Ngày 01 tháng 11 năm 2003

TT Giác Đẳng, Tổng Vụ Trưởng Tổng Vụ Truyền Thông Hội đồng Ðiều hành Của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất ở Hoa Kỳ - Văn phòng II Viện Hoá Ðạo , trình bày về hiện tình pháp nạn tại quê nhà . Bài nói chuyện này được truyền đi trong đêm thắp nến cầu nguyện tại Chùa Pháp Vân, Canada.

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. Kính Bạch Chư Tôn Hoà Thượng, Chư Thượng Tọa Đại Đức Tăng Ni, thưa quí vị quan khách, thưa quí Phật tử.Trước hết chúng con xin đê đầu đảnh lễ cảm nghiệm Chư Tôn Giáo Phẩm, hiện diện chứng minh cho buổi cầu nguyện đêm nay, chúng tôi xin nói lên sự tri ân tấm lòng của tất cả quí Phật tử , sự hiện diện của quí vị nói lên sự chia sẻ đặc biệt quan trọng đối với Giáo Hội ở trong giai đoạn này.

Kính thưa quí vị, chúng tôi xin dành 30 phút trong buổi lễ cầu nguyện ngày hôm nay để xin trình bày một cách ngắn gọn về tình hình pháp nạn của Phật Giáo Việt Nam. Có lẽ suốt ba, bốn tuần lễ vừa qua chúng ta đã nghe rất nhiều tin tức, rất nhiều công việc, rất nhiều chi tiếc liên quan đến những ai, đối với Chư tôn Giáo Phẩm của Lưỡng Viện Giáo Hội Việt Nam Thống Nhất ở quê nhà. Câu chuyện đó có thể mang lại nhiều cảm giác khác nhau , một chính quyền cộng sản, và có một cái gì bất ổn đối với cộng đồng Việt Nam, đối với Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất.

Có một số người đã nghĩ rằng, có lẽ Quí Thầy đã không bằng lòng với điều gì đó, và thậm chí có một số người họ nhìn Việt Nam đã có một số thành kiến đáng kể. Kể cả việc Đại Lão Hoà Thượng Thích Huyền Quang và thủ tướng Phạm văn Khải đã có một buổi tọa đàm và đã có một cái gì không được ổn đã xảy ra.

Thưa quí vị, chúng tôi nghĩ rằng đó không phải là một điều rõ ràng. Chúng ta nghĩ rằng không phải dễ dàng để có một cái nhìn chiêm nghiệm toàn diện. Kính thưa quí vị, chúng tôi xin mời Quí Ngài và quí Vị nhìn vào vấn đề qua lời phát ngôn của nhà cầm quyền Việt Nam suốt trong thời gian đó, và từ phản ứng, và từ những lời trình bày của viên chức Việt Nam, chúng ta có thể dùng vào những ngôn từ này để đi xa hơn trong nội dung của bài nói chuyện này .

Khi mà Hoà Thượng Thích Quảng Độ, việnTrưởng Viện Hóa Đạo cùng với phái đoàn Chư Tôn Giáo Phẩm cùng Đức Tăng Thống Giáo Hội Việt Nam Thống Nhất, rời tu viện Nguyên Thiều để về SaiGon trong một chiếc xe van, như chúng ta được biết rằng cách nơi tu viện Nguyên Thiều không xa thì chiếc xe của phái đoàn bị chặn lại từ 5 giờ sáng cho đến 4 giờ chiều, Chư Tôn Giáo Phẩm đã ở trong xe với thời tiết rất là oi bức,.

Chính quyền Việt Nam khi bị các toà Đại Sứ và các cơ quan truyền thông Quốc Tế chất vấn điều này thì các vị trong bộ ngoại giao Việt Nam đã trả lời rằng: Sở dĩ có trường hợp chiếc xe van bị chặn lại là bởi vì một số lớn Phật tử tại thiền viện không muốn Đại Lão Hòa Thượng Viện Trưởng Thích Huyền Quang, người vô cùng nhân từ, họ muốn Ngài ở lại để dịch kinh chứ không muốn để Ngài vào SaiGon.

