Then Pañcakanga the carpenter went to Ven. Udayin and, on arrival, having bowed down to him, sat to one side. As he was sitting there he said to Ven. Udayin,
-"Venerable sir, how many feelings has the Blessed One spoken of?"
-"Householder, the Blessed One has spoken of three feelings: a feeling of pleasure, a feeling of pain, a feeling of neither pleasure nor pain. These are the three feelings the Blessed One has spoken of."


Rồi người thợ mộc Pancakanga đi đến Tôn giả Udàyi; sau khi đến, đảnh lễ Tôn giả Udàyi rồi ngồi xuống một bên.
Ngồi xuống một bên, thợ mộc Pancakanga thưa với Tôn giả Udàyi:
- "Thưa Tôn giả Udàyi, Thế Tôn dạy có bao nhiêu thọ?"
- "Có ba thọ, này Pancakanga, được Thế Tôn nói đến: lạc thọ, khổ thọ, bất khổ bất lạc thọ. Ba thọ này, này Pancakanga, được Thế Tôn nói đến."

 

When this was said, Pañcakanga the carpenter said to Ven. Udayin,
-"The Blessed One has not spoken of three feelings. He has spoken of two feelings: a feeling of pleasure and a feeling of pain. As for the feeling of neither pleasure nor pain, the Blessed One has spoken of it as a refined pleasure."

Được nghe nói vậy, thợ mộc Pancakanga thưa với Tôn giả Udàyi:
-" Thưa Tôn giả Udàyi, Thế Tôn không dạy ba thọ. Thế Tôn dạy chỉ có hai thọ: lạc thọ và khổ thọ. C̣n về bất khổ bất lạc thọ này, Thế Tôn dạy thuộc vào tế nhị lạc thọ."

 

A second time, Ven. Udayin said to Pañcakanga the carpenter, "Householder, the Blessed One has not spoken of two feelings. He has spoken of three feelings... A second time, Pañcakanga the carpenter said to Ven. Udayin, "The Blessed One has not spoken of three feelings. He has spoken of two feelings...

Lần thứ hai, Tôn giả Udàyi nói với thợ mộc Pancakanga:
-" Này Pancakanga, Thế Tôn không dạy hai thọ. Thế Tôn dạy có ba thọ: lạc thọ, khổ thọ, bất khổ bất lạc thọ. Ba thọ này được Thế Tôn nói đến."
Lần thứ hai, thợ mộc Pancakanga thưa với Tôn giả Udàyi:
-" Thưa Tôn giả Udàyi, Thế Tôn không dạy có ba thọ. Thế Tôn dạy có hai thọ: lạc thọ và khổ thọ. C̣n bất khổ bất lạc thọ này, Thế Tôn dạy thuộc vào tế nhị lạc thọ."

 

A third time, Ven. Udayin said to Pañcakanga the carpenter,
-"Householder, the Blessed One has not spoken of two feelings. He has spoken of three feelings...
A third time, Pañcakanga the carpenter said to Ven. Udayin,
-"The Blessed One has not spoken of three feelings. He has spoken of two feelings...


Lần thứ ba, Tôn giả Udàyi nói với thợ mộc Pancakanga:
-" Này Pancakanga, Thế Tôn không dạy hai thọ. Thế Tôn dạy có ba thọ: lạc thọ, khổ thọ, bất khổ bất lạc thọ. Ba thọ này được Thế Tôn nói đến." Lần thứ ba, thợ mộc Pancakanga thưa với Tôn giả Udàyi:
- "Thưa Tôn giả Udàyi, Thế Tôn không dạy có ba thọ. Thế Tôn dạy có hai thọ: lạc thọ, khổ thọ. C̣n bất khổ bất lạc thọ này, Thế Tôn dạy thuộc vào tế nhị lạc thọ."

 

Neither was Ven. Udayin able to convince Pañcakanga the carpenter, nor was Pañcakanga the carpenter able to convince Ven. Udayin.


