TỔ ĐÌNH MINH ĐĂNG QUANG
PHẬT HỌC TỪ ĐIỂN
BUDDHIST DICTIONARY
VIETNAMESE-ENGLISH
THIỆN PHÚC
S
Sa:
1) Bất
cẩn: Careless.
2) Cát:
Baluka (skt)—Gravel—Sand or sands, e.g. of Ganges.
3) Dễ
dàng: Easy-going.
4) Hằng
sa: Vô số kể—Countless.
Sa Bà: Saha (skt)—Còn gọi là Sa
Ha Lâu Đà, hay Sách Ha, nghĩa là chịu đựng hay nhẫn độ; nơi có đầy đủ
thiện ác, cũng là nơi mà chúng sanh luôn chịu cảnh luân hồi sanh tử, được
chia làm tam giới—That which bears, the earth, interpreted as bearing,
enduring; the place of good and evil; a universe, or great chiliocosm,
where all are subject to transmigration and which a Buddha transforms; it
is divided into three regions and Mahabrahma Sahampati is its lord.
Sa Bà Ha: Svaha (skt)—Chữ cuối
trong mỗi bài chú—Hail!—The last word in any mantra—A Brahminical
salutation at the end of a sacrifice.
Sa Bà Thế Giới: Saha-loka-dhatu
(skt)—Saha World—The world of human beings—The world.
Sa Cơ: Bị hoạn nạn—To meet with
an accident—To have misfortune.
Sa Di: Sramanera (s&p)—Thất La
Ma Na Lạc Ca—Thất Ma Na Y Lạc Ca—Thất La Ma Ni La—Người nam mới tu, còn
đang tập giữ những giới khinh và mười giới sa Di—A male observer of the
minor commandments (các giới khinh)—Sramanera is the lowest rank of a
person cultivating the way. He must keep properly ten precepts.
1) Cần
Sách Nam: Người nam cần cù chăm gắng tuân theo lời chỉ dạy của các bậc đại
Tăng—A Zealoues Man who zealously listen to the instructions of great
monks.
2) Thất
La Ma Ni La:
a) Người
tu hành cầu tịch tịnh viên mãn—One who seek rest.
b) Cầu
Niết Bàn Tịch: One who seeks the peace of nirvana.
** For more information,
please see Tam
Chủng Sa Di.
Sa Di Đạo Hầu: Một người mới
tu, chưa đủ tuổi để thọ giới đàn—A novice monk who is not old enough to be
ordained.
Sa Di Giới: Mười giới Sa Di—The
ten commandments (precepts) taken by a sramanera:
1) Không
sát sanh: Not to kill living beings.
2) Không
trộm đạo: Not to steal.
3) Không
dâm dục: Not to have sexual intercourse.
4) Không
láo xược: Not to lie or speak evil.
5) Không
uống rượu: Not to drink wine.
6) Không
ghim hoa trên đầu, không dồi phấn, không xức dầu: Not to decorate oneself
with flowers, nor utilize cosmetologic powder, nor use perfumes.
7) Không
ca hát, không khiêu vũ như kỷ nữ dâm nữ: Not to sing or dance.
8) Không
ngồi ghế cao, không nằm giường rộng: Not to occupy high chairs high beds.
9) Không
ăn quá ngọ: Not to eat out of regulation hours.
10) Không cất
giữ tiền, vàng bạc, của cải: Not to possess money, gold, silver, and
wealth.
Sa Di Ni: Sramanerika
(s&p)—Thất La Ma Na Lí Ca—Nữ tu mới gia nhập giáo đoàn Phật giáo, nguời
trì giữ mười giới khinh—A female observer of the minor commandments (các
giới khinh)—A female religious novice who has taken a vow to obey the ten
commandments.
·
Cần Sách Nữ: A zealous woman, devoted.
** For more
information, please see Sa Di.
Sa Di Ni Giới: Mười giói Sa Di
Ni—The ten commandments taken by the sramanerika—See Sa Di Giới.
Sa Di Thập Giới: Ten precepts
of Sramanera—See Sa Di Giới.
Sa Đa Bà Na: Sadvahana, or
Satavahana (skt)—Tên của một vị thí chủ hoàng tộc của ngài Long Thọ—Name
of a royal patron of Nagarjuna.
Sa Đa Cát Lý: Satakri (skt)—Tên
của một trong những vị tướng của loài Dạ Xoa—Name of one of the yaksa
generals.
Sa Để Dã: Satya or Satyata
(skt)—Dịch là “Đế” có nghĩa là chắc chắn hay đúng sự thật—True—Truth—A
truth.
Sa Độ: Sadhu (skt)—Thiện
lành—Good—Virtuous—Perfect—A sage—A saint.
Sa Giới: Hằng hà sa số thế giới
hay thế giới nhiều như cát sông Hằng—Worlds as numerous as the sand of
Ganges.
Sa Ha: Saha (skt)—Còn gọi là Sa
Bà hay Ta Bà, thế giới Ta bà của chúng ta hiện tại—Saha world—The world
around us—The present world.
Sa Kiếp: Hằng sa số
kiếp---Kalpas countless as the sands of Ganges.
Sa Kiệt La: Sagara (skt).
1) Biển:
Hàm hải—The ocean.
2) Theo
Kinh Pháp Hoa, đây là biển nơi có cung điện của vua rồng, ở về phương bắc
núi Tu Di, nơi có nhiều ngọc quý, có long vương vũ; nơi đây nàng Long Nữ
(con của Long Vương) mới tám tuổi đã thành Phật: According to the Lotus
sutra, the Naga king of the ocean palace, north of Mount Meru, possessed
of priceless pearls; the dragon-king of rain; his eight-year-old daughter
instantly attained Buddhahood.
Sa La: Sala (skt)—Cây Ta
La—Sala tree—The teak tree.
Sa La Lâm: Salavana (skt)—Rừng
cây Ta La Song Thọ gần thành Câu Thi Na, nơi mà Đức Phật ngồi vào giữa hai
hàng cây rồi thị tịch (thành Câu Thi Na còn có tên là Giác thành. Thành có
ba góc nên gọi là giác, cũng gọi là ngưu giác vì có những cây Ta La mọc
song đôi. Sau khi Đức Phật thị tịch thì có 4 cây khô héo, còn lại 4 cây
còn tươi)—The forest of sala trees, or the grove of Sala trees near
Kusinagara, the reputed place of the Buddha’s death.
Sa La Lê Phất: Salaribhu
(skt)—Tên của một vương quốc hay một tỉnh cổ của Ấn Độ, mà vị trí chính
xác không ai rõ—An ancient kingdom or province in India, exact position is
unknown.
Sa La Sa: Sarasa (skt)—Một loài
chim sếu bên Ấn Độ—The Indian crane.
Sa La Song Thọ: Ta la song thọ
(hai cây Ta La song đôi), nơi Phật đã nhập Niết bàn—The twine trees in the
grove in which Sakyamuni entered nirvana.
Sa La Thọ: Cây Ta La—Sala tree.
Sa La Thọ Vương: Salendra-raja
(skt)—Danh hiệu của ngài Diệu Trang Nghiêm Vương vị lai thành Phật có danh
hiệu là Sa La Thụ Vương Như Lai, ngài cũng là cha của ngài Quán Âm—A title
of Salendra-raja Buddha, or Subhavyuha, father of Kuan-Yin.
Sa La Vương: Salaraja
(skt)—Danh hiệu của Phật—A title of the Buddha.
Sa Lạc Ca: Charaka (skt)—Theo
Eitel trong Trung Anh Phật Học Từ Điển, đây là tên của một tịnh xá trong
thành Kapisa—According to Eitel in The Dictionary of Chinese-English
Buddhist Terms composed by Professor Soothill, this is the name of a
monastery in Kapisa.
Sa Lộ Đa La: Srotra (skt)—Nhĩ
căn—The ear.
Sa Ma: Samaveda (skt)—Sách thứ
ba trong bộ kinh Vệ Đà—The third of the Vedas, containing the hymns.
Sa Ma Đế: Sammatiya (skt)—Chánh
Lượng Bộ, một trong 18 tông Tiểu Thừa—One of the eighteen Hinayana sects.
Sa Ma La: Smara (skt)—Ký
ức—Recollection—Remembrance.
Sa Môn: Sramana (skt)—Ta
Môn—Tang Môn—Bà Môn—Sa Môn Na—Xá La Ma Na—Thất La Ma Na—Sa Ca Mãn
Nang—Thất Ma Na Nã.
