Khu vực lịch sử và khảo cổ học, trước đây là nơi dùng làm trại huấn luyện của Bin Laden, đang có nguy cơ hủy diệt bởi một công ty khai thác mỏ đồng

Mes Aynak, Afghanistan - Sau nhiều năm chiến tranh khủng bố, hàng loạt nhân lực bị tiêu hao khủng khiếp, Afghanistan đã bị mất hàng ngàn các bảo vật khảo cổ và hàng trăm các vùng khảo cổ xưa.

Một trong vùng cổ xưa Mes Aynak, nằm trong một khu vực miền núi cách 40 km từ thủ đô. Mes Aynak là một ngọn đồi nơi toạ lạc một tu viện cổ. Vùng này đã được phát hiện bởi các nhà khảo cổ học trong những năm 1960, nhưng nó đã không bao giờ được khai quật. Các nhà khảo cổ phát hiện ra rằng, hai thiên niên kỷ trước, khu vực này được coi như là tuyến đường quan trọng trong sự phát triển của Phật giáo Trung Á và Trung Quốc. Người ta tin rằng khu vực Mes Aynak có thể cung cấp toàn thể kiến thức mới vào trong vùng mà được coi là nguồn gốc của một trong những tôn giáo lớn của thế giới.

Trong thời gian cuối thập niên 1990, ngọn đồi là một trại huấn luyện của Osama Bin Laden. Đầu tiên, Taliban tàn nhẫn phá hủy tôn tượng Đức Phật có 1.700 năm tuổi, tượng được coi là lớn nhất trên thế giới. Ngày nay, tu viện cổ xưa một lần nữa bị đe dọa hủy diệt, lần này từ một công ty khai thác mỏ đồng.

Vào năm 2007, chính phủ Afghanistan đàm phán về việc nhượng quyền khai thác 30 năm với Metallurgical Group Corporation là một công ty luyện kim của Trung Quốc để sản xuất đồng tại khu vực Mes Aynak. Các nhà khảo cổ đã bắt đầu khai quật khẩn cấp trong một nỗ lực để chuyển đi và bảo tồn dù chỉ có những mảnh mà vẫn có thể được bảo lưu. Hàng chục pho tượng cổ, bị hư hại và bị phá hoại, có thể được tìm thấy ở đó. Sự khai quật để cứu các bảo vật được thực hiện bởi National Institute of Archaeology (Viện Khảo cổ Quốc Gia) và đoàn khảo cổ của Pháp - Archéologique Française en Afghanistan. Chỉ có một phần nhỏ của khu vực là được khai quật hoàn toàn, chỉ đủ để lộ một vòm nhà nguyện, những nấm mồ và các am cốc của các nhà sư. Nhiều bức tượng bằng đất nung nhiều màu đã được tìm thấy, bao gồm một bức tượng độc đáo của Đức Phật nhập Niết-Bàn.

Ông Sultan Omar, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Văn hóa cho biết rằng tốc độ khai quật đang gia tăng, và sẽ bao gồm sự gia tăng về số lượng các nhà khảo cổ trong khu vực từ 30 cho đến 65 người, và những phu thợ sẽ được gia tăng lớn từ 90 cho đến 900 người. Trong khi các công trình khảo cổ học đang được tiến hành, khu vực sẽ được 1.600 binh sĩ giữ an ninh. Chi phí khai quật cho dự án này được ước tính là gần 28 triệu, và được tài trợ một phần bởi Ministry of Mines (bộ hầm mỏ).

Một số những phát hiện quan trọng nhất đã được chuyển giao cho Bảo tàng viện Quốc Gia ở thủ đô Kabul. Thật không may, các cơ sở của viện bảo tàng này thường không đủ để tàng trữ một cách thích hợp các bảo vật có giá trị. Để hưởng ứng, chính phủ đã công bố kế hoạch xây dựng một viện bảo tàng mới chỉ cách 7 km từ khu vực, nằm trong tỉnh Logar. Cả hai, chính phủ và các nhà khoa học tham dự đều hy vọng các bảo vật quan trọng được di chuyển đến bảo tàng mới.

Thứ trưởng Sultan có một mối quan tâm cá nhân trong khu vực Mes Aynak. Trong năm 1976, ông làm việc trên một cuộc khảo sát ban đầu của khu vực này cùng với các nhà khảo cổ học Nga. Mặc dù không đủ thời gian cho việc khai quật cứu cấp này, Sultan vẫn là một người lạc quan, Ông nói với các phóng viên "Đúng vậy, chúng ta không có đủ thời gian. Chúng tôi có một thỏa thuận với bộ trưởng bộ hầm mỏ để bảo vệ các khảo cổ."