HÂN HOAN ÐÓN CHÀO CHƯ TÔN ÐỨC VÀ QUÝ PHẬT TỬ

Minh Hạnh biên soạn

Câu hỏi 235, ngày 29 tháng 1, 2004

TT Giác Ðẳng hỏi: Xin Sư Uyên Minh hoan hỷ chia sẻ y' kiến của Sư về trường hợp một sự nhất quán giữa lo`ng đại bi và đại trí, một cái nhi`n lấy chúng sanh làm đối tượng, một cái nhi`n của đại trí là nhi`n vạn pháp như huyễn, hai cái nhi`n đó làm sao có thể hợp nhất ở trong một tâm hồn của bậc thánh giải thoát được, khi mà các Ngài sống với cả hai quan niệm hầu như là hoàn toàn trái ngược với nhau như vậy. Xin thỉnh Sư Uyên Minh.

ÐÐ Uyên Minh trả lời: Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật, con đảnh lễ tất cả Chư Tăng Ni trong rơom và xin chào đại chúng. Theo chỗ suy tư riêng của con, thi` có lẽ một trong những nét đặc biệt nhất, chữ đặc biệt vẫn chưa đủ mà phải sài chữ độc đáo thi` đúng hơn của Ðạo Phật là chỗ gặp nhau ở chỗ bi và trí.

Vi` thời gian có hạn con chỉ xin tri`nh bày ngắn gọn thôi. Ở trong cái nhi`n của Ðạo Phật nói chung và cái suy tư của bậc thánh nói riêng, theo trong kinh điển thi` rõ ràng vạn pháp vốn chỉ tồn tại trong từng sát na một, qua hi`nh thức tiếp nối với nhau bằng sự tác động của vô số nhân duyên, và mỗi thứ như chúng ta vừa nghe quí vị tri`nh bày là : vạn pháp hữu vi như huyễn, như mộng, như bào ảnh. Thi` cái nhi`n trí tuệ này, hoàn toàn không có cái gi` là mâu thuẫn, đối lập lại với cái nhi`n hiếu sinh, hay cái đức từ bi của người tu hành cả.

Bởi vi` chúng ta suy cho cùng chính vi` thấy rõ được cái thọ mạng của muôn loài nó vốn mong manh, càng thấy nó mong manh thi` mi`nh càng có cơ hội đễ phát khởi cái bi tâm hơn. Bởi vi` chúng ta cũng thấy rằng đối với một người có nếp sống bi`nh tỉnh, thi` chúng ta sẽ thấy rằng, chúng ta càng phải thương yêu nhau nhiều hơn, khi mà cơ hội tương phùng tái ngộ giữa người và người, giữa chúng sanh và chúng sanh rất là hiếm hoi.

Chúng ta co`n nhớ một nhà thơ Thanh Tâm Tuyền có một câu nghe rất là thế tục, nhưng nó rất Phật Giáo đó là “Ôm em trong tay hôm nay mà nhớ em ngày sau”. Có nghĩa là chúng ta có nhau bây giờ đó, nhưng mai mốt đây, một phút sắp tới nữa đây chúng ta không co`n nhau nữa.

Như vậy thi` càng hiểu được vạn pháp là mong manh, thi` chúng ta phải trân quí sự tồn tại, sự tương phùng, sự tao ngộ, sự gần gủi, sự thân thiết với nhau hơn, cho dù đó là con ong cái kiến, một cành hoa, một cọng cỏ đi nữa thi` mỗi thứ nó tồn tại ở trên đời này nó chỉ là một nhân duyên, hoặc do một số nhân duyên tác động nào đó, rồi từ đó chúng ta chia tay nhau mà đi, và chúng ta cũng nhớ rằng tất cả giây phút trong cuộc đời này, đều là những giây phút sau cùng cả, cho dù hiện giờ Uyên Minh đang nói chuyện và tất cả đại chúng đương nghe, thi` đây rõ ràng là những câu nói sau cùng của Uyên Minh và những gi` quí vị đương nghe Uyên Minh là những lần lắng nghe sau cùng.

Tại sao nói như vậy, tại vi` hiện giờ tính theo giờ Florida Uyên Minh đang nói theo giờ Florida, bây giờ là 9:30 buổi sáng, mai này quí vị có nghe tiếng nói của Uyên Minh vào 9:30 sáng. 9:30 sáng đó là 9:30 sáng của ngày khác, một đêm khác, của một năm khác, của một tháng khác, của một kiếp sống khác, do đó chỉ có một lần chúng ta gặp ngay trong đời mà thôi.

Trong một bài thơ đạo Uyên Minh có viết một câu: "Nghe sanh tử đi qua từng hơi thở, một lần đi sẽ mãi mãi không về". Nếu đối với hành giả tu theo tứ niệm xứ thi` chúng ta thấm thía hơn bao giờ hết tâm niệm này, bất cứ hơi thở nào, dầu dài, ngắn, vào ra, thở bằng thiện tâm hay bằng ác y', thi` hơi thở đó chỉ một lần đi đến với chúng ta rồi nó qua mất không bao giờ trở lại nữa, cơ hội tương phùng trong đời này không co`n nữa.

Trong tự điển của Phật Giáo Nam Tông, trong tinh thần A Ty` Ðàm, không bao giờ có chữ tái ngộ. Mà nếu thấy rằng không bao giờ có tái ngộ, không bao giờ có sự tương phùng, thi` làm sao chúng ta lại không thương yêu nhau nhiều hơn. Mà yêu thương đó là cách gọi rất thế tục, co`n cách gọi của Phật học đó là lo`ng từ bi, đó là đức hiếu sinh. Cho nên càng hiểu cuộc đời là huyễn hóa, càng hiểu cuộc đời là khói sương, thi` chúng ta càng phải nuôi dưỡng, càng phải hàm dưỡng lo`ng hiếu sinh nhiều hơn nữa.

Vi` xưa nay chúng ta thường quen không nghĩ nhiều về người khác, bởi vi` chúng ta nghĩ về mi`nh quá nhiều, chúng ta co`n có một hoài vọng rất trẻ con, rất thơ ngây,về những cuộc tương phùng, những cuộc tái ngộ, nếu chúng ta biết rằng những chuyện tương phùng hay tái ngộ đó không có, thi` chúng ta phải thương nhau nhiều hơn.

Cho nên cái nhi`n bi và cái nhi`n bằng trí của Đạo Phật là hai cái nhi`n bổ sung cho nhau một cách rất mật thiết, rất cần thiết cho nên, theo chỗ con nghĩ, là chúng ta càng thấy được sự mong manh của kiếp người, thi` chúng ta càng có dịp thương nhau.

Thậm trí như Hoà Thượng Nhất Hạnh đã từng gợi y’ rằng, chuyện bảo vệ môi trường, bảo vệ môi sinh, bảo vệ từng ngọn cây lá cỏ trên trái đất này, ngoài chuyện lợi ích cho bản thân mi`nh, nó co`n là một đóng góp, một cách thể hiện tánh ti`nh của mi`nh đối với chúng sinh, đối với muôn loài và cũng là một cách thể hiện cho cái nhi`n đầy trí tuệ của Đạo Phật. Đó là chỗ nghĩ thiện cận của con, phần mà con có thể góp lời trong câu thảo luận này. Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật

Minh Hạnh biên soạn

Trở lại câu hỏi

Trở lại trang Pháp Đàm