(I) Nghĩa
của Sa Môn—The meanings of Sramana:
1) Tu
hành khổ hạnh: Ascetics of all kinds.
2) Nhà tu
Phật giáo, từ bỏ gia đình, từ bỏ dục vọng, cố công tu hành và thanh bần
tịnh chí—Buddhist monk or Buddhist priest who have left their families,
quitted the passions and have the toilful achievement (công lao tu hành).
Diligent quieting (Cần tức) of the mind and the passions, Purity of mind
(tịnh chí) and poverty (bần đạo).
(II) Những
lời Phật dạy về “Sa Môn” trong Kinh Pháp Cú—The Buddha’s teachings on
“Sramana” in the Dharmapada Sutra:
1) Hàng
Sa-môn (Mâu Ni) đi vào xóm làng để khất thực ví như con ong đi kiếm hoa,
chỉ lấy mật rồi đi chứ không làm tổn thương về hương sắc—As a bee, without
harming the flower, its color or scent, flies away, collecting only the
nectar, even so should the sage wander in the village (Dharmapada 49).
2) Một
đàng đưa tới thế gian, một đàng đưa tới Niết bàn, hàng Tỳ Kheo đệ tửø
Phật, hãy biết rõ như thế, chớ nên tham đắm lợi lạc thế gian để chuyên chú
vào đạo giải thoát—One is the path that leads to worldly gain, and another
is the path leads to nirvana. Once understand this, the monks and the lay
disciples of the Buddha, should not rejoice in the praise and worldly
favours, but cultivate detachment (Dharmapada 75).
1) Chư
Phật thường dạy: “Niết bàn là quả vị tối thượng, nhẫn nhục là khổ hạnh tối
cao. Xuất gia mà não hại người khác, không gọi là xuất gia Sa-môn.”—The
Buddhas say: “Nirvana is supreme, forebearance is the highest austerity.
He is not a recluse who harms another, nor is he an ascetic who oppresses
others.” (Dharmapada 184).
Sa Môn Bất Kính Vương Giả Luận:
Ordained Buddhists Do Not Have to Honor Royalty—See Luận Sa Môn Bất Kính
Vương Giả.
Sa Môn Nhị Chủng: Hai loại Sa
Môn—Two kinds of Sammatiya:
1) Chánh
mệnh sa môn: Monk who makes his living by mendicancy (right livelihood for
a monk).
2) Tà
mệnh sa môn: Monk who works for a living (improper way of living).
Sa Môn Quả: The fruit, or
rebirth resulting from the practices of the sramana.
Sa Môn Thống: Vị Tăng Thống các
Tăng Đồ trong nước, được bổ nhậm bởi các vua đời nhà Ngụy—The national
superintendent of archbishop over the Order appointed under Wei dynasty.
Sa Na Lợi Ca: Sannagarika
(skt)—Mật Lâm Sơn Bộ—Một trong 18 tông phái Tiểu Thừa—One of the eighteen
Hinayana sects.
Sa Ngã: To go wrong—To fell—To
be corrupted.
Sa Sầm: To darken—To become
dark (gloomy).
Sa Sút: Decadent.
Sa Tâm: Hằng hà sa số tâm—Mind
like sand in its countless functionings.
Sa Thải: To dismiss—To fire.
Sa Tỳ Ca La: Kapila (skt)—Có lẽ
là Tăng Kỳ Sa Tỳ Ca La, tên của vị ngoại đạo đã sáng lập ra phái Số Luận
Sư—Possibly Sankhya Kapila, the founder of the sankhya philosophy.
Sa Xuống: To fall—To drop.
Sa Yết Đà: Svagata (skt)—Thiện
lai (lời để chào hỏi)—Well-come, a term of salutation.
Sách: Quyển sách—A book—A
treatise—A tablet.
Sách Thánh: Sacred Books.
Sách Tu: To stimulate—To
cultivation of the good; to keep oneself up to the mark.
Sạch: Clean—Pure.
Sai: wrong—Err.
Sai Áp: To seize property—To
confiscate.
Sai Bảo: To send—To command—To
order—To direct.
Sai Bét: Completely wrong.
Sai Biệt: Pariccheda (skt)—Sai
biệt hay khác biệt, hay sự phân biệt, đối lại với “bình
đẳng.”—Difference—Discrimination—Opposite of on the level.
Sai Biệt Mê Lầm: Misled or
misconducted.
Sai Biệt Tướng: See Vọng Kế Tự
Tính.
Sai Đa La: Ksetra
(skt)—Đất—Land—region—Country.
Sai Hẹn: To break an
appointment.
Sai Khiến: See Sai Bảo.
Sai La Ba Ni: Ksarapaniya
(skt).
1) Một
loại chất lỏng có chứa chất kiềm chua ăn da tay: Alkaline water, caustic
liquid.
2) Một
loại y áo: A kind of garment.
Sai Lạc: To distort.
Sai Lầm: Error.
Sai Lời: To dishonour one’s
promise—To break one’s words.
Sai Lợi Ni Ca: Ksirinika
(skt)—Một loại cây có mủ—A sap-bearing tree.
Sai Một Li, Đi Ngàn Dậm: If you
are off track by a thousandth of an inch, you are a thousand miles away
from your destination.
Sai Trái: Wrong-doing.
Sai Ước: To break one’s
promise.
Sái:
1)
Tưới—To sprinkle.
2) Phơi
nắng cho khô: To dry in the sun.
Sái Chỗ: Out of place—Misplaced
Sái Phép: Against the
rules—Contrary to the rules
Sái Thủy: Rảy nước—To sprinkle
the water.
Sái Thủy Quan Âm: Một trong 33
vị Quan Âm, tay phải cầm bình rảy nước cam lồ—One of the thirty-three
forms of Kuan-Yin, who holds a vase of sweet-dew in his right hand.
Sái Tịnh: Phép tu của tông Chân
Ngôn, lấy nước cam lồ trong bình tịnh thủy mà rảy khắp đàn tràng (khi rảy
nguyện cho tâm Bồ Đề thanh tịnh của hết thảy chúng sanh đều được tăng
trưởng)—To purify by sprinkling.
Sài:
Củi—Firewood—Fuel—Brushwood.
Sài Đầu: Vị Tăng phụ trách về
củi lửa trong tự viện—The one who looks after firewood in a monastery.
Sài Lang: Chó sói—A wolf.
Sài Lang Địa Ngục: Một trong 16
du tầng địa ngục, nơi sói beo tới ăn thịt tội nhân—One of the sixteen
hells, where sinners are devoured by wolves.
Sải: Buddhist nun.
Sam Rông Ek: Tên của một trong
những ngôi chùa cổ nổi tiếng nhất của Phật Giáo Nguyên Thủy trong tỉnh Trà
Vinh, chùa tọa lạc trong quận Châu Thành, tỉnh Trà Vinh, Nam Việt Nam.
Chùa được xây lần đầu tiên vào năm 1373 và được trùng tu nhiều lần. Trong
chùa hiện còn giữ được một bức tượng cổ bằng đá quý, gọi là tượng
Noria—Name of one of the most famous ancient temples of Theravada Buddhism
in Trà Vinh, located in Châu Thành district, Trà Vinh province, South
Vietnam. It is said that the temple was first built in 1373 and has been
rebuilt many times. The temple has conserved an ancient statue made of
precious stone, called Noria.
Sám: Ksamayati (skt)—Hối hận về
lỗi lầm (hối quá) và xin được tha thứ. Sám hối là nghi thức tu tập thường
xuyên trong các khóa lễ của chư Tăng Ni—To repent or regret for error and
seek forgiveness, or to ask for pardon. It especially refers to the
regular confessional service for monks and nuns—See Sám Hối.
Sám Hối: Ksama (skt)—Repentance
(confession and reform)—Sám hối hay Sám ma có nghĩa là thân nên kiên trì
nhẫn nại nói ra những lỗi lầm của mình, và thỉnh cầu tiền nhân tha thứ.