Thưa quí vị, chúng tôi không biết có quí vị nào ở trong hội trường này có thể tưởng tượng được rằng, một người Phật tử với tất cả tấm lòng thương kính với một vị Đại Pháp Tăng mà lại có thể có được hành sự như vậy, nếu mà chúng ta không dừng lại tại đây, chỉ một ngày hôm sau thôi, chúng ta đã nghe lời cáo buộc, lời cáo buộc đó, ngày hôm sau khi phái đoàn bị chặn lại, Quí Chư Tôn Đức bị áp tải mỗi vị lên một xe công an kể cả Đại Lão Hoà Thượng Thích Huyền Quang Tăng Thống bị đưa về Tu Viện Nguyên Thiều, thì đã có lời tuyên bố của bộ ngoại giao rằng : Chư Tôn Đức đã có mang theo một số các hồ sơ bí mật có phương hại đến nền an ninh Quốc Gia, đó là một lời cáo buộc chứ không phải lời tường trình như chúng ta đã nghe ngày hôm trước.

Thưa quí vị, từ đó cho đến nay đã có rất nhiều lời tuyên bố tiếp theo, chúng tôi không có thì giờ để tìm hỏi .

Và biết chắc ở đây hai người:

Một là vị Nữ Thủ Tướng Tân Tây Lan, bà Helen Clark, khi mà bà thăm viếng Hoà Thượng Huyền Quang, và bà là một vị Nguyên Thử Quốc Gia đầu tiên đã chính thức bày tỏ thái độ đối với những việc chính quyền Hà Nội đàn áp Chư Tôn Giáo Phẩm của hội Lưỡng Viện. Và khi bà nêu lên vấn đề này thì thưa quí vị, chính quyền Việt Nam đã nói rằng bởi vì Hòa Thượng Thích Huyền Quang và Hoà Thượng Quảng Độ đã hội họp một cách bất hợp pháp.

Ngày 30 tháng 10, tức là chỉ mới cách nay một hai hôm, bà Loretta Sanchez Dân Biểu của Hoa Kỳ, có một buổi tiếp xúc trực tiếp với ông Ðại Sứ của chính quyền Việt Nam tại Hoa Thịnh Đốn, bà đã cực lực phản đối chính sách đàn áp Phật Giáo của chính quyền Việt Nam, và thưa quí vị câu trả lời là;: việc đó sẽ điều tra lại xem sự thể như thế nào

Chúng tôi xin dừng ở đây với một số lời tuyên bố của chính quyền, trong suốt thời gian mấy tuần qua, kể từ sau đại hội bất thường của Tu Viện Nguyên Thiều và gần nhất là lời tuyên bố của ông đại sứ Việt Nam tại Washington DC đối với sự chất vấn của bà Loretta Sanchez thì có lẽ với tất cả lời tuyên bố này chúng ta thấy có một cái gì không thích đáng, nhưng điều quan trọng nhất là có một cái gì đó không được nói lên, người ta nói rằng sở dĩ có trường hợp chặn xe của phái đoàn là vì Phật tử không muốn Đại Lão Hòa Thượng rời Tu Viện, họ muốn Hoà Thượngở lại dịch kinh và sau đó nói rằng ; Chư Tôn Ðức đã có mang những tài liệu có hại cho nền an ninh quốc gia và sau đó thì nói Quí Ngài hội họp bất hợp pháp, chỉ có một điều rõ ràng chính quyền cho đến hôm nay đã chấp nhận rằng họ đã có chánh sách, có chỉ thị để quản chế, để giam giữ Chư Tôn Giáo Phẩm và đó là điều rõ ràng nhất và được xác nhận.

