HÂN HOAN ĐÓN CHÀO CHƯ TÔN ĐỨC VÀ QUÝ PHẬT TỬ

Minh Hạnh biên soạn

   

Ngày 28 tháng 11, 2003

 

 

Minh Hạnh hỏi (ngày 04 tháng 5, 2003 trong bài giảng của câu kệ 46)

 

 Kính bạch TT Giảng Sư con xin có một câu hỏi về bài giảng ngày hôm nay của Sư:  Nếu tu mà thấy chán tất cả các pháp, nhàm chán thế gian, và không thích thú khi làm những việc thiện.  Thi` thưa Sư như vậy nếu tu mà đi tới kết qủa như vậy thi` mới đúng là tu, riêng cảm nhận của con thi` con thấy như vậy có phải là yếm thế hay không, và nếu với tâm trạng như vậy, thi` nếu là con thi` con sẽ không làm gi` hết và con chỉ ngồi tự mi`nh để hành thiền và để tiến tới đạo quả giải thoát cho riêng mi`nh mà thôi,  đó là sự suy nghĩ của con như vậy.  Con kính mong Sư từ bi giảng giải rơ cho chúng con về sự nhàm chán trong tất cả các pháp.  Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

 

TT Trí Siêu giảng

 

Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. Một câu hỏi rất hay, một câu hỏi mà nếu như quí vị không nêu lên, thi` rất tiếc là vi` sẽ không có cơ hội để tri`nh bày cho quí vị nghe cái điểm này.

 

Bây giờ chúng ta đặt vấn đề là, người tu có phải là người yếm thế hay không, ở đây thưa quí vị, chữ yếm thế, yếm là chán, thế là thế gian hay là đời, yếm thế có nghĩa là chán đời, người tu có nên chán đời hay không, thật sự thưa quí vị, người tu là người nên chán đời.

 

Người ta thường dùng từ ghép với nhau là yếm thế bi quan, hễ mà yếm thế là nghĩ bi quan, nhưng mà thật sự thưa qúi vị không phải như vậy,  yếm thế không phải là bi quan, chưa hẳn là như vậy, bây giờ chúng ta có một trường hợp như thế này, một người mà họ từ trước đến nay đă sống vui chơi với bè bạn trong tửu lầu say sưa chè chén hay trong hy' viện đàn điếm chẳng hạn, cuộc sống trụy lạc vô thả như vậy khiến cho đời sống của họ phải mất danh dự , thi` sau một thời gian người đó y' thức được, và bắt đầu người đó cảm thấy nhàm chán trong những cuộc truy hoan, những cuộc vui chơi, vô bổ, vô ích như thế, và người đó bắt đầu cải thiện hoàn lương, bắt đầu năng tu tập để tạo dựng tài sản sự nghiệp, sống giữ mi`nh đàn hoàng đứng đắn.

Xin hỏi rằng người chán cuộc sống phóng túng buông lung hư hỏng như vậy, thi` người đó gọi là người bi quan được hay không ?. Ở đây thưa quí vị, không thể nói là người đó là người bi quan.  Bi quan là như thế nào ?, khi mà nhi`n thấy cuộc đời, họ chỉ nhi`n thấy trong ngơ cụt, họ ngao ngán cuộc đời, họ chán nản, họ không co`n biết phải làm cái gi` nữa, họ không thiết ăn, không thiết uống, họ không thiết đi, không thiết đứng, không thiết làm bất cứ việc gi` hết, chỉ ngồi ủ rủ ở đó, như vậy người đó mới thực sự là người bi quan, và thái độ bi quan này là không nên có đối với người Phật tử.

 

Nhưng trường hợp đối với người Phật tử yếm thế, có nghĩa là chúng ta chán cuộc đời, vi` thấy cuộc đời nó giả tạm qúa, tranh đấu với nhau để dành giựt từng miếng ăn, tranh đấu với nhau để dành giựt từng chỗ ngồi, từng địa vị, từng cái ghế ở trong xă hội, để cuối cùng nhắm mắt xuôi tay, trở lại không có cái gi` cả, hoàn tay trắng, thi` cuộc đời nó vinh nhục được mất như vậy, thi` thử hỏi đối với người trí khi nhi`n cuộc đời như vậy, họ có tham đắm được không ?. họ không có sự tham đâu.

 

Người Phật tử chúng ta tu tập thi` khi mà chúng ta quán thấy sự vô thường, khổ và vô ngă, đối với vạn pháp đó là sự sáng suốt, và khi mà chúng ta nhàm chán cuộc đời vậy, chúng ta tiến đến sự viễn ly, khổ tham sân si, thi` đây là một sự tích cực, nỗ lực của tinh thần chớ không phải là sự bi quan yếm thế như người đời họ suy nghĩ .

