Ngày xưa khi Đức Bồ Tát là một vị vua

Một hôm Ngài đi ra khỏi bờ thành, trên đường Ngài nhìn thấy trên cây xoài có rất nhiều trái, gần đến độ chín. Một cây xoài tốt như vậy, tươi như vậy, ngon lành như vậy, nhưng Ngài chỉ nhìn rồi tiếp tục đi. Chiều hôm đó Ngài trở về Hoàng cung, khi đi ngang cây xoài, lúc bấy giờ Ngài nhìn thấy cây xoài đó xơ xác hết, không còn được nguyên trạng như lúc sáng. Lúc bấy giờ Ngài hiểu rằng có một nhóm người đi ngang đây nhìn thấy cây xoài và bởi vì cây xoài có trái ngon nên họ đã bẻ và phá hại cây xoài. Ý nghĩ khởi lên đầu óc của Ngài, Ngài nói rằng, “Ở đâu có danh và ở đó có lợi thì ở đó có lòng tham, ở đâu có mật ở đó có ruồi, ở đâu có lòng tham thì ở đó có phiền não, và người nào có những thứ đó giống như cây xoài có trái vậy, sẽ gặp muôn vàn bất hạnh”. Ngài trở về và quyết định trở thành đạo sĩ.(TT Thích Giác Đẳng giảng trong bài Thập Nhị Nhân Duyên).

Nhân có cơ duyên chuyển biên bài Thập Nhị Nhân Duyên do TT Thích Giác Đẳng thuyết giảng trong một khóa tu tại Thụy Sĩ. Minh Hạnh xin viết lên câu chuyện cây xoài là hình ảnh cho muôn vàn bất hạnh của những ai có những thứ giống như cây xoài có trái chín ngon và thơm.

~O~

Ngày xưa ở một thôn xóm có một ông Bá Hộ rất giàu có, tiếng tăm lẫy lừng khắp nơi vì sự giàu có và tài trí hơn người của ông ta. Có rất nhiều người nghe tiếng rất muốn đến gặp để được làm thân. Vì ai cũng mong được cặp mắt của ông Bá Hộ để ý nên đã nảy sanh ra sự tranh dành ảnh hưởng, đố kỵ lẫn nhau, gây hại lẫn nhau giữa những người thân cận, giữa những tá điền của ông ta.

Một hôm ông Bá Hộ được vua ban thưởng cho một hột xoài vĩ đại của một cây xoài thần là giống của một cây xoài rất sai trái ngọt và thơm. Ông băng khoăn cầm hột xoài trên tay và suy nghĩ không biết ai trong đám tá điền của mình có đủ thông minh tài trí để trồng và nuôi dưỡng hột xoài này cho nó trở nên một cây xoài có nhiều trái ngon ngọt. Người mình thì đông và họ lại không đủ ý thức để hành xử. Rồi ông nghĩ ra một cách, ông cho gọi tất cả những tá điền thân cận đến gặp ông nơi đại sảnh, khi mọi người tụ tập đầy đủ ông dơ hột xoài lên cao và nói:

"Đây là hột giống xoài thần tiên mà ta được Đức Vua ban thưởng, nó thuộc giống xoài rất tốt, nó sẽ cho quả thơm ngọt và rất sai trái. Bây giờ ta chia hột xoài này thành sáu phần, và sáu người trong các ngươi có phận sự ươm nó và khi nó ra cây rồi thì phải chăm bón cho nó trở thành một cây có lợi ích cho mọi người."

Tất cả những tá điền có mặt đều rất hồi hộp vì không biết ai sẽ là người được ông Bá Hộ để mắt tới mà giao một phần của hột giống cây xoài. Rồi ông Bá Hộ lần lượt gọi tên sáu người tá điền mà ông tin tưởng sẽ đem lại sự sung mãn cho vườn xoài của ông. Những người được gọi tên rất là mừng rỡ và hí hửng cầm phần hột xoài về vườn của mình để xăm xoi và nghĩ cách làm như thế nào để mà trồng một phần của hột xoài này cho nó trở thành một cây xoài tươi tốt có trái ngon ngọt nhất để được ông Bá Hộ để ý đến mình, thế là có thể mình đánh bại được bọn kia.