Nhưng một việc mà cho đến ngày hôm nay chính phủ không bao giờ giải thích rõ ràng là tại sao họ đã làm như vậy, hội họp bất hợp pháp, phải chăng người công dân ở xứ Việt Nam không được hội họp.

Thưa quí vị khi gặp một con số đông đảo quí vị đến hiện diện hôm nay trong đêm thắp nến cầu nguyện này, thật sự ở trong lòng chúng tôi rất là xúc động, chúng tôi đã được tham dự nhiều buổi cầu nguyện ở trong suốt mấy tuần lễ vừa qua, nhưng phải nói rằng đây là lễ cầu nguyện mà ngoài việc gặp gỡ Quí Chư Tôn Giáo Phẩm ở trong Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Hải Ngoại Thống Nhất Canada hôm nay, chúng tôi đã gặp đông đảo quí vị Phật tử trong một ngôi chùa này ,để tham dự buổi cầu nguyện,

Và thưa quí vị có lẽ nhìn hội chúng đông đảo như vậy, thì chúng ta nghĩ rằng đa số người Việt ở trong cộng đồng Người Việt ở tại đây hiểu rõ nhất những gì đang xảy ra, chúng tôi thưa với quí vị, chúng tôi nghĩ rằng bên cạnh những gì chúng ta hết sức cảm kích về tấm lòng của những người quan tâm đến pháp nạn, quan tâm đến những biến cố xảy ra đối với Giáo Hội Việt Nam Thống Nhất, thì cũng có một số đông đảo cảm thấy sự việc hết sức là khó sử.

Tại sao khó sử như vậy, bởi vì trong một thời gian 5 năm , 10 năm qua, khi mà về Việt Nam, những người Việt Nam hải ngoại chúng ta thấy rằng chùa chiền ở Việt Nam được xây dựng, được trùng tu, một số các vị Tăng Ni được gửi ra nước ngoài để du học, đã có một số các trường Phật học được thiết lập ở Việt Nam và người ta cũng dễ dàng nhận thấy rằng có nhiều sự thay đổi trong sự sinh hoạt Phật Giáo, rất có thể người ta nghĩ rằng điều đó là kết quả của chánh sách cởi mở của chính quyền Hà Nội.

Kính bạch Quí Ngài và thưa quí vị, thật ra tình trạng pháp nạn ở tại Việt Nam không phải là một trường hợp đơn giản để cho chúng ta có thể nói ra vài ba câu, chúng tôi chỉ có thể nhắc tại đây ba điều, mà chúng tôi tin rằng ba điều đó mà chúng ta có thể suy ngẫm, để có thể từ đó, nhìn thấy chiều sâu của vấn đề :

Ðiều thứ nhất là trong một buổi gặp gở giữa thủ tướng Phan Văn Khải và Đại Lão Hòa Thượng Thích Huyền Quang, vị Tăng Thống của Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất , thủ tướng Phan Văn Khải mặc dầu xác nhận rằng đã có những sai lầm của chính sách nhà nước đối với Phật Giáo. Nhưng bên cạnh đó thủ tướng Phan Văn Khải vẫn xác định thêm một điểm nữa là chính sách của nhà nước chỉ cho có một Giáo Hội Phật Giáo mà thôi và về điểm này môt người Phật tử dù bị cách ly, hoặc một Phật tử bình thường không thể không quan tâm đến điều đó. Trong một đất nước mà chỉ có thể có một giáo hội mà thôi và dĩ nhiên chúng ta đều biết rằng giáo hội đó phải có một cơ chế được tạo, được hiểu dụ bởi chính phủ và tất cả những hoạt động phải được giám sát bởi ban tôn giáo nhà nước.

Ngày hôm nay chúng ta không bao giờ tưởng tượng rằngcó một công ty nào trên phương diện thương trường thôi, thưa quí vị, mà cơ cấu lãnh đạo không tốt mà có thể đi đến chỗ rộng mạnh phát triển, chuyện đó không bao giờ xảy ra, chúng ta không bao giờ nghĩ rằng có một điều gì gọi là quản trị ở trong một chủ nghĩa mà có thể làm trong ngành nghề đó khá hơn, thì chúng ta không cần nói nhiều, theo tổ chức giáo hội do chính phủ dựng lên, do ban tôn giáo của chính phủ quản lý thì ra sao, chuyện đó chúng ta không cần nói nhiều.