 

Thái độ giống nhau, nhưng tâm lư khác nhau, chúng ta phải hiểu hai chỗ đó, một người họ lên bàn ăn, họ nhi`n vật thực, vẻ mặt của họ thờ ơ, họ không thèm gắp món này, không thèm ăn món kia, và người thứ hai cũng vây, họ nhi`n lên bàn ăn với nhiều thức ăn thượng vị, họ nhi`n thấy như vậy họ cũng im lặng và họ không thiết tha với việc ăn. Hai người này chúng ta đừng nói rằng tâm trạng họ giống nhau, người này sở dĩ họ thấy nhiều thức ăn mà họ ngao ngán, họ không ăn, họ chán ăn là người đó bị bịnh, vi` bị bịnh tiêu hoá hay bịnh tỳ vị, bịnh đau bao tử, cho nên gặp những món ăn không thích hợp cho nên họ ngao ngán, họ chán ăn.

 

 C̣n người kia tại sao họ chán ăn?, tại sao họ không muốn ăn ?, chúng ta cần xét lại. có đôi khi người này đă no rồi, cho nên họ không muốn ăn nữa nó khác, người đă no rồi không muốn ăn nữa, hoặc là người này cảm thấy những thức ăn này, ở chỗ này nếu mà ăn quá nhiều thi` sẽ bị người ta cười, người ta nói mi`nh chết đói v.v...cho nên người này có thái độ dửng dưng, không thèm ăn, thi` đó là trạng thái khác nữa.

 

Cũng như trong cuộc đời này khi chúng sanh họ gặp hoàn cảnh khổ đau, họ không biết phải làm sao nữa, lúc ban đầu thi` họ lúng túng, sau đó họ quằng quại, họ than thở và họ không thiết tha gi` đến việc sống để làm việc hết, thi` người đó mới gọi là người bi quan, co`n đối với người Phật tử chúng ta khi đối với cuộc sống nó là như vậy, chúng ta không khởi lên sự tham muốn, không khởi lên sự ướt muốn để chúng ta dành giựt để tranh đấu với cuộc đời, thi` như vậy trạng thái đó là trạng thái chúng ta chối bỏ cuộc đời, vi` chúng ta thấy nó không đáng để chúng ta phải đắm nhiễm, thi` trong trường hợp đó là trạng thái tích cực, chúng ta phải hiểu hai trạng thái khác nhau.

 

Bây giờ chúng ta nói qua vấn đề khác, khi một người đă tu, thấy được cái ly' vô thường, khổ vô ngă, người đó họ không muốn làm phước nữa, họ không thiết tha làm thiện nữa, như vậy có nên chăng ?. Có nên ngồi lại chỉ để mà tu thiền thôi, để mà tu quán thôi. 

 

Thưa quí vị, ở đây có hai vấn đề, một là người đáng khen và một người đáng trách, hai thái độ lơ là với chuyện làm phước, có một thái độ đáng khen và một thái độ đáng trách. 

 

Một người khi mà họ đă vượt qua khỏi phận sự cần phải làm, việc nên làm đă làm, tức là chỉ cho vị ALaHán, lúc bấy giờ Ngài đă qua đến bờ bên kia rồi thi` lúc bấy giờ Ngài mới lên trên bờ, và ra đi bỏ chiếc bè lại sau lưng, không co`n đoái hoài đến chiếc bè đó nữa, thi` như vậy là hợp ly'.

 

Co`n một người đang đứng bờ bên này, đang gặp sự nguy hiểm, giặc nó rượt ở phía sau, thú nó đuổi ở phía sau , thú dữ đang rượt đuổi ở phía sau, mà trong khi đó thi` người này không cố tạo một chiếc bè, hoặc là đang ở trên bè, nhưng người đó lại tháo gởi chiếc bè đó, cho nó tan tác trôi theo gịng, người này không thiết tha ôm giữ chiếc bè để mà lội qua sông, thi` như vậy người này kết qủa là phải chết giữa gio`ng sông hay là chết bên bờ bên này do bị thú dữ nó ăn.

 

Chỉ khi nào chúng ta thành tựu tuệ giải thoát, chấm dứt được phiền năo, việc nên làm đă làm, không co`n sự tái sanh nữa thi` lúc bấy giờ chúng ta mới bỏ thiện pháp, co`n bây giờ khi mà chúng ta vẫn co`n là kẻ phàm phu, vẫn co`n chịu lăn trôi trong bể khổ trầm luân, bây giờ nếu chúng ta bỏ thiện pháp, thi` chúng ta sẽ không bao giờ thành tựu sự an vui cả, mà trái lại chúng ta sẽ chết, nhưng mà nói đúng ly' thi` chúng ta phải nói như thế này, làm sao ?, thiện pháp là cái gi`, tất cả những cái gi` thuộc về tâm thiện dục giới, tâm thiện sắc giới, tâm thiện vô sắc giới hay là tâm thiện xu thế đều là thiện pháp.