Trong vô số kiếp luân hồi của ta kể từ vô thủy cho đến ngày nay, vì vô
minh tham ái tài, sắc, danh, thực, thùy, của cải, quyền uy, vân vân phủ
che khiến cho chơn tánh của chúng ta bị mê mờ, do đó thân khẩu ý gây tạo
không biết bao nhiêu điều lầm lạc. Hơn nữa, do từ nơi ngã và ngã sở chấp,
nghĩa là chấp lấy cái ta và cái của ta, mà chúng ta chỉ muốn giữ phần lợi
cho riêng mình mà không cần quan tâm đến những tổn hại của người khác, vì
thế mà chúng ta vô tình hay cố ý làm não hại vô lượng chúng sanh, tạo ra
vô biên tội nghiệp, oan trái chất chồng. Ngay cả đến ngôi Tam Bảo chúng ta
cũng không chừa, những tội nghiệp như vậy không sao kể xiết. Nay may mắn
còn chút duyên lành dư lại từ kiếp trước nên gặp và được thiện hữu tri
thức dạy dỗ, dắt dìu, khiến hiểu được đôi chút đạo lý, thấy biết sự lỗi
lầm. Thế nên chúng ta phải phát tâm hổ thẹn ăn năn, đem ba nghiệp thân
khẩu ý ra mà chí thành sám hối. Sám hối là một trong những cửa ngõ quan
trọng đi vào đại giác, vì nhờ đó mà nội tâm chúng ta luôn được gội rữa:
Patience or forebearance of repentance or regret for error. From infinite
reincarnations in the past to the present, we have existed in this cycle
of rebirths. Because of ignorance and greediness for desires of talent,
beauty, fame, food, sleep, wealth, and power, etc. which have masked and
covered our true nature, causing us to lose our ways and end up committing
endless karmic transgressions. Moreover, because of our egotistical
nature, we only hold to the concept of self and what belong to us, we are
only concerned with benefitting to ourselves but have absolutely no
regards on how our actions may affect others. Thus, in this way, whether
unintentionally or intentionally, we often bring pains and sufferings to
countless sentient beings, committing infinite and endless unwholesome
karma, consequently, creating countless enemies. Even the most precious
Triple Jewels, we still make false accusations and slander. All such
karmic transgressions are countless. Now we are fortunate enough, having a
few good karma leftover from former lives, to be able to meet a good
knowing advisor to guide and lead us, giving us the opportunity to
understand the philosophy of Buddhism, begin to see clearly our former
mistakes and offenses. Therefore, it is necessary to feel ashame, be
remorseful, and bring forth the three karmas of body, speech and mind to
repent sincerely. Repentance is one of the most entrances to the great
enlightenment; for with it, the mind within is always stilled.
Sám Hối Nghiệp Chướng: Repent
misdeeds and mental hindrances—Đây là hạnh nguyện thứ tư trong Phổ Hiền
Thập Hạnh Nguyện. Sám hối nghiệp chướng là vì từ vô thỉ tham, sân, si đã
khiến thân khẩu ý tạp gây vô biên ác nghiệp, nay đem trọn cả ba nghiệp
thanh tịnh thân, khẩu và ý thành tâm sám hối trước mười phương tam thế các
Đức Như Lai—This is the fourth of the ten conducts and vows of Universal
Worthy Bodhisattva. Repent misdeeds and mental hindrances means from
beginningless kalpas in the past, we have created all measureless and
boundless evil karma with our body, mouth and mind because of greed,
hatred and ignorance; now we bow before all Buddhas of ten directions that
we completely purify these three karmas.
Sám Hối Với Mười Phương Chư Phật:
To repent to the ten directions of Buddhas.
Sám Hối Tam Nghiệp: To repent
three (body, speech, and mind) karmas.
1) Sám
hối thân nghiệp: To repent the body karma—Đức Phật dạy: “Thân là nguồn gốc
của tất cả nỗi khổ, là nguyên nhân của mọi hình phạt và quả báo trong tam
đồ ác đạo.” Chúng sanh vì ngu muội nên chỉ biết có thân mình chớ chẳng cần
biết đến thân người khác. Chỉ biết nỗi khổ của mình chớ chẳng nghĩ đến nỗi
khổ của người. Chỉ biết mình cầu được yên vui, mà không biết rằng người
khác cũng mong được yên vui. Hơn nữa, cũng vì vô minh mà ta khởi tâm bỉ
thử, từ đó mà sanh ra ý tưởng thân sơ, dần dần kết thành thù oán lẫn nhau,
gây nghiệp oan trái tiếp nối đời đời kiếp kiếp. Thân nghiệp có ba lỗi lớn
là sát sanh, trộm cắp và tà dâm (see Thân Tam Khẩu Tứ Ý Tam). Muốn sám hối
nơi thân, phải đem thân lễ kính Tam Bảo, nghĩ biết rằng sắc thân nầy vô
thường, nhiều bệnh hoạn khổ đau, và hằng luôn thay đổi, chuyển biến, rốt
lại chúng ta chẳng thể nào chủ trì hay chỉ huy được thân nầy. Vì thế chúng
ta chớ nên quá lệ thuộc vào thân và đừng nên vì thân nầy mà tạo ra các
điều ác nghiệp—The Buddha taught: “The body is the origin of all
sufferings, is the root of all tortures, punishments and karmic
retributions in the three domains.” Because of ignorance and stupidity,
sentient beings are only concerned with our bodies and have not the
slightest care of other people’s bodies. We are only aware of our own
sufferings, but completely oblivious of others’ pains and sufferings. We
only know of our hopes for peace and happiness but unaware that others,
too, have hope for peace and happiness. Moreover, because of ignorance and
stupidity, we give rise to the mind of self and other, which gives rise to
the perception of friends and strangers. Gradually over time, this
perception sometimes develops into feuds and hatred among people, who
become enemies for countless aeons (life after life, one reincarnation
after reincarnation). There are three kinds of body karma: killing,
stealing, and sexual misconducts. To repent the body karma, we should bow
and prostrate our body to the Triple Jewels, and realize that our body is
inherently impermanent, filled with sicknesses, constantly changing, and
transforming. Thus, in the end, we cannot control and command it. We
should never be so obssessed and overly concerned with our body and let it
causes so many evil deeds.
2) Sám
hối Khẩu nghiệp: To repent the speech karma—Đức Phật dạy: “Miệng là cửa
ngỏ của tất cả mọi oán họa.” Quả báo của khẩu nghiệp nặng nề vào bậc nhất.
Khẩu nghiệp có bốn thứ là nói dối, nói lời mạ lỵ, nói lời thêu dệt, và nói
lưỡi hai chiều. Do nơi bốn cái nghiệp ác khẩu nầy mà chúng sanh gây tạo ra
vô lượng vô biên tội lỗi, hoặc nói lời bay bướm, ngọt ngào, giả dối, lừa
gạt, ngôn hành trái nhau. Một khi ác tâm đã sanh khởi thì không nói chi
đến người khác, mà ngay cả cha mẹ, sư trưởng, chúng ta cũng không chừa,
không một điều nào mà ta không phỉ báng, chúng ta không từ một lời nói độc
ác, trù rủa nào, hoặc nói lời ly tán khiến cho cốt nhục chia lìa, không
nói có, có nói không, nói bừa bãi vô trách nhiệm. Phật tử chơn thuần phải
luôn sám hối khẩu nghiệp, phải dùng cái miệng tội lỗi ngày xưa mà phát ra
những lời ca tụng, tán thán công đức của chư Phật, tuyên nói những điều
lành, khuyên bảo kẻ khác tu hành, ngồi thiền, niệm Phật hay tụng kinh. Sau
đó, thề trọn đời không dùng miệng lưỡi đó nói ra những lời thô tục, hổn
láo. Đối trước Tam Bảo phải thành kính bày tỏ tội lỗi chẳng dám che dấu.
Cũng cùng cái miệng lưỡi tội lỗi ngày xưa đã từng gây tạo ra biết bao ác
khẩu nghiệp, thì ngày nay tạo dựng được vô lượng công đức và phước
lành—The Buddha taught: “The mouth is the gate and door to all hateful
retaliations.” The karmic retribution for speech-karma is the greatest.
Speech-karma gives rise to four great karmic offenses: lying, insulting,
gossiping, and speaking with a double-tongue (see Thân Tam Khẩu Tứ Ý Tam).
