Hân Hoan Đón Chào
Chư Tôn Đức, Quí Phật Tử
Cùng Toàn Thể Đọc Giả Bốn Phương

Câu Pháp Ðàm Số 275, Ngày 17 Tháng 04 Năm 2004

Minh Hạnh thực hiện

Câu hỏi ngày 17 tháng 04 năm 2004

Lang-Nghe2004: Con xin hỏi chữ "Sợ" "fear" trong cuộc sống từ khi mới sanh ra con đã cảm nhận được sự sợ hãi đó vậy đó là chân đế hay tục đế ? Và khi đã có cảm giác như vậy chúng ta có thể dùng A Ty` Đàm đối trị không?

TT Giác Đẳng: Thưa quí vị khi chúng ta nói về chân đế và tục đế, chúng ta không đơn thuần một sự việc mà chúng ta trả lời một cách chân đế và tục đế. Ví dụ như tâm sợ hãi, chúng ta nói trạng thái tâm tán loạn, lao chao, tâm không ổn định, một thứ tâm bất thiện.

Thưa quí vị, tâm sợ hãi và tâm nào cũng là chân đế, ngay cả trạng thái cũng là chân đế. Tuy nhiên nói đến cảnh để sợ hãi thi` phải nói rằng nó vốn đến từ nhiều nguyên nhân. Nguyên nhân do sự ám ảnh của quá khứ, như chúng ta nghe nói đến ngành tâm ly' học, ông Sigmund Freud một tâm ly' gia người Áo, ông đã từng có những nghiên cứu cho thấy rằng, có những nỗi ám ảnh của tuổi thơ, những em sanh trong gia đi`nh cha mẹ ly dị, khi lớn lên có đời sống ti`nh cảm không ổn định là bởi vi` ám ảnh của thời niên thiếu.

Sợ hãi là một trạng thái vốn tự nhiên ở trong con người ai cũng có sợ hãi, nhưng có khi chúng ta sợ hãi ít, khi chúng ta sợ hãi nhiều và có khi sợ hãi không có ly' do, có những phobia tức là những nỗi sợ nó không dựa trên ly' tri', vi' dụ như tại sao con rắn có người không sợ, mà lại sợ con gián, tại sao có người thấy xe cộ chạy ngoài đường nguy hiểm mà không sợ mà lại sợ con sâu. Có những trạng thái vốn do ám ảnh.

Ở đây sợ thi` chúng ta cứ ghi nhận đó là sợ, chúng ta có lẽ không cần phải đặc vấn đề đó là chân đế và tục đế ở đây. Riêng về một câu hỏi được nêu lên là khi có cảm giác như vậy có thể dùng A Tỳ Đàm để trị không. Chúng tôi thưa như vậy, nỗi sợ nó vốn là một trong những xúc cảm đặc biệt như một người sợ cao, một chiều cao làm cho họ sợ, hay một cảnh tượng gi` đó làm cho họ sợ, những cảnh tượng đó nhiều khi chúng ta dùng ly' tính không giải quyết được. Lấy ví dụ hồi nãy chúng tôi nói tại sao chiếc xe lớn chạy ngoài đường nguy hiểm mà chúng ta không sợ, chúng ta lại sợ con sâu, ở trên phương diện ly' tính thi` nó không có như vậy. Có những người họ vào trong quân trường, họ vốn sợ độ cao, họ lên lầu một, lầu hai hoặc lên nóc nhà của họ là họ đã sợ, nhưng bởi vi` họ đã được huấn luyện thật sự ở một lúc nào đó thi` họ vượt qua nỗi sợ đó, do vậy sự xúc cảm của tâm ly' thường nên được vượt qua bằng một thái độ đương đầu thật sự với nó.

