Hân Hoan Đón Chào
Chư Tôn Đức, Quí Phật Tử
Cùng Toàn Thể Đọc Giả Bốn Phương

Câu Pháp Ðàm Số 271, Ngày 17 Tháng 03 Năm 2004

Minh Hạnh thực hiện

Bài Giảng ngày 21 tháng 2 năm 2004

Câu thảo luận số 3 của kệ ngôn 03 và 04: Sự dập tắt hận thù ở đây là sự an hòa trong lo`ng mi`nh hay khả năng hóa giải hận thù bên ngoài?

TT Giác Ðẳng: Câu thảo luận số ba là sự dập tắt hận thù, ở đây sự an hòa trong lo`ng mi`nh hay khả năng hóa giải hận thù từ ở bên ngoài, ai trong chúng ta cũng đều muốn co' một giải pháp đến từ bên ngoài trước, rồi mới giải pháp trong lo`ng mi`nh sau.  Vậy giải pháp ở bên ngoài là nếu người ở bên ngoài co' sự tranh chấp, thi` mi`nh luôn luôn mong muốn rằng giữa mi`nh và người đo' cả hai đều co' thể lắng dịu được, trước khi no'i đến chuyện ở trong lo`ng mi`nh co' an hòa hay không.  Ðo' là vo`ng lẩn quẩn, "ky` nhông là ông ky` đà, ky` đà là cha kắc ké, kắc ké là mẹ ky` nhông và ky` nhông cũng là ông kỳ đà". 

Ai cũng muốn người khác phải vui vẻ, không co' gây phiền phức cho mi`nh nữa, thi` mi`nh mới vui vẻ, và do mi`nh vui vẻ mi`nh mới xóa hết hận thù, nhưng cái ngược cái suôi đo' là do cái nhi`n của chúng ta thôi, bậc thánh lại nghĩ rằng ở trong lo`ng mi`nh trước hết phải chấm dứt hận thù, rồi chúng ta mới co' được sự thanh thản ở bên ngoài, và co' được sự thanh thản ở bên ngoài thi` mới hoá giải được sự hận thù.  Cho dù lựa chọn thế nào đi nữa thi` con người luôn luôn mơ ướt, một khát vọng, một phép màu nào đo', phải co' biện pháp gi` đo' co' thể giải toả được những hận thù ở bên ngoài.

Do vậy sẽ co' một câu Phật ngôn sắp tới chúng ta sẽ học:

hận thù diệt hận thù đời này không thể co'. 

Từ bi diệt hận thù là định luật thiên thu,

Khi no'i rằng từ bi diệt hận thù, thi` mọi người no'i rằng từ bi co' thể diệt hận thù, đo' là hận thù ở trong lo`ng mi`nh chứ không phải hận thù ở trong lo`ng kẻ thù.  Ðây là một công án lớn của đời người, và nếu đối với cái nhi`n của mọi người sự hóa giải trong lo`ng thi` cũng như không. Vấn đề là làm sao mà thay đổi được cục diện. 

Kính bạch TT Trí Siêu xin TT hoan hỷ giải thích là ở đây khi mà no'i đến dập tắt hận thù là sự an hòa ở  trong lo`ng mi`nh, hay là khả năng hóa giải hận thù ở bên ngoài, hai điều đo' no' rất khác biệt với nhau.  Xin ki'nh cung thỉnh TT.

TT Trí Siêu: Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật, ki'nh bạch TT Giác Ðẳng, ki'nh thưa qui' vị.  Trong y' nghĩa câu thảo luận số 3 này, TT Giác Ðẳng đã gợi y' hỏi chúng tôi, chúng tôi xin thưa rằng y' nghĩa dập tắt hận thù ở đây, là chỉ cho sự an hòa trong lo`ng mi`nh, vi` sao chúng tôi lại khẳng định điều đo'. Kính thưa quí vị, co' hai ly' do mà chúng tôi khẳng định điều đo'.