Thế rồi thời gian một năm trôi qua, năm trong số sáu người tá điền đã thất vọng vì hột này tuy đã cắt nhỏ thành sáu phần, nhưng sao nó cứng và khô cằn, nhìn vào sao giống như một cái họa đồ chằng chịt không biết đường nào mà mò, rồi lần lượt năm người tá điền đó buông xuôi không làm gì hết. Trong số sáu người đó thì có một người tá điền chất phát thật thà và có tánh khờ khạo rất tin người, ai nói gì cũng tin hết. Khi được giao cho một phần hột xoài, anh ta cầm về và không suy nghĩ gì hết, chỉ biết để nó xuống mảnh vườn tâm của mình và mỗi ngày anh chịu khó bón chút phân, tưới chút nước, rồi ngày qua ngày anh đã làm xong phận sự của mình là một phần hột xoài mà mình được giao phó nó đã nảy sanh thành một cây xoài bé nhỏ. Anh mang đến trình ông Bá Hộ. Ông Bá Hộ rất vui mừng vì thấy có một người trong đám tá điền của mình chịu khó làm việc, và ông thất vọng vì năm người kia trải qua một năm trời mà những phần hột xoài của họ vẫn khô cằn không nảy sanh mầm, do đó ông gom hết những phần hột xoài kia thành một hột xoài nguyên vẹn và giao cho anh tá điền này với ý mong muốn anh ta hết lòng chăm nom vườn xoài qúi báu này.

Khi được giao cho nguyên vẹn một hột xoài to lớn, anh tá điền cầm trong tay mà lòng rất lo lắng. Anh lo lắng là vì với thân thế cơ đơn ít ỏi của anh, thì làm sao chăm nom được một hột xoài to thế này. Rồi anh lại lo lắng là trong trang trại của ông Bá Hộ có rất nhiều tá điền với tâm địa hẹp hòi, một khi thấy anh thành công thì họ có để anh yên không hay là giống như những lần trước họ đã chà đạp, cấu xé anh chỉ vì anh đã tận tâm chăm sóc vườn rau của ông Bá Hộ tốt tươi, để rồi vì phiền não mà ông Bá Hộ đã dẹp khu vườn đó đi.

Thấy anh cầm hột xoài mà nét mặt đăm chiêu, ông Bá Hộ hỏi.

Anh nghĩ gì khi nhìn hột xoài mà nét mặt đăm chiêu thế. Tôi nghĩ anh sẽ thành công trong công việc này. Hãy đem nó về mảnh vườn tâm của anh mà trồng trọt vun xén.

Anh tá điền liền thưa rằng:

"Thưa ông, tôi sẽ cố gắng hết sức mình để ươm và trồng trọt hột xoài này, tôi không để ông thất vọng, vì một khi tôi làm thì tôi sẽ làm với hết tấm lòng mình và với ý trí rất mạnh tôi sẽ làm nó trở lên tươi tốt sai trái. Nhưng có một điều tôi xin ông chấp nhận lời thỉnh cầu của tôi thì tôi mới dám nhận lãnh trách nhiệm này."

Ông Bá Hộ ngạc nhiên về lời nói của anh tá điền"

"Ồ! điều gì nữa, anh cứ nói đi."

Anh tá điền thưa rằng: "Thưa ông, qua kinh nghiệm lần trước khi tôi được ông giao phó trông nom vườn rau, khi nó được tươi tốt có lợi tức nhiều thì nó bị những người tá điền khác trong trang trại của ông dòm ngó, ganh ghét và phá phách nó tả tơi. Ông vì phiền não mà đã dẹp bỏ cái vườn rau đó rồi. Bây giờ nếu tôi nhận lời chăm sóc cái hột xoài này, thì một khi nó lên tươi tốt nó có bị ảnh hưởng giống như vườn rau không?"

Ông Bá Hộ trả lời"

"Không đâu, anh yên tâm đem nó về trồng đi, và anh có toàn quyền kiếm người phụ anh làm ."

Thế là anh tá điền cầm hột xoài về, tuy nghe ông Bá Hộ nói vậy nhưng anh vẫn có một cảm giác bất an là một khi anh bỏ hết tâm trí ra trồng trọt vun bón thì hột xoài này chắc chắn tươi tốt và sai trái. Anh ngày đêm lo lắng. Người em thấy anh mình lo lắng ngày đêm nên khuyên rằng:

"Anh Hai đừng lo nữa, hột xoài tuy to lớn rất khó trồng trọt chăm sóc, nhưng mình với tâm thành mỗi ngày làm một chút thì có công mài sắc có ngày nên kim. Bây giờ em sẽ giúp anh, hai anh em mình cùng nhau ra công trồng và chăm sóc, em tin rằng một ngày nào đó mình sẽ có một cây xoài thật sai trái và thơm ngon."