Ngài Nàrada, Ngài có nói rằng A Tỳ Đàm mặc dù được người ta nói rằng là bộ môn triết học Phật Giáo và cũng gọi là môn tâm ly' học Phật Giáo, nhưng người ta không nên ky` vọng ở A Ty` Đàm những phương pháp trị liệu tâm ly' như người ta ky` vọng ở nền tâm ly' học hiện đại. A Tỳ Đàm quả thật là một khoa học tự nhiên cho chúng ta những cái nhi`n, những sự tri`nh bày toàn diện. Dĩ nhiên khi chúng ta học A Ty` Đàm lâu ngày, chúng ta cũng có thể qua đó có một số cái sự cảm nhận sâu sắc về đời sống nội tại của mi`nh, nhưng A Ty` Đàm hoàn toàn không có mục đích như ngành tâm ly' học, nếu chúng ta đi sâu vào thi` chúng ta thấy rằng đề cập đến rất nhiều thứ.

Tuy vậy phải nói rằng giáo ly' duyên khởi, giáo ly' duyên sinh và duyên hệ trong A Ty` Đàm nó đã là một cơ sở rất lớn ở trong thiền học, trong cái nhi`n quán chiếu của thiền học thi` có thể nói rằng mọi sự vật là một kết cấu của nhiều nhân, nhiều duyên, và trong sự kết cấu đó nó giống như cây chuối chúng ta lột từ bẹ chuối này ra, rồi lột bẹ chuối khác, cuối cùng thi` chúng ta không ti`m thấy cái lõi của nó. Thi` những cái chúng ta thường sợ hãi, thường là phiền lụy, thường là đam mê, bởi vi` chúng ta nghĩ rằng nó có cốt lõi, nhưng khi chúng ta học, giống như chúng ta gỡ những bẹ chuối ra khỏi thân cây chuối, gỡ thi` chúng ta gỡ hết bẹ chuối này sang bẹ chuối khác chứ không có thật sự cái gi` ở trong đó hết.

Thi` A Ty` Đàm hay giáo ly' duyên khởi, duyên sinh, duyên hệ nó giúp cho chúng ta xoá đi cái ảo giác về tôi, về ta, về của tôi, và đặc biệt một thứ linh hồn thực thể thường hằng bất biến ở trong mỗi con người, mỗi chúng sinh và vi` vậy nó là cơ sở cho thiền học. Thiền thi` rất có lợi cho việc giải tỏa những xúc cảm tâm ly' đặc biệt là sợ hãi.

Chúng tôi nói ở đây rất cẩn thận, bởi vi` hoặc giả chúng ta vội vàng kết luận rằng A Tỳ Đàm sẽ đáp ứng hết tất cả những câu hỏi về tâm ly' học. Chúng ta không nghĩ rằng một vị dạy về A Ty` Đàm có thể biết hết tất cả tâm của vị đó, hay biết hết tâm của quí vị, rồi qúi vị cần cái gi` thi` vị đó đưa ra phương pháp tâm ly' trị liệu.

A Ty` Đàm không đề cập như vậy, tuy nhiên nói về A Ty` Đàm không có liên hệ đời sống tâm linh thi` chuyện đó cũng sai, bởi vi` ai hiểu được giáo ly' duyên sinh, duyên hệ, ai hiểu được giáo ly' vô ngã thi` người đó sẽ hiểu được cơ sở quan trọng của Phật Pháp, và hiểu được nhân sinh quan khác hơn trong đời sống của mi`nh. Dù hèn cũng thể, có nghĩa là chúng ta co`n phiền não, nhưng mà do hiểu giáo ly' đó, tâm tư của chúng ta sẽ không có câu chấp và nhờ vào vậy chúng ta giải tỏa được rất nhiều vấn đề nội tại, và dĩ nhiên đối với những vấn đề của tâm ly' thực hành quan trọng hơn ly' thuyết nhiều lắm.

Chúng ta đừng trông cậy vào bất cứ một môn học nào, kể cả một quyển sách dạy về A Ty` Đàm hay cuốn sách học làm người, một cuốn sách chuyên về dạy tâm ly' có đủ giúp cho chúng ta, chúng ta phải tự vượt qua bằng sự sống thực của mi`nh. Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Phật.

Minh Hạnh Biên Soạn

Mọi liên lạc xin gởi về Minh Hạnh