Phật Giáo rất cần một tầng lớp lãnh đạo gồm những vị chân tu Phật học, mà kiến thức của các Ngài là đến từ quần chúng Phật tử, chứ không phải đến từ chính quyền, cho dù người Phật tử có thiện cảm nhất đối với nhà cầm quyền Hà Nội Việt Nam, thì thưa quí vị không ai có thể phủ nhận được sự thật rằng, chính quyền trong một chánh sách mà mô phỏng theo đường hướng của Trung Quốc, đã không cho phép có được bất cứ một cơ cấu lãnh đạo của một Phật Giáo nào được độc lập với chính quyền, điều này sẽ là một đại phạm về sau này cho Phật Giáo và cho cả dân tộc Việt Nam,

Và vì vậy cái lỗ lực của Chư Tôn Giáo Phẩm , mà tiêu biểu nhất là vị Hòa Thượng lãnh đạo Giáo Hội, là làm sao có thể phục hoạt Giáo Hội. Nếu Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, thưa quí vị trước đây đã có một số những chiêu bài, một số cường điệu cho rằng thật ra ở trong nước không có ai gánh nặng có tính cách một Giáo Hội, mà nói về Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất thì chỉ có vài ba vị tiêu biểu, chỉ có Hòa Thượng Huyền Quang, Hòa Thượng Quảng Độ, ngoài ra không có ai khác, cũng có một số người nói rằng đi từ miền Bắc vào Nam thì cũng không nghe ai nhắc đến Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất .và thưa quí vị lát nữa chúng ta sẽ nghe Thượng Tọa Tổng Thư Ký Văn Phòng hai viện Hóa Đạo lượt qua giây phút Chư Tôn Giáo Phẩm đã được Chư Tôn thỉnh cử của Hội Ðồng Lưỡng Viện để trở thành viên của Hội Đồng Giáo Phẩm Trung Ương, kể cả Chư Tôn thành viên của hội đồng Viện Hóa Đạo. Ngoài con số thành viên Hội Ðồng Giáo Viện Trung Ương được cung thỉnh từ hải ngoại , 14 vị còn lại là những bậc cao Tăng đang ở trong nước.

Thưa Quí Vị,con số đó chỉ là một ví dụ trong nhiều ví dụ mà chúng ta có thể chấp nhận ở tại đây đó là nguyện vọng hướng đến một Giáo Hội độc lập với chính quyền, một cơ chế Tôn Giáo không bị quản chế bởi chính quyền, đó là nguyện vọng của đa số quần chúng Phật tử Việt Nam. Và thưa quí vị một điều đáng nói tại đây là Chư Tôn Giáo Phẩm những vị đã chính thức có tham gia Pháp Hội, các Ngài không phải là những vị có nhiều quyền giống như chúng ta tối hôm nay ở tại đây, có quyền nói, có quyền suy nghĩ, có quyền phát biểu ý kiến của mình.

Ở trong mấy tuần lễ vừa qua chúng ta dễ dàng thấy rằng, những sách nhiễu, những bức hại của nhà cầm quyền đối với Giáo Hội, thì chúng ta nhìn thấy cái khó khăn của các vị đó, nhưng mà ý nghĩa như vậy là đã cho chúng ta thấy rằng, không phải chỉ có một Ðại Lão Hoà Thượng Thích Huyền Quang, không phải chỉ có một Hòa Thượng Thích Quảng Độ, mà có rất nhiều Chư Tôn Đức và có rất nhiều Phật tử khác, và có thể nói rằng con số không nhỏ đã hiểu Giáo Hội và muốn đưa Giáo Hội ra khỏi sự quản lý của chính phủ.

