HÂN HOAN ĐÓN CHÀO
Câu hỏi 214, ngày 26 tháng 12, 2003
TT Giác Đẳng
hỏi: kính
bạch TT Trí Siêu, TT có lời khuyên nào để
người Phật tử giữ được quân bi`nh
với niềm tin của mi`nh, nghĩa là an trú trong pháp, hoan
hỷ trong pháp, suy tư pháp, tâm tư thường niệm
tưởng pháp, nhưng người đó không rơi vào
thái độ cuồng tín, cuồng tín là một thái
độ cực đoan, một thái độ fanatic mà nó
đă tạo nên bao nhiêu cái phiền lụy cho nhân loại,
bởi vi` thái độ của những người tin vào
tôn giáo mà không có giữ được thái độ
cận nhân ti`nh thi` xin được thỉnh TT Trí Siêu.
TT Trí Siêu trả
lời: Nam
Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật, ở đây thưa quí
vị nếu chúng tôi có một lời góp y' trong vấn
đề này thi` chúng tôi sẽ khuyên các Phật tử, trong
việc chúng ta hoan hỷ an trú trong pháp, hành tri` theo pháp mà
chúng ta tránh được sự cực đoan, hay là tránh
được cuồng tín, thi` ở đây chúng tôi xin
gợi y' với quí vị ba điểm.
Thứ nhất khi người Phật
tử chúng ta gọi là sống theo pháp, thi` chúng ta phải
hiểu thế nào là sống theo pháp.
Điểm thứ hai là chúng ta phải
chuẩn bị cho mi`nh một trạng thái tâm ly', chúng ta
nhi`n cái sự vật ở đời với tâm ly tham và
nhàm chán, thật sự chúng ta không bị dính mắc, không
bị thần tượng một cái gi` đó, thậm trí
đối với Đức Phật, chúng ta cũng không
nên có sự dính mắc quá đáng, chúng ta không nên thần tượng
một cách quá đáng mà chúng ta không dùng trí tuệ để
chúng ta suy tư về đức tánh của Ngài.
Điểm thứ ba, khi người
Phật tử chúng ta thực hành theo pháp, chúng ta chỉ
nhắm đến mục đích giải thoát. Chúng ta biết rơ chính tự mi`nh
mới là vị cứu tinh của mi`nh, tự mi`nh mới
giúp mi`nh thoát khỏi cái sự khổ đau luân hồi này,
chúng ta không nương tựa bất cứ một tha lực
nào khác.
Thường thường một
người cuồng tín là một người họ
dựa vào một đối tượng siêu nhiên, và
đối tượng đó họ khất phục
một cách vô điều kiện, và với niềm tin
họ đặt nơi đối tượng đó,
họ tùy thuộc đối tượng đó, họ
không cần dùng trí để suy tư, và chính họ cũng
không biết gi` về thảm trạng của cuộc
đời này, thực trạng của cuộc đời
này, chính vi` vậy cho nên họ mới rơi vào ti`nh trạng
gọi là cuồng tín.
Người Phật tử chúng ta thi`
khác, khi chúng ta hiểu về giáo pháp, chúng ta phải dùng trí
tuệ khách quan. Chúng ta tin
nơi Đức Phật, chúng ta cũng phải dùng trí
tuệ khách quan, chúng ta nhắm đến mục đích tu
tập, mục đích giải thoát là chúng ta cũng
phải dùng vào trí tuệ khách quan, có như vậy thi`
đời sống của chúng ta trong việc tu tập,
chúng ta mới thấy giá trị của giáo pháp, mà
đồng thời chúng ta có thể ngăn ngừa
được trạng thái cuồng tín.
Có ba khuynh hướng tu tập, tức
là một người nặng về đức tin,
người này nếu như không khéo tu tập, coi
chừng rơi vào ti`nh trạng cuồng tín, mặc dù có
khuynh hướng tinh tấn, họ cũng có thể đi
đến một sự tu tập, một sự thực
hành thái quá bất cập.