Because of these four unwholesome speeches, sentient beings accumulate
infinite and endless offenses ranging from speaking artificially, sweetly,
manipulatively to speaking untruthfully, words and actions contradicting
one another, etc. Once the mind of hatred arises, not mention strangers,
even one’s parents, religious masters, etc., there is not an insult one
will not speak. No malicious words will be spared, whether saying hateful
words with intention of causing separation between two people, saying
something happened when it didn’t or when it didn’t happened saying it
did; thus speaking irresponsibly and chaotically without the slightest
consideration of what is being said. Sincere Buddhists should always
repent the body-karma by using the “mouth of transgressions” of the past
to change it into praises and glorification of the virtuous practices of
the Buddhas. Use that speech often to speak of kindness, encouraging
others to cultivate the Way and change for the better, i.e. sitting
meditation, Buddha-Recitation, or chanting sutras, etc. Thereafter, for
the remainder of this life, vow not to use one mouth and tongue to speak
vulgarly, disrespectfully, and before the Triple Jewels, sincerely confess
and willingly admit to all offenses without concealment. Thus, use the
same mouth and tongue which has created countless offenses in the past to
give birth to infinite merits, virtues, and wholesome karma at the
present.
3) Sám
hối Ý nghiệp: To repent the mind-karma—Phật tử chơn thuần nên luôn nhớ
rằng tất cả năm thức từ nhãn, nhĩ, tỷ, thiệt, thân, sở dĩ gây nên vô số
tội lỗi là do ở nơi ý thức. Ý thức nầy cũng ví như mệnh lệnh của vua ban
xuống quần thần. Mắt ưa ngắm bậy, tai ham nghe âm thanh du dương, mũi ưa
ngửi mùi hương hoa, son phấn, lưỡi ưa phát ngôn tà vạy, thân ưa thích sự
xúc chạm mịn màng. Tất cả tội nghiệp gây ra từ năm thức nầy đều do chủ
nhân ông là tâm hay ý thức mà phát sanh ra. Cuối cùng phải bị đọa vào tam
đồ ác đạo, chịu vô lượng thống khổ nơi địa ngục, ngạ quỷ, súc sanh. Trong
Kinh Pháp Cú, Đức Phật dạy: “Phòng ý như phòng thành, giữ tâm như giữ gìn
tròng con mắt. Giặc cướp công đức, một đời hay nhiều đời, không gì hơn ý.”
Nay muốn sám hối ý nghiệp, trước hết phải nghĩ rằng ba nghiệp tham sân si
(see Tam Độc) của ý là mầm mống gây tạo nên vô lượng nghiệp tội, là màng
vô minh che mất trí huệ, là phiền não bao phủ chơn tâm. Thật là đáng sợ.
Phật tử chơn thuần phải đem hết tâm ý sám hối ăn năn, thề không tái
phạm—Sincere Buddhists should always remember that the mind consciousness
is the reason to give rise to infinite offenses of the other five
consciousnesses, from Sight, Hearing, Scent, Taste, and Touch
Consciousnesses. The mind consciousness is similar to an order passed down
from the King to his magistrates and chancellors. Eyes take great pleasure
in looking and observing unwholesome things, ears take great pleasure in
listening to melodious sounds, nose takes great pleasure in smelling
aromas and fragrance, tongue takes great pleasure in speaking vulgarly and
irresponsibly as well as finding joy in tasting the various delicacies,
foods, and wines, etc; body takes great pleasure in feeling various
sensations of warmth, coolnes, softness, velvet clothing. Karmic offenses
arise from these five consciousness come from their master, the Mind; the
mind consciousness is solely responsible for all their actions. In the
end, this will result in continual drowning in the three evil paths,
enduring infinite pains and sufferings in hells, hungry ghosts, and
animals. In the Dharmapada, the Buddha taught: “Guard one’s mind much like
guarding a castle; protect the mind similar to protecting the eye ball.
Mind is an enemy capable of destroying and eliminating all of the virtues
and merits one has worked so hard to accumulate during one’s existence, or
sometimes many lifetimes. To repent the mind-karma, sincere Buddhists
should think that the three karmas of Greed, Hatred, and Ignorance of the
mind are the roots and foundations of infinite karmic transgressions. The
mind-karma is the web of ignorance which masks our wisdom and is the
affliction and worry that cover our true nature. It should be feared and
needs be avoided. Sincere Buddhists should use their heart and mind to
sincerely confess and repent, be remorseful, and vow never again to
commit such offenses—See Thân Tam Khẩu Tứ Ý Tam.
Sám Ma: Ksama (skt)—Xoa Ma—Nhẫn
Thứ hay kiên nhẫn thỉnh cầu được tha thứ cho những lỗi lầm—To forebear or
to have patience with; ask for consideration or pardon.
Sám Ma Y: Y áo làm bằng một
loại cây gai dại—Clothing made of ksauma, i.e. wild flax.
Sám Nguyện Tâm: Repentance-Vow
Mind—Theo Hòa Thượng Thích Thiền Tâm trong Liên Tông Thập Tam Tổ, sao gọi
là Sám Nguyện Tâm? Chúng ta từ vô thỉ kiếp đến nay, do nơi chấp ngã quá
nặng nên bị vô minh hành xử, thân, khẩu, ý vì thế mà tạo ra vô lượng
nghiệp nhân, thậm chí đến các việc nghịch ân bội nghĩa đối với cha mẹ, Tam
Bảo, vân vân chúng ta cũng không từ. Ngày nay giác ngộ, ắt phải sanh lòng
hỗ thẹn ăn năn bằng cách đem ba nghiệp thân khẩu ý ấy mà chí thành sám
hối. Như Đức Di Lặc Bồ Tát, đã là bậc Nhất sanh Bổ xứ thành Phật vậy mà
mỗi ngày còn phải sáu thời lễ sám, cầu cho mau dứt vô minh, huống là chúng
ta! Tâm Sám Nguyện phải bao gồm sám hối nghiệp chướng nơi thân khẩu ý, và
nguyện hưng long ngôi Tam Bảo—According to Most Venerable Thích Thiền Tâm
in The Thirteen Patriarchs of Pureland Buddhism, what is a Repentance-Vow
Mind? From infinite eons, because we have been drowning deeply in the
concept of “Self,” ignorance has ruled and governed us. Thus, our body,
speech, and mind have created infinite karmas and even great
transgressions, such as being ungrateful and disloyal to our fathers,
mothers, the Triple Jewels, etc, were not spared. Now that we are
awakened, it is necessary to feel ashamed and be remorseful by using the
same three karmas of body, speech, and mind to repent sincerely. Maitreya
Bodhisattva, even as a “One-Birth Maha-Bodhisattva,” six times daily he
still performs the repentance ceremony praying to eliminate binding
ignorance quickly. As a Maha-Bodhisattva, his ‘binding ignorance’ is
infinitesimal, yet He still repents to eliminate them; thus, how can we
not repent given that, as unenlightened foolish mortals, we are bound by
countless ignorance. Repentance-Vow Mind must include the followings:
1) Sám Hối—Repentance:
a) Sám
Hối Thân nghiệp—Repentance on the Body Karma: Thân nghiệp tỏ bày tội lỗi,
phát lồ cầu được tiêu trừ, rồi dùng thân ấy mà hành thiện nghiệp như bố
thí cúng dường, vân vân—Body karma openly confess all transgressions and
pray for them to disappear, and then use that body to practice wholesome
actions, such as alms givings, offerings, etc.
b) Sám
Hối Khẩu Nghiệp—Repentance on the Speech Karma: Khẩu nghiệp tỏ bày tội
lỗi, phát lồ cầu được tiêu trừ, rồi dùng khẩu ấy mà niệm Phật, tụng kinh,
hay ăn nói thiện lành, vân vân—Speech karma openly confess all
transgressions and pray for them to disappear, and then use that speech to
practice Buddha Recitation, chant sutras, speak wholesomely, etc.
c) Sám
Hối Ý Nghiệp—Repentance on the Mind Karma: Ý nghiệp phải thành khẩn ăn
năn, thề không tái phạm—Mind Karma must be genuine, remorseful, vowing not
to revert back to the old ways.
2) Phát Nguyện—Vow-Developing: Phát nguyện hưng long ngôi Tam Bảo, độ
khắp chúng sanh để chuộc lại lỗi xưa và đáp đền bốn trọng ân Tam Bảo, cha
mẹ, sư trưởng, và chúng sanh—Develop vow to make the Triple Jewels
glorious, help and rescue sentient beings, in order to compensate and
atone for past transgressions and repay the four-gratefuls including the
Triple Jewels, parents, teachers of both life and religion, and all
sentient beings.
Sám Nghi: Nghi thức của phép
sám hối (Pháp Hoa Sám Pháp, Phương Đẳng Sám Pháp, Quán Âm Sám Pháp, Di Đà
Sám Pháp)—The rules for confession and pardon.