Điểm thứ hai là chúng ta nhìn thấy ở tại đây, về sự việc liên quan đến pháp nạn ở tại quê nhà, thì thưa quí vị chúng tôi muốn dùng một chữ rất là quen thuộc sau năm 1975 đó là chữ sự lý, sự việc xảy ra đối với Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, từ sau đại hội bất thường cho đến hôm nay thì thưa quí vị nhà cầm quyền Việt Nam phải sử lý như thế nào, tất cả đều giải quyết bằng công an hết. Có lẽ là đối với chúng ta những điều mà không ai trong đây đã sống trong một xã hội pháp trị, thì tại đây chúng ta có thể hình dung rằng có những con người, mà không có bất cứ một vi phạm về một hành sự nào, những con người chỉ nói lên tiếng nói lương tâm của mình, những con người chỉ mưu cầu đem lại cái hạnh phúc cho dân tộc mình, những con người chỉ mong thể hiện niềm tin của mình, lại gặp phải một sự đối sử của chính quyền, như thế đó, tất cả đều nằm trong nguồn máy công an trị hết.

Cho đến hôm nay, vài lời phát biểu của các viên chức của bộ ngoại giao, khi phải trả lời với các truyền thông Quốc Tế và Chính giới Quốc Tế , thì còn lại ở trong nước tất cả Quí Ngài, kể cả Đức Tăng Thống cho đến mỗi mỗi thành viên trong hội đồng lưỡng viện đều trải qua những đe dọa sách nhiễu của công an, và hầu như ở trong lớp sách nhiễuđó, chúng ta không tìm thấy một cái cơ cấu nào thoát của Phật Giáo Việt Nam , chúng ta không tìm thấy gì đối với tôn giáo và đối với Phật Giáo ngoài công an. Và điều này là một điều chúng ta không thể không trân trọng, không thể không chiêm nghiệm đến đất nước, mà nghĩ đến, không chỉ nghĩ đến Phật Giáo, mà nghĩ chung cả dân tộc, những con người như vậy, đáng lẽ không được trân kiến, mà cần được học hỏi, cần được đối chiếu, cần được đối thoại với một cơ cấu chính phủ tốt đẹp, hơn là phải đối diện ngày này qua ngày khác với công an trị.

Và bây giờ chúng tôi xin đề cập đến điểm thứ ba, một nhận định cũng chỉ mới xảy ra trong tuần này, chuyện này không làm ai ngạc nhiên hết, đó là Hòa Thượng Thích Thanh Tứ một vị dân biểu trong quốc hội của nước Cộng Hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam, đã lên tiếng trong một phiên họp quốc hội, chúng tôi vốn không ngạc nhiên, bởi vì họ là thành viên của Giáo Hội do nhà nước dựng lên, chúng tôi cũng không cần phải nói nhiều về vai trò của Hòa Thượng, chúng tôi chỉ muốn nói đến rằng, từ lời tuyên bố kia của Hoà Thượng Thích Thanh Tứ pháp chủ của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam do nhà nước dựng lên, cho đến ngày Chủ Nhật Chư Tôn Giáo Phẩm thuộc Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất, từ Hòa Thượng Thích Thanh Tứ , đã có mở ra một cái hình ảnh một cái mối họa.

Mối họa đó là gì thưa quí vị, mối họa đó là nhà nước ở trong một chủ trương rất là tàn độc là mượn tay Phật Giáo để bức hại Phật Giáo, có thể nói rằng trường hợp này đặc biệt đối với chúng ta là một điều thật rất đau lòng, có thể chính sách công an trị, nó làm cho chúng ta thấy có một ngôi pháp trị chùm lên Phật Giáo, trong một trường hợp như vậy. Chúng tôi nhớ cách đây không lâu một vị LạtMa của Tây Tạng, cũng là thành viên chính phủ lưu vong của Phật Giáo Tây Tạng trụ sở tại Dharamsala.