Co`n một người nặng về
trí tuệ nếu như họ không phối hợp với
niềm tin và tinh tấn, thi` như vậy chính họ
đă sanh khởi sự hoài nghi như tự họ
phản bác lại lời dạy của Đức
Phật, trong khi với trí tuệ của kẻ phàm phu,
họ càng suy xét, nhưng vi` họ không có niềm tin cho nên
họ không hiểu về giáo lư bằng sự thán phục,
do đó họ rơi vào ti`nh trạng hoài nghi.
Như vậy với ba khuynh
hướng tu tập này chúng ta phải thận trọng:
nếu mi`nh là một người nặng về
đức tin thi` chúng ta phải bổ khuyết về
đức tính chuyên cần tinh tấn, cố gắng
bất thối chuyển, nếu như chúng ta là
người nặng về đức tin thi` chúng ta
phải có trí tuệ, chúng ta mới có thể dàn xếp
được, mới có thể củng cố
được và chuyển hướng niềm tin của
chúng ta đi vào nẻo chánh, đó là thứ nhất.
Người nặng về tinh tấn,
trong sự tinh tấn tu tập, sự tinh tấn đó là
một sự cần thiết, nhưng vi` không có niềm
tin nơi đức Phật cho nên chúng ta có sự tinh
tấn nỗ lực quá đáng, cái gi` chúng ta cũng
thực hành, cái gi` chúng ta cũng đeo đuổi, cái gi`
chúng ta cũng thọ tri` mà chúng ta không có được
niềm tin vững chắc, không có được trí
tuệ để phân tích, thi` như vậy nó cũng
sẽ tai hại cho chúng ta.
Co`n nếu chúng ta nặng về trí
tuệ, thi` chúng ta phải bổ khuyết về niềm
tin và sự tinh tấn, trong trường hợp này mới
có thể giúp cho chúng ta có được sự tiến hóa,
để chúng ta có được sự an trú trong pháp, hoan
hỷ trong pháp mà chúng ta không bị ti`nh trạng gọi là
cuồng tín.
Ở đây một điều mà chúng
tôi cũng xin nhắc nhở với quí vị là đối
với thiện pháp, sự khéo tác y', là nhân, là duyên
để phát sanh lên thiện pháp, phát sanh lên chánh kiến,
và một người có thiện pháp, một người
với chánh kiến thi` người này sẽ không bao
giờ khởi lên cuồng tín được.
Bởi vi` cuồng tín ở đây nó có
khuynh hướng thiên về tà kiến, khi một
người có sự khéo tác y', là nhân, là duyên phát sanh lên chánh
kiến, thi` như vậy người này sẽ không
cuồng tín được. Do đó ở đây Phật
tử chúng ta cần biết rơ như vậy, cho nên sự
tu tập của chúng ta an trú trong pháp, chúng ta phải có
niềm tin an lập trên trí tuệ đối với chánh
pháp, phải biết rơ về đức Phật bằng
trí tuệ và chúng ta phải tự quyết định
sự giải thoát, sự tu tập của mi`nh mà chúng ta
không cầu cạnh một tha lực nào khác, đó là
điều chúng ta cần thiết để chúng ta vừa
an trú trong pháp, mà chúng ta cũng vừa tránh khỏi ti`nh
trạng gọi là cuồng tín.
Ở đây chúng tôi xin được
đóng góp một vài y' kiến trong câu thảo luận
này. Nam Mô Bổn Sư Thích Ca
Mâu Ni Phật.
TT Giác Đẳng: xin tri ân TT Trí Siêu, thưa
qúi vị chúng ta nghe TT Trí Siêu đề cập đến
sự việc một người tu tập phải tác y'
và suy nghĩ như thế nào.
Đặc biệt là phải có sự quân bi`nh của
các căn, như chúng ta thấy trong đạo Phật,
chúng ta nói đến tín, tấn, niệm, định,
huệ. Chúng ta nói đến
niềm tin thi` chúng ta cũng nói đến trí huệ,
rồi chúng ta cũng có sự tu tập, để chúng ta
có thể quân bi`nh được cái niềm tin của
mi`nh, chúng ta không có y cứ đơn thuần vào chỉ có
niềm tin ở chánh pháp mà thôi.
Minh Hạnh biên soạn