Sám Pháp: Nghi thức hay phương
cách sám hối; có nhiều loại như Quán Âm Sám Pháp, Di Đà Sám Pháp, vân
vân—The mode of action, or ritual, at the confessional; the various types
of confessional, e.g. that of Kuan-Yin, Amitabha, etc.
Sám Trừ: Confession and
forgiveness.
Sàm Siểm: To slander and
flatter.
San: See San Hô.
San Bằng: To flatten—To level.
San Đề Lam: Được diễn tả như
một thế giới xa xăm. Vào thời đó có vị Luân Vương tên là Vô Tránh Niệm có
1000 người con, (nhưng điều nầy hãy còn nhi ngờ)—Described as a fabulous
world of the past whose name is given as Sandilya, and who has 1,000
children, but this is doubtful.
San Hô: Một trong thất
bảo—Coral, one of the seven treasures—See Thất Bảo.
San Nhã: Sanjna (skt)—Một con
số thật lớn, 10,000 tỷ (1,000,0007)—A particularly high number, 1,000
septillions.
San Nhã Bà: A wasting disease.
San Ni La Xà: Tên một con sông
ở Udyana—Name of a river of Udyana.
San Xà Dạ Tỳ La Chi Tử:
Sanjaya-Vairatiputra or Samjayin Vairadiputra (skt)—San Thệ Di Tỳ Lạt Tri
Tử—Một trong lục sư ngoại đạo (sáu vị sư ngoại đạo). Vị nầy cho rằng ở lâu
trong cõi sanh tử, trải hết số kiếp, sau đó sẽ tự hết vòng khổ đau phiền
não, giống như cuốn cuộn chỉ, sợi hết thì thôi, không cần phải tìm đạo—One
of the six founders of heretical or non-Buddhist schools, whose doctrine
was that pain and suffering would end in due course, like unwinding a ball
of silk, hence there was no need of seeking the “Way.”
San Xà Tà Tỳ La Để:
Sanjaya-Vairati (skt).
1) Vua
của một loài Dạ Xoa: A king of yaksas.
2) Thầy
của Mục Kiền Liên và Xá Lợi Phất trước khi các vị nầy quy-y theo Phật:
Name of the teacher of Maudgalyayana and Sariputra before their
conversion.
Sán Lạn: Bright—Radiant.
Sán Nhã: Sanjaya (skt)—Entirely
Vanquishing (hoàn toàn bị đánh bại).
1) Tên
của một vị sáng lập ra một trong mười phái ngoại đạo: Name of the founder
of one of the ten heretical sects.
2) Tên
của vị thầy của Xá Lợi Phất và Mục Kiến Liên trước khi hai vị nầy về quy-y
Phật: Name of the teacher of Maudgalyayana and Sariputra before they were
converted by the Buddha.
3) Vua
của loài Dạ Xoa: Name of a king of yaksas.
Sang:
1) Mụt
nhọt: A sore—Ulcer.
2) Quý
phái: Noble.
3) Sang
nhượng: To tranfer something in return for some money.
Sang Giàu: Noble and rich.
Sang Hay Hèn: Noble or
common—Noble birth or low.
Sang Môn: Chín lổ trong thân
thể—Ulcerating orifices, i.e. the nine orifices in the body which
discharge—See Cửu Khổng Bất Tịnh.
Sang Sảng: Sonorous.
Sang Trọng: Noble—Splendid and
comfortable—Luxurious.
Sáng:
Brilliant—Lunimous—Bright.
Sáng Dạ: Intelligent.
Sáng Dạ Thần: Nisakara
(skt)—Người tạo ra ban đêm—Maker of the night.
Sáng Khởi: To create.
Sáng Lập: To found—To
establish.
Sáng Loáng:
Shining—Flashing—Glittering—Sparkling.
Sáng Ngời: See Sáng Loáng.
Sáng Suốt:
Clear-sighted—Clear-headed (minded)—Conscious—Able-minded.
Sáng Tác: To compose (music)—To
write (a book).
Sáng Tạo: Creatively—To
create—To invent
Sáng Tỏ: To clear up
(explain--solve) all misunderstandings.
Sáng Trí:
Intelligent—Able-minded—Clear-headed.
Sáng, Trưa, Chiều, Tối Chỉ Một Hồng Danh A
Di Đà: Devoted cultivators should recite Amitabha’s name
without interruption in the morning, at noon, in the evening and at night.
Sáng Trưng:
Brilliant—Bright—Dazzling.
Sáng Ý: See Sáng Trí.
Sảng: To rave (nói sảng).
Sảng sốt: To fall into a panic.
Sanh: Jati (skt)—Born—See Sinh.
Sanh Báo: Next life retribution
or rebirth retribution—Một trong Tam Báo và Tứ Báo—Kiếp nầy (sanh báo) gây
nghiệp thiện ác thì kiếp sau sẽ chịu quả báo sướng khổ—One of the three
and four retributions, life’s retribution. The deeds, wholesome or
unwholesome, done in this life produce their results, meritorious
retributions or evil karma, in the next reincarnation.
Sanh Bởi Tội Báo: To be born as
retribution for their karmic offenses.
Sanh Chi: See Sinh Chi.
Sanh Diệt: Utpadanirodha (skt)—
1) Sanh
và Diệt: Arising and extinction—Beginning and end—Production and
annihilation—Appearance and disappearance—Birth and extinction.
2) Các
pháp hữu vi dựa vào nhân duyên hòa hợp, từ pháp chưa có trở thành có gọi
là sanh; dựa vào nhân duyên mà pháp đã có trở thành không gọi là diệt—All
life or phenomena that have birth and death.
Sanh Diệt Khứ Lai: Trung Luận
cho rằng sinh diệt khứ lai, chỉ là những từ ngữ tương đối và không thật
(ký thật chư pháp vốn là Như Lai Tạng bất sanh bất diệt bất khứ bất
lai)—The Madhyamika-Sastra believed that all things coming into existence
and ceasing to exist, past and future, are merely relative terms and not
true in reality.
** For more information,
please see Bát Bất
Trung Đạo.
Sanh Diệt Khứ Lai Nhất Dị Đoạn Thường:
Coming into existence and ceasing to exist, past and future; unity and
difference, impermanence and permanence.
** For more information,
please see Bát Bất
Trung Đạo.
Sanh Điền: The three regions of
the constant round of rebirth—See Tam Giới.
Sanh Đồ: Đường sanh tử luân hồi
của chúng sanh—The way or lot of rebirth or mortality.
Sanh Được Làm Thân Người Là Khó:
Human birth is difficult—See Sanh Làm Người Là Khó.
Sanh Hóa: See Hóa Sanh.
Sanh Hữu: Một trong bốn hình
thức của sự hiện hữu—One of the four forms of existence—See Tứ Hữu Vi
Tướng.
Sanh Khởi: Utpada or Pravritti
(skt)—Arising—Appearance.
1) Năng
Sanh (sanh) Sở Sinh (khởi): The beginning and rise.
2) Sự
sanh ra và những gì khởi lên từ sự sanh ra ấy: Birth and what arises from
it.
3) Nguyên
nhân của một hành động: Cause of an act.
Sanh Khởi Thức:
Pravritti-vijnana (skt)—See Chuyển Thức.
Sanh Khổ: Birth is suffering.
Sanh Không: Một trong hai loại
không, chúng sanh do ngũ uẩn hợp lại chứ không có thực thể—One of the two
kinds of void, empty at birth, or void of a permanent ego.
** For more information,
please see Nhị
Không.
Sanh Kinh: Những chuyện về tiền
thân Đức Phật và các đệ tử của Ngài, được Trúc Pháp Hộ đời Tây Tấn dịch ra
năm quyển, vào khoảng thế kỷ thứ ba sau Tây Lịch—Stories of the previous
incarnations of the Buddha and his disciples, translated by Dharmapala, 5
books (chuan), third century A.D..
Sanh Làm Người Là Khó: It’s
difficult to be born in the human realm—Cõi người sướng khổ lẫn lộn, nên
dễ tiến tu để đạt thành quả vị Phật; trong khi các cõi khác như cõi trời
thì quá sướng nên không màng tu tập, cõi súc sanh, ngạ quỷ và địa ngục thì
khổ sở ngu tối, nhơ nhớp, ăn uống lẫn nhau nên cũng không tu được—Human
beings have both pleasure and suffering, thus it’s easy for them to
advance in cultivation and to attain Buddhahood; whereas the beings in the
Deva realm enjoy all kinds of joy and spend no time for cultivation;
beings in the realms of animals, hungry ghosts and hells are stupid,
living in filth and killing one another for food. They are so miserable
with all kinds of sufferings that no way they can cultivate.