Thứ nhất là chúng ta học bài kệ này qua duyên sự.  Trong duyên sự chúng ta thấy rõ ở đây cái thái độ gây hận với các vị Tỳ khưu là thái độ của Tỳ khưu Tissa, đối với các vị Tỳ khưu thi` không co' cái gi` để gọi là hận thù đối với vị Tỳ khưu này, chẳng qua mấy vị Tỳ khưu muốn nhắc nhở, muốn giáo huấn Tỳ khưu Tissa, khi vị ấy co' thái độ không tốt đẹp, bất ki'nh đối với Chư Tỳ khưu trưởng lão. Và trong vấn đề này chi'nh Tỳ khưu Tissa đã cột oan trái với Chư Tỳ khưu và đem đến Ðức Phật sự việc đo', ỷ mi`nh là bà con với Ðức Phật nên vị này đối với Chư Tỳ khưu không tốt, khi các vị đo' nhắc nhở . Chúng ta thấy trong trường hợp này  Ðức Phật Ngài dậy bài kệ này là dậy cho Ty` khưu Tissa, đo' là điểm thứ nhất chúng tôi dựa vào đó chúng tôi khẳng định rằng tinh thần của bài kệ này thi` sự dập tắt hận thù là sự an hòa trong lo`ng mi`nh.

Ðiểm thứ hai nữa chúng tôi co' thể dựa vào cơ sở đo' chúng tôi no'i, đối việc hận thù, sự hận thù xảy ra trước nhất về phía chủ quan, nếu như chi'nh bản thân của mi`nh vẫn co`n ôm ấp niềm hận, thi` trong lo`ng mi`nh sẽ không bao giờ nguôi đi sự hận thù, và khi trong lo`ng mi`nh không nguôi sự hận thù, thi` như vậy sẽ làm cho sự hận thù đo' no' càng thêm to tát.  Cũng co' thể ngay trong lúc đo', ngay trong sự kiện đang diễn tiến, những người khác họ đã quên hận thù, và đã bỏ qua hận thù, nhưng chi'nh mi`nh vi` vẫn co`n ôm ấp "no' thắng tôi, mắng tôi, cướp của tôi" khi mà chúng ta vẫn co`n ôm ấp như vậy, thi` rõ ràng hận thù do tự chúng ta tạo ra, tự chúng ta làm cho lớn chuyện. 

Cho nên ở đây sự dập tắt hận thù, trong bài kệ Ðức Phật Ngài dậy hãy giữ sự an hòa trong lo`ng mi`nh như vậy gọi là sự dập tắt hận thù. Cũng co' những trường hợp cho dù chúng ta co' cố gắng giữ trạng thái an hòa của tâm, nhưng những người khác, những người ở bên ngoài tức là những người khách quan, họ thiếu sự hiểu biết, thiếu sự y' thức, lúc bấy giờ họ cũng vẫn co`n cột oan trái thù hận, thi` trong trường hợp đo' chúng ta thấy rằng nếu chúng ta làm đúng theo lời Phật dậy, thi` co' tác dụng lớn nhất là chúng ta nguôi ngoai được hận thù ở trong tâm của mi`nh, để giúp cho mi`nh co' sự an vui và tu tiến. 

Co`n việc thù hận ở bên ngoài thế gian, họ co' thái độ như thế nào thi` chúng ta không co' sức để chúng ta hóa giải cái thù hận, dập tắt cái hận thù ở bên ngoài, chúng ta không cần.  Nhưng ở đây thưa quí vị chính lời dậy của Ðức Phật co' một hiệu quả mà chúng ta không ngờ được, là khi tự bản thân của mỗi người, tự trong lo`ng mi`nh đã dập tắt hận thù, thi` chi'nh điểm đo' rất co' thể sẽ xoay chuyển được ti`nh thế, là chúng ta co' thể cảm hoá được người khác, nhưng điều đo' chỉ là điều phụ thôi, co`n phần chánh chúng tôi nghĩ rằng chúng ta dập tắt hận thù, là dập tắt hận thù ở trong lo`ng mi`nh, giữ an hòa ở trong lo`ng mi`nh, như vậy thi` no' sẽ hiệu quả hơn, tốt hơn, đo' là điều chúng tôi xin được đo'ng go'p y' kiến, nhân câu thảo luận số ba này .

Chúc quí vị được an vui tiến hóa, Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Minh Hạnh Biên Soạn