TT Thích Hoàng Pháp trả lời : Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật. Câu hỏi là Như Lai Thiền và Thiền Quán khác nhau như thế nào?. Thật ra cái từ Việt Nam của chúng ta nhiều khi hơi rắc rối, do đó tại sao có nhiều vị cũng hay than phiền là tôi hay quen dùng chữ Pali, vì nếu danh từ Phật học mà từ trong Tam Tạng Pali ra, rồi sau đó ta mới có căn cứ để giải thích được, còn nếu danh từ sau này chúng ta sáng tác thêm, hay là những vị dịch giả mỗi người một ý thì có thể hiểu lầm lẫn với nhau. Thí dụ như bây giờ có Phật tử hỏi Như Lai Thiền và Thiền Quán khác nhau như thế nào. Rồi cũng có người hỏi là Thiền Minh Sát và Thiền Quán khác nhau như thế nào, hoặc có người hỏi thiền Vipassana và thiền quán khác nhau như thế nào v.v...

Thật ra thì đó là những từ mà chúng ta có thể nói đó là đồng nghĩa, giả sử quí vị hỏi chúng tôi Như Lai thiền tiếng Pali là gì thì chúng tôi cũng xin thưa là không có, chúng tôi không tìm thấy Như Lai thiền trong kinh điển Pali, chúng tôi chỉ thấy có danh từ Vipassana, nhưng mà sở dĩ Như Lai thiền này có, theo tôi biết trước năm 1975 có một nhóm Pháp Hoa cư sĩ họ có dùng danh từ Như Lai thiền này để nói lên thiền của mình đúng với thiền của Đức Phật, của Đức Như Lai, rồi sau này cũng phương tiện đó Hoà Thượng Thích Minh Châu, viện trưởng viện đại học Vạn Hạnh cũng dùng từ này để chỉ cho thiền, phân biệt giữa Như Lai thiền và Tổ sư thiền. Thì thiền nào của Đức Phật nói được xem là Như Lai thiền, còn về thiền của các vị Tổ sau này sáng chế ra được gọi là Tổ Sư thiền. Như vậy Như Lai thiền đối với Tổ Sư thiền, còn vấn đề thiền quán đối với thiền chỉ, như vậy thiền chỉ và thiền quán cũng có thể hiểu theo Hoà Thượng Minh Châu thì nằm trong dạng Như Lai thiền, còn cái danh từ Vipassana hay Pali thiền Minh Sát của Ngài Hộ Tông dịch, còn chúng tôi dùng Chiếu Kiến Nghiệp Xứ từ chữ Vipassana dịch ra để sử dụng từ ngữ này. Đó là câu trả lời của chúng tôi cho câu hỏi này. Nam Mô Bổn Sư Thích Ca Mâu Ni Phật.