 

Nhưng ở đây, thường thường phàm phu chúng ta sử dụng tâm thiện dục giới, tâm thiện dục giới của chúng ta dùng để tu tập, dùng để bố thí, dùng để tri` giới, dùng để cung kính phục vụ thính pháp, tùy hỉ phước.  Bây giờ chúng ta dùng trí tuệ sáng suốt hàng ngày chúng ta ngồi lại để chúng ta tu thiền, đó cũng là một thiện pháp, một thiện nghiệp, đó cũng là một cơ hội để tạo phước báu, chứ Sư không có nói đó là không phải thiện pháp đâu, Sư không nói là quí vị nên bỏ phước báu, nếu khuyên quí vị bỏ phước báu đừng làm nữa, thi` Sư khuyên quí vị tu thiền để làm gi` ?.  tu thiền tức là để tạo phước báu, quí vị nên hiểu rằng phước ở đây có nhiều dạng, phước vật, phước đức, phước trí . Phước vật chất là phước phát sanh lên sự may mắn hanh thông trong đời sống, phước phát sanh lên sự sáng suốt thông minh, trí tuệ hiểu thấu đáo cái pháp gọi là phước trí .

 

  Ba phước, phước vật, phước đức, phước trí , quí vị muốn tạo phước nào cũng được, muốn có tài sản thi` quí vị nên bố thí, nên cúng dường, sự bố thí cúng dường để tạo phước vật chất, rồi muốn tạo phước đức thi` quí vị giữ ngũ giới hay là quí vị tu tâm tứ vô lượng, hoặc là hạnh phạm trú, rồi qúi vị muốn tạo phước trí để cho trí tuệ mi`nh ca`ng ngày càng sáng lên tỏ rơ được pháp vô thường khổ và vô ngă, để chúng ta đừng đắm nhiễm say mê với cuộc đời này, thi` chúng ta hăy tạo phước trí, tức là việc tu thiền của chúng ta, hay là chúng ta nghe pháp hoặc chúng ta thính pháp để tạo phước trí.

 

Thưa quí vị phước nào cũng là tạo phước cả, chúng ta tạo phước nào cũng tốt cả, đó là chúng ta chưa nói đến vấn đề hồi năy, Sư khuyên quí vị là việc tu tập của chúng ta là hăy gấp rút nhắm vào một tiêu nhắm vào mục đích cứu cánh phạm hạnh để giải thoát cái thân này chứ đừng có mà sanh về cơi người cơi trời đó là Sư phân ra hai loại phước, tức là phước hiệp thế và phước siêu thế. Phước mà hệ thuộc luân hồi, và phước dẫn đến xuất luân hồi, thi` hai loại phước đó khác nhau, một người Phật tử chúng ta, nếu như làm phước mà cứ để kết buột vào ṿng sanh tử luân hồi măi như vậy thi` nó không đáng.

 

Đức Phật dạy: "này chư Tỳ kheo, vị Tỳ kheo mà tu tập với mục đích mong rằng nhờ phạm hạnh này tôi được sanh vào cơi người, cơi trời chẳng hạn thi` vị Tỳ kheo này thực hành phạm hạnh,xem như phạm hạnh bị bể vụn, bị sức mẻ, bị tỳ vết, phạm hạnh đó không được viên măn, không được thanh tịnh hoàn toàn, mục đích của vị Tỳ kheo xuất gia tu tập phạm hạnh này không phải để sanh về cơi trời, cơi người mà vị đó cố gắng tạo những phước vật, phước đức, phước trí là để nhắm vào sự giải thoái trong tương lai, như vậy mới gọi là tạo phước.

 

Chúng ta phải hiểu như thế đó, loại phước liên quan luân hồi hay là hệ thuộc luân hồi, thi` phước đó chúng ta được tạo, co`n tạo phước để dẫn xuất luân hồi, hay không hệ thuộc luân hồi, thi` phước đó là phước dẫn đến quả vô lậu giải thoát thi` chúng ta nên, co`n phước để phát sanh quả hữu lậu thưa quí vị mệt lắm, đời sau chúng ta sanh ra để được làm vua, làm chúa làm quan hay được làm chư thiên, hoặc làm những cô gái đẹp, hoặc làm những anh chàng tài tử có danh tiếng, thi` thôi cuộc sống của anh ta cũng chẳng vui vẻ gi`, điều này hết sức là nguy hiểm, cho nên ở đây Sư muốn nhắc thêm quí vị điều này, chúng ta đừng có hiểu lầm, mà cần phải phân tích rơ ràng.

 

Ở đây chúng tôi cũng xin thành thật tri ân Phạm Thoại, Phạm Hoài và TT Du Lăm, những vị đă liên tục chat những tiếng pali và những chi pháp lên trên mạng, đây là một điều hết sức là tốt đẹp, và chính cái điểm này có nghĩa là khi chúng tôi tri`nh bày ở đây, được sự chứng minh của Chư Tăng và là những vị thiện trí thức đồng phạm hạnh chứng minh cho những điều mà chúng tôi giải thích cho quí vị Phật tử nghe, và mong rằng các Phật tử chúng ta hăy vững tâm ở đây chúng ta cũng phải làm phước, nhưng làm phước với mục đích giải thoát khỏi khổ sanh tử luân hồi thi` tốt hơn, chứ chúng ta làm phước để kết hợp luân hồi , hệ thuộc luân hồi thi` điều đó không tốt, đó là những điều chúng tôi muốn nhắc như vậy.  Đây là câu trả lời của chúng tôi.  Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.

Minh Hạnh biên soạn

   Trở Lại Trang "Câu Hỏi"

Trở Lại Trang Pháp Đàm