Sanh Lão Bịnh Tử: Sanh già bệnh
chết là bốn nỗi khổ đau của con người—Birth, Old Age, Sickness, Death, the
four afflictions that are the lot of every man.
** For more information,
please see Tứ Khổ,
Ngũ Khổ, and Bát
Khổ.
Sanh Lão Bịnh Tử Khổ: Birth is
suffering, old age or growing old is suffering, sickness is suffering,
death is suffering.
Sanh Linh: Tâm thức (tâm và trí
thông minh) của một chúng sanh còn gọi là linh hồn—The mind or
intelligence of the living—A living intelligent being—A living soul.
Sanh Manh: Mù lúc sanh—Born
blind.
Sanh Nghi: To become doubtful.
Sanh Nhàm Chán: To grow tired
and fed up.
Sanh Nhàm Chán Nơi Thân Bất Tịnh (Nơi Ta
Và Nơi Người) Để Giảm Thiểu Dục Vọng: To develop a deep sense
of disgust of our own body and the bodies of others to decrease the desire
of lust.
Sanh Nhẫn: See Sinh Nhẫn,
Sanh Niệm Xứ Bồ Tát: Vị Bồ Tát
thứ hai bên phải của Hư Không Tạng Bồ Tát trong Thai Tạng Giới—The second
bodhisattva on the right of the Bodhisattva of Space (Hư Không Tạng Bồ
Tát) in the Garbhadhatu.
Sanh Phạn: Xuất Phạn—Xuất Chúng
Sanh Thực—Theo Kinh Niết Bàn thì đây là một phần cơm cúng cho ma quỷ và
chư chúng sanh trước khi chư Tăng Ni độ cơm—According to the Nirvana
Sutra, these are offerings made before a meal of a small portion of food
to ghosts and all others living or souls.
Sanh Phạn Bàn: Chén hay tô để
cơm cúng ma quỷ và chư hương linh—The bowl in which the offerings of food
to ghosts are contained.
Sanh Phạn Đài: Tấm kệ để cơm
cúng cho ma quỷ và chư hương linh—A board on which the offerings of food
to ghosts are placed.
Sanh Pháp: Người và vật hay hữu
tình và phi tình—The living and things—Men and things—The self and things:
1) Hữu
Tình: Chúng hữu tình là những chúng sanh có tình cảm và lý trí—The
living—The sentient or those with emotions and wisdom.
2) Phi
Tình: Những chúng sanh không có tình cảm và lý trí—Insentient things or
those without emotions nor wisdom.
Sanh Pháp Nhị Thân: Hóa thân và
pháp thân—The physical body (Nirmanakaya) and the spiritual body
(Dharmakaya).
Sanh Phật: See Sinh Phật.
Sanh Phật Nhứt Như: See Sinh
Phật Nhứt Như.
Sanh Ra Lo Lắng: To become more
and more anxious.
Sanh Sanh: Birth and rebirth.
Sanh Sanh Tử Tử: See Sanh Tử.
Sanh Sắc: Jata-rupa (skt)—See
Sinh Tượng Sinh Tự (1).
Sanh Tâm Kiên Cố: To develop a
firm mind.
Sanh Tân: Bến sanh—The ford of
life—Mortality.
Sanh Thân:
1) Sanh
thân của Phật và Bồ Tát, đối lại với pháp thân—The physical body )sinh
thân) of a Buddha or a Bodhisattva, in contrast with his dharmakaya (pháp
thân).
2) Thân
(biến dịch và sinh tử) của một vị Bồ Tát khi sanh ra trong cõi luân hồi—A
Bodhisattva’s body when born in a mortal form.
Sanh Thân Cúng: Pháp hội cúng
dường xá lợi sinh thân của Đức Phật—The worship paid to the Buddha-relics.
** For more information,
please see Nhị
Chủng Xá Lợi.
Sanh Thân Xá Lợi: The
Buddha-relics—See Nhị Chủng Xá Lợi.
Sanh Thể: Birth nature.
Sanh Thiên: Những cõi trời nơi
chúng sanh có thể tái sanh vào (từ Tứ Thiền Thiên đến Tứ Thiên Vương)—The
heavens where those living in this world can be reborn (from the Four
Dhyana Heavens to the Four Heavenly Kings)—See Tứ Thiên Vương, and Tứ
Thiền Thiên.
Sanh Tiền: Until one’s
death—Life-before.
Sanh Sanh Tử Tử: Ever-recurring
samsara or transmigrations—The round of mortality—To be born again and
again.
Sanh Thú: Bốn cách sinh và sáu
nẻo luân hồi—Four forms of birth and the six forms of rebirth or
transmigrations—See Tứ Sanh, and Lục Đạo.
Sanh Tri: Innately
intelligent—To realize in bodily experience.
Sanh Triệu Dung Duệ: Quan Trung
Tứ Thánh—Bốn vị Thánh ở đất Quan Trung hay bốn đại đệ tử của ngài Cưu Ma
La Thập—Four great disciples of Kumarajiva:
1) Đạo
Sinh: Tao-Shêng—Indian Buddhajiva.
2) Tăng
Triệu: Sêng-Chao (Chinese).
3) Đạo
Dung: Tao-Jung (Chinese).
4) Tăng
Duệ: Sêng-Jui (Chinese).
Sanh Trụ Dị Diệt: See Sinh Trụ
Dị Diệt.
Sanh Trụ Diệt:
Utpadasthitinirodha (skt)—Birth, existence, death
(birth-abiding-disappearance).
Sanh Tử: Samsara or
Janma-marana (skt)—Sống chết (do hoặc nghiệp của hết thảy chúng sanh gây
ra, hễ có sanh là có tử)—Life and death—Living and dying—Birth and
death—Rebirth and redeath.
** For more information,
please see Nhị
Chủng Sanh Tử.
Sanh Tử Dã: The wilderness of
life and death.
Sanh Tử Đại Hải: Biển lớn sanh
tử—The ocean of mortality—Mortal life.
Sanh Tử Đại Sự: The great issue
of birth and death—The clarification of life and death is one great
purpose of all Buddhists.
Sanh Tử Giải Thoát:
1) Thoát
ra những hệ lụy của vòng luân hồi sanh tử: Release from the bonds of
births and deaths.
2) Niết
Bàn: Nirvana.
Sanh Tử Khứ Lai: Sống và chết,
đi và đến—Living and dying—Going and coming.
Sanh Tử Luân:
1) Bánh
xe sanh tử: The wheel of samsara (births-and-deaths).
2) Vòng
sanh tử: The round of mortality.
Sanh Tử Luân Hồi: Chết đi đầu
thai lại không ngừng nghỉ—Samsara or transmigrations—Deaths and Rebirths
continuously.
Sanh Tử Lưu: Dòng sanh tử (sự
sanh tử khiến cho con người bị trôi dạt chìm đắm nên gọi là dòng sinh
tử)—The flow of transmigrations.
Sanh Tử Nê: Vũng lầy của luân
hồi sanh tử—The quagmire of the circle of life and death.
Sanh Tử Ngạn: Bờ bên nầy của
biển sanh tử—The shore of mortal life—See Nhị Ngạn.
Sanh Tử Niết Bàn Bình Đẳng:
Samsara-nirvanasamata (skt)—Sự bình đẳng của sanh tử và Niết Bàn, một
trong những chứng đắc của vị Bồ Tát, và tuy vậy vị Bồ Tát thực hành các
hành động “không dụng công” và các “phương tiện thiện xảo” phát xuất từ
lòng đại bi—The sameness of birth-and-death and Nirvana, one of the
spiritual attainments of the Bodhisattva, who, however, practices
“effortless” deeds and “skillful means” born of a great compassionate
heart.
Sanh Tử Tế: Cõi sanh tử, đối
lại với cõi Niết Bàn—The region of births-and-deaths, as compared with
nirvana.
Sanh Tử Trường Dạ: Đêm dài của
luân hồi sanh tử—The long night of births and deaths.
Sanh Tử Tử Sanh: To be born
gain and again—See Sanh Sanh Tử Tử.
Sanh Tử Tức
Niết Bàn: Phiền não tức bồ đề,
sinh tử tức niết bàn—Affliction is bodhi and mortality (samsara) is
nirvana.
