và mang đến cho ta trong mỗi bữa ăn". Không đi nữa, nàng trở về pḥng úp mặt xuống gối khóc nức nở. Tôi an ủi nàng chớ nên để tâm những lời nói tắc trách của những kẻ dưới tay, thiếu học thức, thiếu giáo dục. Tôi vuốt ve thêm ḷng tự ái của nàng: " Này em, đừng buồn phiền nữa. Cơ hội hạnh phúc thực sự sẽ đến với chúng ta trong một ngày rất gần. V́ t́nh yêu có một sức mạnh mầu nhiệm phi thường, nếu chúng ta trung thành tôn thờ th́ nó sẽ giúp chúng ta san bằng mọi chướng ngại".
Sau ba năm chung sống nàng thọ thai. Gần ngày sinh nở, nàng nằm mộng thấy ăn hết phần đất của xứ Banh-cha-lá này và ăn luôn những phần đất của các quốc gia lân cận mà vẫn chưa no. Thưa Ngài, các chiêm tinh gia của hoàng triều v́ thành kiến nên cố t́nh đoán sai, cho đó là điềm đại bất tường, đại hung hăn. Họ bảo nàng sanh trai nhưng lớn lên sẽ gây thảm họa tày trời cho hoàng gia. Tuy nhiên, để tránh đại họa, Vô Ưu phải sinh nở trong rừng gần nơi nào có ao nước.
Thưa Ngài, phụ vương tôi nghe chuyện này lấy làm khó xử. Mặc dù rất thương tôi và cũng bắt đầu thương dâu nhưng người không dám làm ngược quyết định của hoàng tộc.
Tất cả sự kiện vừa kể là nguyên nhân cuộc sống ẩn dật của vợ chồng tôi. Hoàng tử nói đến đây th́ nàng Vô Ưu tay dắt con trai đi đến. Hoàng tử giới thiệu con trai với Đại đức Ananđa và bảo con cúi đầu đảnh lễ. Đứa trẻ mặt mày khôi ngô, phong nghi cao trọng khiến Đại đức cũng hoan hỉ. Đại đức chúc nó được sống lâu và nhiều hạnh phúc.
Hoàng tử ngỏ lời xin được biết tôn danh quí tánh của Đại đức. Khi được biết Đại đức là em họ của Đức Thiên Nhơn Sư th́ cả ba đều qú mọp đảnh lễ đôi chân Đại đức.
Hoàng tử nói: "Bạch Đại đức, quả thật là một phúc đức lớn lao, một vinh hạnh tuyệt vời cho chúng tôi được bái kiến Đại đức tại thảo lư nghèo nàn trong cảnh núi rừng u tịch. Một hạnh phúc, một sự sung sướng mà chúng tôi không bao giờ nằm mộng. Danh thơm, đức lớn của Đại đức chúng tôi được nghe đă lâu, không ngờ hôm nay được bái kiến và chiêm ngưỡng. Bạch Đại đức, xin Đại đức hoan hỉ nhận biết cho cả ba chúng tôi là cận sự nam, cận sự nữ đă qui y Tam bảo kể từ ngày nay cho đến trọn đời.
Cảm mến thái độ hướng thiện chơn chánh của hoàng tử. Đại đức giảng đạo:
- Này các đạo hữu, Đức Từ phụ của chúng ta dạy:
Người ngu tư duy tà vạy, cho rằng, người có con, vui với con, có của vui với của, do đó người ngu phải khổ. V́ thực tế, chính cái thân cũng là vô ngă. Tất cả những nỗi thống khổ đều bắt nguồn từ sự phân biệt nhất là sự phân biệt ấy do tà niệm chủ động. Chính tà niệm cấu tạo tất cả phiền năo và phiền năo lôi cuốn ta chạy theo. Càng chạy theo càng khổ. Càng khổ lại càng đeo đuổi. Cũng như cá cắn mồi chạy theo lưỡi câu v́ càng cưỡng lại là càng đau đớn.
Trần ái là chuyện nóng nảy. Ăn uống là việc liệu lường, danh vọng là điều xan xẻ. Người đời chỉ thích chuyện h́nh thức, nhưng quên rằng bản chất của h́nh thức không có tánh cách cố định và vĩnh cữu. Do đó, chúng sanh bị nóng nảy thường trực, triền miên. Càng nóng nảy càng lăn lộn, vẫy vùng. Nhưng vẫy vùng trong ḷ lửa th́ cũng chỉ chuốc thêm sự nóng năy mà thôi. Nhắm mắt tự xô đẩy cuộc đời vào ḷ lửa tham, sân, si cũng đồng nghĩa với hành động ngăn trở sự tiến thủ của cuộc sống lư tưởng giải thoát. Mang một tâm trạng bịnh hoạn, nóng nảy như vậy th́ dù sống trên ngai vàng cũng không t́m được hạnh phúc.