Như vậy, Tôn giả Udàyi không có thể thuyết phục được thợ mộc Pancakanga, và thợ mộc Pancakanga không thể thuyết phục được Tôn giả Udàyi.

 

Now, Ven. Ananda overheard this discussion between Ven. Udayin and Pañcakanga. So he went to the Blessed One and, on arrival, having bowed down to him, sat to one side. As he was sitting there he told the Blessed One of the entire discussion between Ven. Udayin and Pañcakanga.


Tôn giả Ananda nghe được câu chuyện này giữa Tôn giả Udàyi và thợ mộc Pancakanga. Rồi Tôn giả Ananda đi đến Thế Tôn; sau khi đến, liền ngồi xuống một bên. Ngồi một bên, Tôn giả Ananda thuật lại với Thế Tôn tất cả câu chuyện xảy ra giữa Tôn giả Udàyi và thợ mộc Pancakanga.

 

[The Blessed One said:] "Ananda, true was the exposition that Pañcakanga the carpenter would not accept from Ven. Udayin. And true was the exposition that Ven. Udayin would not accept from Pañcakanga the carpenter. There is the exposition by which I have spoken of two feelings, the exposition by which I have spoken of three feelings ... five feelings ... six feelings ... eighteen feelings ... 36 feelings ... 108 feelings.1 Thus I have taught the Dhamma by means of exposition. When I have taught the Dhamma by means of exposition, it can be expected that when there are those who do not consent to, assent to, or accept what is well-said and well-stated by one another, there will be arguing, quarreling, & disputing, and they will dwell wounding one another with the sword of the tongue. Thus I have taught the Dhamma by means of exposition. When I have taught the Dhamma by means of exposition, it can be expected that when there are those who do consent to, assent to, & accept what is well-said and well-stated by one another, they will live in harmony, with courtesy, without quarreling, like milk mixed with water, regarding one another with friendly eyes.


Dầu thật có pháp môn (pariyàyam), này Ananda, nhưng thợ mộc Pancakanga không tín thọ Tỷ-kheo Udàyi. Và dầu thật có pháp môn, này Ananda, nhưng Tỷ-kheo Udàyi không tín thọ thợ mộc Pancakanga. Có hai thọ, này Ananda, theo pháp môn giải thích của Ta. Cũng có ba thọ theo pháp giải thích của Ta. Cũng có năm thọ theo pháp môn giải thích của Ta. Cũng có sáu thọ theo pháp môn giải thích của Ta. Cũng có 16 thọ theo pháp môn giải thích của Ta. Cũng có 108 thọ theo pháp môn giải thích của Ta. Như vậy, này Ananda, là pháp được Ta tuyên bố tùy theo pháp môn. Này Ananda, dầu cho như vậy là pháp được Ta tuyên bố tùy theo pháp môn, này Ananda, những ai không chịu chấp nhận, không chịu tán đồng, không chịu tùy hỷ lời khéo nói, khéo thuyết với nhau; đối với những người ấy sẽ xảy đến như sau: Họ sẽ sống đấu tranh nhau, hủy báng nhau, tranh luận nhau với những khí giới miệng lưỡi. Như vậy là pháp được Ta tuyên bố tùy theo pháp môn. Này Ananda, dầu cho như vậy là pháp được Ta tuyên bố tùy theo pháp môn, những ai chịu chấp nhận, chịu tán đồng, chịu tùy hỷ lời khéo nói, khéo thuyết với nhau; đối với những người ấy, sẽ xảy đến như sau: Họ sẽ sống ḥa hợp, hoan hỷ với nhau, không có tranh luận nhau, như nước với sữa, sống nh́n nhau với cặp mắt từ ái.