Nghe lời khuyến khích của người em, anh tá điền vui hơn một chút và thấy có hy vọng hơn một chút. Nhưng rồi không biết bắt đầu như thế nào đây. Hội xoài to lớn vĩ đại như thế này thì mình bắt đầu trồng như thế nào. Tuy lo lắng nhưng anh cũng bắt đầu tìm hiểu phải làm cái gì trước. Trước hết anh phải vẽ sơ đồ ở góc vườn tâm của mình và ươm hột xoài to lớn ở đó, mỗi ngày anh và người em lần mò tìm hiểu kỹ thuật trồng trọc, rồi cho phân bón, rồi tưới tẩm, bắt sâu. Dần dần hột xoài nảy mầm và trổ cây và 8 tháng sau thì cây xoài thật sự là trưởng thành với thân cây to lớn (vì là xoài thần mà) và cành lá xum xoe mang đầy trái xoài no tròn bóng mướp và thơm lừng cả thôn xóm.

Mùi thơm của các trái xoài bay toả đến trang trại của ông Bá Hộ. Ông Bá Hộ rất mừng và kêu người đến hái những trái xoài thơm ngon đó về phát cho dân trong làng. Người dân được nếm thử thấy mùi vị rất thơm ngon nên tán thán công đức của anh em anh tá điền. Nhưng những người tá điền khác đem tâm ganh ghét đố kỵ và không muốn những trái xoài do từ cây mà anh tá điền trồng trong mảnh đất tâm của anh ta đem về trang trại nên đã lên tiếng phản đối và đình công. Ông Bá Hộ một lần nữa lại lâm vào tình trạng giống như mảnh vườn rau trước kia. Ông bèn nghĩ đến làm sao mang cây xoài đó về trang trại mình để cho những người tá điền trong trang trại trông nom. Ông cho gọi anh tá điền kia đến và nói ra ý định đó. Anh tá điền nghe xong thì muốn chết đứng. Trước khi nhận lời trồng hột xoài này anh đã giao hẹn với ông Bá Hộ rồi, nhưng vì lý do gì đó mà nay ông Bá Hộ đổi ý một lần nữa lại muốn cướp công của anh em anh. Tâm anh đau như có ai trộn muối ớt vào vậy, nước mắt trào ra, anh nghẹn ngào phản đối. Vì bây giờ đây cây xoài này chính là một phần đời sống của anh và người em, mỗi ngày anh ra vào nhìn ngắm, vun bón và khi nhìn thấy những trái xoài bóng mướp thơm ngọt là thành quả do công khó của anh em anh tạo nên, bây giờ có người muốn bứng nó ra khỏi vườn tâm của mình, thử hỏi làm sao anh không đau xót cho được. Vả lại chắc gì bọn tá điền bên đó có thể chăm sóc cây xoài thần này tốt bằng anh, vì là giống thần tiên nên rất khó trồng, "Nếu ai đem tâm nhỏ mọn mà tưới tẩm cho nó, nó cũng héo sào, nếu ai đem tâm đố kỵ tưới tẩm cho nó thì nó sẽ xác sơ." Bởi vì bọn họ một đám ngu không biết cùng nhau góp sức trông nom, mà họ chỉ là muốn được tiếng thơm của người khác đắp lên mình, rồi họ sẽ tự họ tranh dành cấu xé, dành giựt công để được ông Bá Hộ để ý tới chứ họ đâu có nghĩ tới lợi ích cho người dân trong làng đến từ cây xoài có trái ngon này. Nghĩ tới một ngày nào cây xoài sẽ bị xác sơ, rồi nghĩ tới thân phận mình, anh tá điền tủi thân nước mắt dàn dụa, mà tiếng khóc thì nghẹn ngào uất ức nó trực trào ra anh lại cố gắng nuốt nghẹn xuống, cứ thế mà anh mỗi ngày thân một tàn tạ, cơn bịnh phát sanh vì uất ức.

Lời Đức Phật dạy cứ văng vẳng trong tâm anh:

“Ở đâu có danh và ở đó có lợi thì ở đó có lòng tham, ở đâu có mật ở đó có ruồi, ở đâu có lòng tham thì ở đó có phiền não, và người nào có những thứ đó giống như cây xoài có trái vậy, sẽ gặp muôn vàn bất hạnh”.

hic hic hic hic hic (tiếng khóc của anh tá điền nghẹn ngào như vậy đó qúi vị)./.

Share the Happiness