Này đạo hữu, cuộc sống xưa kia giữa cung son nhung gấm và cuộc sống hiện tại giữa núi rừng u tịch này, đạo hữu thấy cuộc sống nào hạnh phúc hơn.
- Bạch Đại đức, tôi đă
bạch Đại đức nơi phần mở đầu
câu chuyện rằng trong cảnh núi rừng u tịch, trong
cái thảo lư nghèo nàn này đă chứa đựng
tất cả sự thanh tịnh và an lạc của
đời tôi.
- Này hiền hữu, vậy bần đạo có thể
kết luận được rằng: không có an lạc
ngoài thanh tịnh cũng như không có sự thanh tịnh
nào là không an lạc.
Vậy đạo hữu hăy chọn một trong hai hạng người sau đây:
- Hạng người tầm
thường, thấp kém nhưng có nhiều hạnh phúc và
- Hạng người sang trọng, quí phái nhưng không có
hoặc ít có hạnh phúc.
- Bạch Đại đức, tôi chọn hạng người thứ nhất.
- Đúng vậy đạo hữu, người thành công trong cuộc sống hạnh phúc không phải là người cao sang, quyền quí mà là người t́m được sự an tịnh và vắng lặng trong tâm hồn, sự an tịnh của người tỉnh thức chớ không phải của người say ngủ, sự vắng lặng của cuồng phong phiền năo chớ không phải sự vắng lặng của tịch liêu. Người đă nếm được hương vị của đời sống ẩn dật và tịch tịnh là người vô ưu, vô nhiễm.
Sau khi vợ chồng hoàng tử đi rồi Đại đức Ananđa nằm nghiêng tay mặt, chân trái đè lên chân mặt, tay trái xuôi theo thân ḿnh và kê đầu lên tay mặt.
Giấc ngủ đă đến với Đại đức nhẹ nhàng, an tịnh nhưng không phải cái nhẹ nhàng an tịnh của đứa bé nằm trong chiếc vơng mà là sự nhẹ nhàng, an tịnh của trái đất nằm trên mặt nước.
Đến khi thọ được 120 tuổi, Đại đức tự thấy tuổi đời đă cao, tuổi đạo cũng nhiều và sức khỏe càng suy giảm, nên tự quyết định Niết bàn. Nhưng tịch diệt tại đâu cho được nhiều lợi lạc.
Nghĩ kỹ, Đại đức quyết chọn con sông Rô-hí-ni (Rohini) làm địa điểm Niết bàn, v́ nội tổ thuộc ḍng Thích ca th́ ở hữu ngạn, c̣n ngoại tổ thuộc Cô-lí-dá (Koliya) th́ ở tả ngạn con sông này.
Đại đức dùng thần thông bay lên hư không, phát nguyện sau khi ta tịch diệt, xin cho xá lợi tự động chia đôi: phân nửa rớt về hữu ngạn cho nội tổ và phân nửa rớt về tả ngạn cho ngoại tổ.
Đây là cách Niết bàn của Đại đức Ananđa. Đức Phật chọn Cú-sí-na-ra (Kusinara) làm địa điểm Niết bàn th́ Đại đức chọn ḍng sông Rô-hí-ni (Rohini) làm nơi tịch diệt.
Suốt bốn mươi năm sau Phật Niết bàn, Đại đức Ananđa đă đóng vai sứ giả Như Lai, một vai tṛ vô cùng cao trọng, một tiêu biểu tuyệt vời. Phương danh Ngài ngào ngạt khắp bốn phương và sống măi qua nhiều thế hệ. Đời Ngài là tấm gương sáng, là ḍng suối ngọt. Những lời dạy của Ngài là trận mưa pháp rưới xuống trần gian đang ngút lửa hận thù, là giọt nước cam lồ rót vào chót lưỡi của người đă tê mùi tân khổ.
Thích Hộ Giác
Nguồn Gốc Từ www.budsas.org
Trở Lại Trang Truyện Ngắn
Trở lại Trang Chánh