 

Ananda, there are these five strings of sensuality. Which five?
-Forms cognizable via the eye — agreeable, pleasing, charming, endearing, fostering desire, enticing. Sounds cognizable via the ear...
-Aromas cognizable via the nose...
-Flavors cognizable via the tongue...
-Tactile sensations cognizable via the body — agreeable, pleasing, charming, endearing, fostering desire, enticing.
Now whatever pleasure or happiness arises in dependence on these five strands of sensuality, that is called sensual pleasure. Though some might say, 'That is the highest pleasure that beings experience,' I would not grant them that. Why is that? Because there is another pleasure, more extreme & refined than that.


Và này Ananda, có năm dục công đức này. Thế nào là năm?
-Có những sắc do mắt nhận thức khả lạc, khả hỷ, khả ư, khả ái, liên hệ đến dục, hấp dẫn.
-Có các tiếng do tai nhận thức.....
-Có các hương do mũi nhận thức.....
-Có các vị do lưỡi nhận thức.....
-Có những xúc do thân nhận thức khả lạc, khả hỷ, khả ư, khả ái, liên hệ đến dục, hấp dẫn. Này Ananda, có năm dục công đức này. Do duyên năm dục công đức này, này Ananda, khởi lên lạc hỷ ǵ, đây gọi là dục lạc. Này Ananda, có thể có những người nói như sau: "Đây là lạc và hỷ tối thượng mà chúng sanh cảm thọ được". Nhưng Ta không chấp nhận quan điểm này. V́ sao? Có lạc khác với lạc ấy, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn.

 

And what, Ananda, is another pleasure more extreme & refined than that? There is the case where a monk — quite withdrawn from sensual pleasures, withdrawn from unskillful qualities — enters & remains in the first jhana: rapture & pleasure born from withdrawal, accompanied by directed thought & evaluation. This is another pleasure more extreme & refined than that. Though some might say, 'That is the highest pleasure that beings experience,' I would not grant them that. Why is that? Because there is another pleasure, more extreme & refined than that.


Ở đây, này Ananda, Tỷ-kheo ly dục, ly bất thiện pháp, chứng đạt và trú Thiền thứ nhất. Lạc này là lạc khác với lạc kia, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tốt đẹp hơn. Này Ananda, có thể có những người nói như sau: "Đây là lạc và hỷ tối thượng mà chúng sanh cảm thọ được". Nhưng Ta không chấp nhận quan điểm này. V́ sao? V́ rằng có lạc khác với lạc ấy, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn.

 

And what, Ananda, is another pleasure more extreme & refined than that? There is the case where a monk, with the stilling of directed thought & evaluation, enters & remains in the second jhana: rapture & pleasure born of composure, unification of awareness free from directed thought & evaluation — internal assurance. This is another pleasure more extreme & refined than that. Though some might say, 'That is the highest pleasure that beings experience,' I would not grant them that. Why is that? Because there is another pleasure, more extreme & refined than that.


Và này Ànanda, thế nào là lạc khác với lạc ấy c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn? Ở đây, này Ananda, Tỷ-kheo tịnh chỉ các tầm và tứ, chứng và trú Thiền thứ hai, một trạng thái hỷ lạc do định sanh, không tầm, không tứ, nội tỉnh nhứt tâm. Lạc này là lạc khác với lạc kia, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn. Này Ananda, có thể có những người nói như sau: "Đây là lạc và hỷ tối thượng mà chúng sanh cảm thọ được". Nhưng Ta không chấp nhận quan điểm này. V́ sao? V́ rằng có lạc khác với lạc ấy, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn.

 

And what, Ananda, is another pleasure more extreme & refined than that? There is the case where a monk, with the fading of rapture, remains in equanimity, mindful & alert, is physically sensitive to pleasure, and enters & remains in the third jhana, of which the Noble Ones declare, 'Equanimous & mindful, he has a pleasurable abiding.' This is another pleasure more extreme & refined than that. Though some might say, 'That is the highest pleasure that beings experience,' I would not grant them that. Why is that? Because there is another pleasure, more extreme & refined than that.