Sanh Tử Vân:
Mây mù sanh tử—The envelopment in cloud of life and death.
Sanh Tử
Viên: See Sinh Tử Viên.
Sanh Tức Vô
Sanh, Vô Sanh Tức Sanh: To be born
is not to be born, not to be born is to be born—See Sinh Tức Vô Sinh, Vô
Sinh Tức Sinh.
Sanh Về Cõi
Nào: Where will a person be
reborn?—Theo Ấn Quang Đại Sư, sau khi tắt thở rồi thì thần thức lìa ra
khỏi xác thân. Nơi nào còn nóng sau rốt là thần thức xuất ra ở đó, và do
đó người ta biết được người ấy sẽ tái sanh vào cõi nào—According to Great
Master Yin-Kuang, when we take our last breath, our spirits or Alaya
Consciousness will leave the body. Thus the area of the body that remains
warm is where the spirit left the body.
1)
Đảnh Thánh—Crown enlightenemt: Một người đã chết, thân thể đã giá
lạnh, nhưng đỉnh đầu hơi nóng ấm cũng còn gần bằng như lúc sống. Thần thức
do nơi đỉnh đầu mà xuất ra. Ở vào trường hợp nầy thì ta biết chắc chắn
rằng thần thức của người chết ấy được siêu thoát về nơi Thánh cảnh, ví dụ
như cõi Tây Phương Tịnh Độc của Đức Phật A Di Đà—A person who has been
dead, the entire body has turned cold, yet the crown of that person's
head remains warm just as if that person was still alive, the spirit or
the soul of the dead has left the body by that of the crown. In this case,
we are absolutely certain the spirit of the person who has just died has
attained liberation to the enlightened realm, i.e., the Western Pureland
of the Amitabha Buddha.
2)
Mắt Sanh Trời—Eyes born in Heaven:
a) Khi
các phần thân thể đều lạnh hết nhưng nơi mắt và trán vẫn còn nóng thì ta
biết chắc chắn rằng thần thức của người chết ấy xuất ra từ nơi mắt và như
thế, người nầy được siêu thoát về cõi trời—When all other parts of the
body have turned cold but the eyes and forehead remain warm, then the
spirit of the person who has just died left the body through the eyes. In
this case, the person will be born in Heaven.
b) Người
nào khi sắp lâm chung sẽ sanh lên cõi Trời thì có những dấu hiệu sau
đây—When nearing death, people who will be born in Heaven will exhibit the
following signs and characteristics:
·
Sanh lòng thương xót người khác: Having compassion for
others.
·
Phát khởi tâm lành: Give rise to a whole some mind.
·
Lòng thường vui vẻ: Often happy and contented.
·
Chánh niệm hiện ra: Proper thoughts are apparent.
·
Đối với tiền của, vợ con, không còn tham luyến: No longer
having greed and attachment for money, possessions, spouse, children, etc.
·
Đôi mắt có vẻ sáng sạch: The eyes are clear and shiny.
·
Ngước mắt nhìn lên không trung mỉm cười, hoặc tai nghe tiếng
thiên nhạc, mắt trong thấy tiên đồng: Eyes staring into space, smiling,
ears hearing heavenly music or eyes seeing heavenly landscape.
·
Thân không hôi hám: Body does not emit odor.
·
Sống mũi ngay thẳng, không xiên xẹo: Nose bridge remains
straight without crookedness.
·
Lòng không giận dữ: Mind does not exhibit hate and
resentment.
3) Ngực
sanh lại cõi người—Chest born in the Human Realm:
a) Khi
các phần thân thể đều lạnh hết, nhưng nơi tim và ngực là chỗ nóng tối hậu
thì thần thức của người chết đó sẽ được sanh trở lại cõi người—When other
parts of the body have turned cold, but the chest and heart remain as the
last ‘warm spot,’ the spirit of that dead person will return to the human
realm.
b) Người
nào khi lâm chung sẽ đáo sanh trở lại cõi người thì có những dấu hiệu sau
đây—When nearing death, those who will be reborn to the human realm will
exhibit the following signs and characteristics:
·
Thân không bệnh nặng: Body is not burdened with major
illnesses.
·
Khởi niệm lành, sanh lòng hòa diệu, tâm vui vẻ, vô tư, ưa
việc phước đức: Give rise to good and wholesome thoughts, have peace and
happiness, enjoy practicing meritorious and virtuous deeds.
·
Ít sự nói phô truơng, nghĩ đến cha mẹ, vợ con: There is
little boasting, thinking of mother, father, spouse, and children.
·
Đối với các việc lành hay dữ, tâm phân biệt rõ ràng không
lầm lẫn: With regard to good and evil, their minds are capable of
discriminating clearly.
·
Sanh lòng tịnh tín, thỉnh Tam Bảo đến đối diện quy-y: Give
rise to pure faith, requesting the Triple Jewels to be present to take
refuge.
·
Con trai, con gái đều đem lòng thương mến và gần gũi xem như
việc thường: Sons and daughters are near and adore them just as before
without showing indifference.
·
Tai muốn nghe tên họ của anh chị em và bạn bè: Ears are fond
of hearing the names of brothers, sisters, and friends.
·
Tâm chánh trực không dua nịnh: Remaining dignified and
having integrity instead of being petty and sycophant.
·
Rõ biết bạn bè giúp đỡ mình, khi thấy bà con đến săn sóc
thời sanh lòng vui mừng: Clearly recognize helping friends, when seeing
family members take care of them, they are happy and contented.
·
Dặn dò, phó thác lại các công việc cho thân quyến rồi từ
biệt mà đi: Advise and give responsibilities to loved ones before making
the last goodbye.
4) Bụng
sanh loài ngạ quỷ—Stomach born in the realm of hungry ghosts: Nếu bụng là
chỗ nóng sau cùng thì thần thức của người chết đó sẽ bị đọa vào trong loài
ngạ quỷ—If the stomach is the last warm spot, then the spirit of the dead
person will be condemned to the realm of hungry ghosts.
5) Đầu
gối sanh loài súc sanh—Knee born in the animal realm: Nếu đầu gối là chỗ
nóng sau cùng thì thần thức của người chết đó sẽ bị đọa vào loài bàng sanh
(súc sanh)—The the knee is the last warm spot, then the spirit of the dead
will be condemned to the animal realm.
6) Nơi
lòng bàn chân đọa vào địa ngục—The sole of the feet born in the hells: Nếu
lòng bàn chân là điểm nóng sau cùng thì thần thức của người chết sẽ bị đọa
vào địa ngục—If the last warm spot is at the sole of the feet when the
entire body has turned cold, then, undoubtedly, the spirit of the dead
person will be condemned into hells.
Sánh Bằng:
To be comparable (equal) to.
Sánh Bước:
To walk abreast (alongside of someone).
Sành Sỏi:
To be expert (experienced) in.
Sao:
1) Bắt
giữ: To seize all.
2) Giấy
bạc: A banknote—A voucher—Paper-money.
3) Ngôi
sao: Star.
4) Ra
sao: How.
5) Sao
chép: To copy.
Sao Băng:
Falling (shooting) star.
Sạo Sụt:
To search for something.
Sáp Nhập
Với: To be incorporated with.
Sát:
1) Cắt
đứt mạng sống: To cut down, or cut off the life.
2) Chà
sát: To rub—To wipe.
3) Sát
sanh: To kill.
4) Đất:
Land.
5) Khoảng
thời gian rất ngắn (Sát na): A very short period of time.
6) Sát
(rãi ra): To scatter—To set loose—To sow.
7) Vicara
(p): Sustained application—Danh từ “Sát” có nghĩa là quan sát hay dò xét.
Trong A Tỳ Đạt Ma Luận (Vi Diệu Pháp), “Sát” có nghĩa là “liên tục đặt tâm
trên đối tượng.”—The word “vicara” usually means “examination,” but in
Abhidharma it signifies the “sustained application” of the mind on the
object. Whereas “vitakka” is the directing of the mind and its
concomitants towards the object, vicara is the continued exercise of the
mind on the object.
a) “Tầm”
tựa như con chim đang xoải cánh rộng ra để bay, còn “Sát” thì tựa như con
chim đang bay lượn trên không trung với đôi cánh xoải rộng: Vitakka is
like a bird’s spreading out its wings to fly, vicara is like the bird’s
gliding through the air with outstretched wings.
b) “Tầm”
tựa như con ong bay hướng về cánh hoa, “Sát” tựa như con ong đang bay lượn
trên hoa: “Vitakka” is like a bee’s diving towards a flower, vicara is
like the bee’s buzzing above the flower.
c) Trong
thực tập thiền, thì “Sát” giúp tạm thời khắc phục hoài nghi: In practicing
meditation, “vicara” serves to temporarily inhibit the hindrance of doubt.