Vị LạtMa này đã tuyên bố một lời nói tại ngôi chùa Tây Tạng ở Thanh Hải bây giờ.

- Ở trong chùa chính quyền đã cho trà trộn rất nhiều những nhà Sư gọi là cán bộ tôn giáo, những vị này không những không sử như vị Trụ Trì, nhưng lại tạo ra một nỗi đau lòng, nỗi đau lòng đó là Thầy trò anh em, huynh đệ không thể có niềm tin trọn vẹn với nhau, và không khí của một ngôi chùa bây giờ, không còn giống như ngày xưa,

Bởi vì vị này là thành viên của một phái đoàn chính thức được Đức ĐạtLaiĐạtMa cử về nước, lần đầu tiên chính phủ lưu vong Tây Tạng tại Dharamsala có một phái đoàn như vậy trở về thăm Trung Quốc .

Chúng nghĩ rằng lời than vãn của vị LạtMa đó, có thể là một ví dụ về một điều quan niệm rất là đau lòng ở trong pháp nạn của Phật Giáo Việt Nam ngày nay, điều mong mỏi lớn nhất của chúng ta thưa quí vị là làm như thế nào trả mái chùa trở về với truyền thống cao đẹp ngàn đời, ở trong truyền thống đó, học trò biết cung kính Thầy, anh em huynh đệ biết thương mến với nhau trong đạo từ, và ngoài cái đạo từ còn phẩm trật tự nhiên ở dưới mái chùa, chúng ta không có những đặc quyền, những đặc lợi, không có những nguyên ủy mà do chính quyền mang lại, và điều này nếu chúng ta chỉ nghĩ sơ thôi, thì chúng ta cũng phải nghĩ tới nhân quả lớn như thế nào cho Phật Giáo Việt Nam trong mai hậu và chính quyền Việt Nam hoàn toàn chịu trách nhiệm về chuyện đó.

Chánh sách quản lý Phật Giáo chẳng những làm hậu hóa tầng lớp lãnh đạo Phật Giáo hiện tại đang làm việc với nhà nước, mà chánh sách đó phải để ra một nghi đáng thất nhân tâm rất lớn trong công khoá này, có thể là nhiều thế hệ về sau phải trả một giá rất đắc. Kính bạch Quí Ngài, và thưa quí vị ba điều ở đây chỉ là ba điều suy ngẫm, con số nhiều mà chúng ta có thể nói về pháp nạn của Phật Giáo Việt Nam, nếu mà chúng ta nhìn về hình ảnh pháp nạn đó, thì chúng ta hiểu rằng không phải chỉ có Chư Tôn Giáo Phẩm chịu trách nhiệm trong nước, hay không phải chỉ có tuyệt thực, mười ngày bỏ ăn củaHòa Thượng Thiện Hạnh, mới là những cái đau của các Ngài trực diện, các Ngài chịu đựng những nhọc nhằn đau khổ.

Nhưng mà thưa quí vị chúng ta là người Phật tử sống ở hải ngoại, đừng nghĩ rằng những ảnh hưởng dừng lại tại đó, nó chỉ đến với những vị đang sống ở trong nước, và chúng tôi muốn nói rằng nếu chúng ta dừng lại ở điểm này, thì điều đó ảnh hưởng một cách toàn diện đến Phật Giáo Việt Nam trong nước và ngoài nước, chỉ trừ khi chúng ta không hiểu, chỉ trừ khi chúng ta không thấy, chỉ trừ khi chúng ta không biết thì chúng ta không lo. Nhưng mà thưa quí vị, nếu chúng ta có một vài phút suy tư thì phải nói rằng chúng ta không thể không lo lắng và chính vì vậy chúng tôi nghĩ rằng sự có mặt của tất cả quí vị hôm nay ở tại đây là một điều hết sức ý vị, hết sức có ý nghĩa. Xin cám ơn tất cả quí vị. Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Minh Hạnh ghi chép