Và này Ananda, thế nào là lạc khác với lạc ấy c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn? Ở đây, này Ananda, Tỷ-kheo ly hỷ, trú xả, chánh niệm tỉnh giác, thân cảm lạc thọ mà các bậc Thánh gọi là xả niệm lạc trú, chứng và trú Thiền thứ ba. Lạc này là lạc khác với lạc kia, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn. Này Ananda, có thể có những người nói như sau: "Đây là lạc và hỷ tối thượng mà chúng sanh cảm thọ được". Nhưng Ta không chấp nhận quan điểm này. V́ sao? V́ rằng có lạc khác với lạc ấy, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn.

 

And what, Ananda, is another pleasure more extreme & refined than that? There is the case where a monk, with the abandoning of pleasure & stress — as with the earlier disappearance of elation & distress — enters & remains in the fourth jhana: purity of equanimity & mindfulness, neither-pleasure-nor-pain. This is another pleasure more extreme & refined than that. Though some might say, 'That is the highest pleasure that beings experience,' I would not grant them that. Why is that? Because there is another pleasure, more extreme & refined than that.


Và này Ananda, thế nào là lạc khác với lạc ấy c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn? Ở đây, này Ananda, Tỷ-kheo xả lạc, xả khổ, diệt hỷ ưu đă cảm thọ từ trước, chứng và trú Thiền thứ tư, không khổ không lạc, xả niệm thanh tịnh. Lạc này là lạc khác với lạc kia, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn. Này Ananda, có thể có những người nói như sau: "Đây là lạc và hỷ tối thượng mà chúng sanh cảm thọ được". Nhưng Ta không chấp nhận quan điểm này. V́ sao? V́ rằng có lạc khác với lạc ấy, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn.

And what, Ananda, is another pleasure more extreme & refined than that? There is the case where a monk, with the complete transcending of perceptions of [physical] form, with the disappearance of perceptions of resistance, and not heeding perceptions of diversity, thinking, 'Infinite space,' enters & remains in the dimension of the infinitude of space. This is another pleasure more extreme & refined than that. Though some might say, 'That is the highest pleasure that beings experience,' I would not grant them that. Why is that? Because there is another pleasure, more extreme & refined than that.

Và này Ananda, thế nào là lạc khác với lạc ấy c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn? Ở đây, này Ananda, Tỷ-kheo vượt qua các sắc tưởng một cách hoàn toàn, chấm dứt các đối ngại tưởng, không tác ư sai biệt tưởng, biết rằng: "Hư không là vô biên", chứng và trú Không vô biên xứ. Lạc này là lạc khác với lạc kia, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn. Này Ananda, có thể có những người nói như sau: "Đây là lạc và hỷ tối thượng mà chúng sanh cảm thọ được". Nhưng Ta không chấp nhận quan điểm này. V́ sao? V́ rằng có lạc khác với lạc ấy, này Ànanda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn

And what, Ananda, is another pleasure more extreme & refined than that? There is the case where a monk, with the complete transcending of the dimension of the infinitude of space, thinking, 'Infinite consciousness,' enters & remains in the dimension of the infinitude of consciousness. This is another pleasure more extreme & refined than that. Though some might say, 'That is the highest pleasure that beings experience,' I would not grant them that. Why is that? Because there is another pleasure, more extreme & refined than that.


Ở đây, này Ananda, Tỷ-kheo vượt qua Không vô biên xứ một cách hoàn toàn, biết rằng: "Thức là vô biên", chứng và trú Thức vô biên xứ. Lạc này là lạc khác với lạc kia, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn. Này Ananda, có thể có những người nói như sau: "Đây là lạc và hỷ tối thượng mà chúng sanh cảm thọ được". Nhưng Ta không chấp nhận quan điểm này. V́ sao? V́ rằng có lạc khác với lạc ấy, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn.