Sát Can: Yasti (skt)—Sát
Trụ—Kim Sát—Biết Sát—Cây cột cờ của tự viện, dựng trên đỉnh tháp, bên trên
có gắn bảo châu hay hỏa châu mạ vàng, một biểu tượng của Đạo Phật—The
flagpole of a monastery, surmounted by a gilt ball or pearl, symbolical of
Buddhism; inferentially a monastery with its land.
Sát Cánh: To be side by side
(elbow to elbow).
Sát Đất: Close to the ground.
Sát Đế Lợi: Một trong bốn giai
cấp chính ở Ấn Độ—One of the four Indian castes.
1) Ở Ấn
Độ, sát Đế Lợi là giai cấp thứ nhì, dòng dõi chiến đấu hay giai cấp cai
trị trong thời Phật còn tại thế—In India, it is the second or warrior and
ruling caste in India during Sakyamuni’s time.
2) Hoa
ngữ dịch là giai cấp địa chủ và Vương chủng, giai cấp mà từ đó Đức Phật
được sanh ra: Chinese render it as landowners and royal caste, the caste
from which the Buddha came forth.
3) Đức
Phật Thích Ca Mâu Ni xuất thân từ giai cấp nầy—Sakyamuni Buddha belonged
to this caste (came from this caste).
Sát Độ: Ksetra (skt).
1) Đất
đai hay xứ sở: Land—Field—Country—Place.
2) Vũ trụ
bao gồm Tam Thiên Đại Thiên Thế Giới: A universe consisting of three
thousand large chiliocosms (great cosmo).
3) Tháp
cờ trong tự viện: Flagstaff on a pagoda or monastery.
Sát Giả: Kẻ sát nhân, một tên
của ma quân—The murderer, a name for mara
Sát Hạch: to examine.
Sát Hải: Đất và biển—Land and
sea.
Sát Hại: To kill.
Sát Hãn: Lau mồ hôi—To wipe off
sweat.
Sát Ma: Ksema (skt)—Nơi cư
ngụ—A residence, dwelling, abode, land, property.
Sát Na: Ksana (skt)—Một khoảnh
khắc được xem như một đơn vị đo lường thời gian—An instance as a measure
of time.
1) Khoảnh
khắc của một khoảng thời gian rất ngắn, đối lại với kiếp là một khoảng
thời gian dài: The shortest period or measure of time, a moment, an
instant; in contrast with kalpa, the longest period of time.
2) 65 (có
chỗ nói 60) sát na tương đương với một cái khảy móng tay—Sixty-five (some
says 60) ksanas are said to pass the clicking of the fingers.
3) 90 sát
na được coi như một niệm: 90 ksanas are equal to a thought.
4) Một
sát na tương đương với một phần bảy mươi lăm giây, hay 4.500 sát na tương
đương với một phút—A ksana is equal to one seventy-fifth of a second, or
4,500 ksanas are equal to a minute.
Sát Na Sinh Diệt: Chư pháp
chuyển động liên tụ, trong khoảnh khắc một sát na có cả sinh và diệt—All
things are in continuous flow, born and destroyed every instant.
Sát Na Tam Thế: Ba thời khác
nhau trong khoảnh khắc ba sát na, sát na quá khứ, sát na hiện tại và sát
na vị lai—The moments past, present, future.
Sát Na Vô Thường: Không có lúc
nào được gọi là thường hằng, chỉ trong khoảnh khắc một sát na mà có đầy đủ
bốn tướng sanh, trụ, dị , diệt—Not a moment is permanent, but passes
through stages of birth, stay, change, death.
Sát Nghĩa: Exact sense.
Sát Nghiệp: Một trong mười ác
nghiệp, tức ác nghiệp giết hại các loài hữu tình khác—One of the ten kinds
of evil karma, the karma resulting from kiling—See Thập Ác.
Sát Nhau: Close together.
Sát Niệm: A thought (90 ksana
equal one finger-snap, 90th of a thought equal 4.500th a minute).
Sát Niệm Sanh Diệt: All things
are in continuous flow, born and destroyed every instant.
Sát Niệm Tam Thế: The moments,
past, present and future.
Sát Niệm Vô Thường: Not a
moment is permanent, but passes through the stages of birth, stay, change
and death.
Sát Quỷ:
1) Loài
quỷ giết hại chúng sanh (các chùa thường vẽ sát quỷ với hai tay ôm lấy
bánh xe luân hồi): To slay demons; a ghost of the slain; a murderous
demon.
2) Ám chỉ
vô thường: A metaphor for impermanence.
Sát Sanh: See Sát Sinh.
Sát Sinh: Panatipata (p).
(I) Nghĩa
của sát sanh—The meanings of Panatipata:
1) Một
trong mười ác nghiệp, giết hại mạng sống của loài hữu tình. Theo Đức Phật
và Phật Pháp của Hòa Thượng Narada, sát sanh là cố ý giết chết một chúng
sanh. Trong Phạn ngữ, “Panatipata,” pana có nghĩa là đời sống tâm vật lý
của một chúng sanh. Xem thường đời sống, tiêu diệt, cắt đứt, ngăn chận sức
tiến của năng lực một đời sống, không cho nó tiếp tục trôi chảy là
panatipata. Pana còn có nghĩa là cái gì có hơi thở. Do đó tất cả những
động vật, kể cả loài thú, đều được xem là pana—One of the ten kinds of
evil karma, to kill living beings, to take life, kill the living, or any
conscious being. According to The Buddha and His Teaching, written by Most
Venerable Narada, killing means the intentional destruction of any living
being. The Pali term pana strictly means the psycho-physical life
pertaining to one’s particular existence. The wanton destruction of this
life-force, without allowing it to run its due course, is panatipata. Pana
also means that which breathes. Hence all animate beings, including
animals, are regarded as pana.
2) Cây cỏ
không được xem là “sinh vật” vì chúng không có phần tinh thần. Tuy nhiên,
chư Tăng Ni cũng không được phép hủy hoại đời sống của cây cỏ. Giới nầy
không áp dụng cho những cư sĩ tại gia—Plants are not considered as “living
beings” as they possess no mind. Monks and nuns, however, are forbidden to
destroy even plant life. This rule, it may be mentioned, does not apply to
lay-followers.
3) Theo
giáo thuyết nhà Phật thì giết người là phạm trọng giới, giết bất cứ loài
sinh vật nào cũng đều phạm khinh giới. Tự vẩn cũng đưa đến những hình phạt
nặng nề trong kiếp lai sanh—According to the Buddhist laws, the taking of
human life offends against the major commands, of animal life against the
less stringent commands. Suicide also leads to severe penalties in the
next lives.
(II) Năm điều
kiện cần thiết để thành lập một nghiệp sát sanh—Five conditions that are
necessary to complete the evil of killing:
1) Có một
chúng sanh: A living being.
2) Biết
rằng đó là một chúng sanh: Knowledge that it is a living being.
3) Ý muốn
giết: Intention of killing.
4) Cố
gắng để giết: Effort to kill.
5) Giết
chết: Consequent death.
(III)
Hậu quả hay quả báo của sát sanh: Nghiệp dữ gây ra do hành động sát
sanh nặng hay nhẹ tùy sự quan trọng của chúng sanh bị giết—The
consequences of killing. The gravity of the evil deed of killing depends
on the goodness and the magnitude of the being concerned.
1) Giết
một bậc vĩ nhân hiền đức hay một con thú to lớn tạo nghiệp nặng hơn là
giết một tên sát nhân hung dữ hay một sinh vật bé nhỏ, vì sự cố gắng để
thực hiện hành động sát sanh và tai hại gây ra quan trọng hơn: The killing
of a virtuous person or a big animal is regarded as more heinous than the
killing of a vicious person or a small animal, because a greater effort is
needed to commit the evil and the loss involved is considerably great.
2) Quả dữ
của nghiệp sát sanh bao gồm—The evil effetcs of killing include:
a) Yểu
mạng: Brevity of life.
b) Bệnh
hoạn: Ill-health.
c) Buồn
rầu khổ nạn vì chia ly: Constant grief due to the separation from the
loved one.
d) Luôn
luôn lo sợ: Constant fear.