And what, Ananda, is another pleasure more extreme & refined than that? There is the case where a monk, with the complete transcending of the dimension of the infinitude of consciousness, thinking, 'There is nothing,' enters & remains in the dimension of nothingness. This is another pleasure more extreme & refined than that. Though some might say, 'That is the highest pleasure that beings experience,' I would not grant them that. Why is that? Because there is another pleasure, more extreme & refined than that.


Ở đây, này Ananda, Tỷ-kheo vượt qua Thức vô biên xứ một cách hoàn toàn, biết rằng: "Không có sở hữu ǵ", chứng và trú Vô sở hữu xứ. Lạc này là lạc khác với lạc kia, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn. Này Ananda, có thể có những người nói như sau: "Đây là lạc và hỷ tối thượng mà chúng sanh cảm thọ được". Nhưng Ta không chấp nhận quan điểm này. V́ sao? V́ rằng có lạc khác với lạc ấy, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn

And what, Ananda, is another pleasure more extreme & refined than that? There is the case where a monk, with the complete transcending of the dimension of nothingness, enters & remains in the dimension of neither perception nor non-perception. This is another pleasure more extreme & refined than that. Though some might say, 'That is the highest pleasure that beings experience,' I would not grant them that. Why is that? Because there is another pleasure, more extreme & refined than that.


Ở đây, này Ananda, Tỷ-kheo vượt qua Vô sở hữu xứ một cách hoàn toàn, chứng và trú Phi tưởng phi phi tưởng xứ. Lạc này là lạc khác với lạc kia, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn. Này Ananda, có thể có những người nói như sau: "Đây là lạc và hỷ tối thượng mà chúng sanh cảm thọ được". Nhưng Ta không chấp nhận quan điểm này. V́ sao? V́ rằng có lạc khác với lạc ấy, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn.

And what, Ananda, is another pleasure more extreme & refined than that? There is the case where a monk, with the complete transcending of the dimension of neither perception nor non-perception, enters & remains in the cessation of perception & feeling. This is another pleasure more extreme & refined than that. Now it's possible, Ananda, that some wanderers of other persuasions might say, 'Gotama the contemplative speaks of the cessation of perception & feeling and yet describes it as pleasure. What is this? How can this be?' When they say that, they are to be told, 'It's not the case, friends, that the Blessed One describes only pleasant feeling as included under pleasure. Wherever pleasure is found, in whatever terms, the Blessed One describes it as pleasure.'"


Ở đây, này Ananda, Tỷ-kheo vượt qua Phi tưởng phi phi tưởng xứ một cách hoàn toàn, chứng và trú Diệt thọ tưởng định. Lạc này là lạc khác với lạc kia, này Ananda, c̣n vi diệu hơn, c̣n tế nhị hơn. Sự kiện này xảy ra, này Ananda. Có các du sĩ ngoại đạo có thể hỏi như sau: "Sa-môn Gotama nói đến Diệt thọ tưởng định, và tuyên bố là Diệt thọ tưởng định ấy thuộc về lạc. Ư nghĩa này là ǵ và như thế nào?". Được nói vậy, này Ananda, các du sĩ ngoại đạo cần được trả lời như sau: "Này chư Hiền, Thế Tôn không tuyên bố thuộc về lạc, dựa vào lạc thọ. Nhưng chỗ nào, này chư Hiền, lạc được cảm thọ, chỗ ấy, Thế Tôn tuyên bố cảm thọ thuộc vào lạc thọ".

Notes

1. See SN 36.22.

See also: MN 137; AN 9.34.

 Chủ biên và điều hành: TT Thích Giác Đẳng.

 Những đóng góp dịch thuật xin gửi về TT Thích Giác Đẳng tại giacdang@phapluan.com
Cập nhập ngày: Thứ Sáu 08-11-2006

Kỹ thuật tŕnh bày: Minh Hạnh & Thiện Pháp

Trang kế | trở về đầu trang | Home page |