A Tỳ Đàm, Bài 15.III.2 Ngày 25 tháng 09 năm 2004

Chánh Hạnh chuyển biên & Cô Tu Nữ Diệu Tịnh hiệu đính

Bài 15

Nhóm Thuộc Tánh Bất Thiện

Sở hữu bất thiện là những sở hữu chỉ hợp với các tâm bất thiện, gồm có 14 sở hữu tâm, được chia làm năm nhóm:

III Sở hữu Sân phần
Tật (Issa)

TT Giác Đẳng: Hôm nay chúng ta bướcqua một thuộc tánh khác của sân phần. Đây là một trạng thái khi sanh khởi hiện diện với nhiều hình thức hoặc thô hoặc tế.Từ cấp độ lớn như là giữa dân tộc này với dân tộc khác cho đến phạm vi rất là cá nhân rất là thân thiết ngay cả những ngườI trong một gia đình, ngườI đồng sự của mình.Tất nhiên khi được liệt kê vào sân phần chúng ta có thể hiểu mang máng ở đâu đó là một trạng thái khổ một trạng thái khó chịu. Không sung sướng gì để nói đến ganh tỵ tật đố trong mỗI ngườI.Thế nhưng nó không phải đơn giản để chúng ta thấy rằng hễ khổ thì chúng ta có thể loại nó qua một bên được.Thực ra tìm hiểu thêm nhiều khía cạnh khác nhau về thuộc tánh này cho chúng ta những ánh sáng, những gợi ý rất đặc biệt về cuộc sống tâm lý của mỗi người. Ở trong nếp sống đó có thể nói rằng chúng ta phải thường xuyên đối diện và đương đầu với những thứ mà kẻ thù khô ng phải xa lạ ở bê n ngoài mà chính là ở bên trong mỗi chúng ta. Kính cung thỉnh TT Trí Siêu giảng dạy bài học.

TT Trí Siêu: Thuộc tánh thứ hai của sân phần là Tật tâm sở (TTS) . TTS là một thuộc tánh nằm trong nhóm sân phần là bởi vì nó có trạng thái cũng khó chịu nóng bức phiền toái,cho nên với những trạng thái đó nó phù hợp với đặc tánh của sân tâm sở, cho nên nó mới đi chung được .Ta hãy định nghĩa danh từ issa tức là tật hay nói cho đủ là tật đố , ở đây có nghĩa là ganh tỵ là ghen ghét.Danh từ issa bắt nguồn từ động từ căn là issu hay là động từ issati có nghĩa là ghen ghét còn chữ issa có nghĩa là sự ghen ghét được dịch là tật đố hay là sự đố kỵ . Đố kỵ với sự thành công của người khác,ganh tỵ với sự thạnh lợi của người khác.Khi nhìn thấy chúng sanh khác có sự hơn mình , được hơn mình thì lại có sự đố kỵ , ghen ghét, đó là đặc tánh của tật. Tuy nhiên tật còn mang một ý nghĩa là sự đố kỵ. Một người mặc dầu họ đã giàu có, nhưng khi thấy người khác được tiền bạc tài sản tuy không bằng họ nhưng cũng vẫn có sự đố kỵ, ghen tức. Ở trong cuộc sống này có rất nhiều trường hợp chúng sanh có sự đố kỵ ghen ghét,thấy người khác được tài sản hơn mình cũng đố kỵ, thấy người khác được sắc đẹp hơn mình cũng đố kỵ , tháy địa vị người khác cao hơn mình cũng ganh tỵ, thấy người khác có tình cảm nhiêù hơn được mọi người ưu ái hơn cũng ganh tỵ v.v Có nhiều trường hợp để sanh tâm ganh tỵ .

Ganh tỵ là một thái độ mà ở trong kinh điển thường dùng từ gọi là arati, có nghĩa là không vui, không bằng lòng, không hoan hỷ, bất lạc với sự thạnh lợi của người khác.Cho nên chữ arati chúng ta phải hiểu nghĩa như là đồng nghĩa với pháp ganh tỵ Ý nghĩa của TTS có bốn ý nghĩa. Trạng thái của TTS là ganh ghét với sự thạnh lợi của người khác) chữ Sampatti ở đây chỉ sự thành đạt gồm cả những tài sản vật chất và tinh thầnhay bất cứ một thứ nào khác.Phận sự của TTS là khiến các pháp đồng sanh không hoan hỷ với sự thạnh lợi của người khác chữ anabhirati nghĩa là không vui theo ,không thoả thích với sự thạnh lợi của người khác.Sự hiện bày là né tránh với sự thạnh lợi của người khác tức là không muốn chứng kiến,nhìn thấy sự thạnh lợi của người khác diễn ra chữ Vimukhata có nghĩa là vắng mặt.Khi một người khởi lên sự ganh tỵ có nghĩa là họ không muốn sự thạnh lợi đó diễn ra hay nói cách khác là họ không muốn nhìn thấy,khong muốn chứng kiến mukha trong trường hợp này được dùng như là chứng kiến.Như nói rằng Buddhappatmukhassa san’ghassa chúng con cúng dường đến Tăng có Phật chứng minh (chứng kiến ). Như vậy ở đây qua ba phần trên về trạng thái, về phận sự,về sự hiện bày hay là sự thành tựu của TTS cũng đủ cho chúng ta hiểu , còn nói về nhân cần thiết nghĩa là điều kiện để khởi lên tâm ganh tỵ đó Sampatti là có sự thạnh lợi của người khác.Trong cuộc sống của chúng ta có rất nhiều trường hợp mà ta cần phải hiểu rằng với một người không khéo tu tập, luôn luôn để tâm ghen ghét,ganh tỵ, tật đố với sự thạnh lợi của chúng sanh khác thì điều đó sẽ không đem lại sự tốt đẹp cho chính bản thân họ. Nếu ta là người khách quan biết rõ tính tình của những người chung quanh mình hay có tánh ganh tỵ tật đố ghen ghét thì chúng ta cần phải thận trọng, không nên tỏ ra mình là người thành đạt, có trí hơn họ , giàu có hơn họ,lúc nào cũng sống với sự thu thúc hay là giấu mặt để tránh bớt đi sự ganh tỵ của chúng sanh khác. Trong đời sống ,một người với lòng ganh tỵ họ có thể bất chấp thủ đoạn để giành lợi từ trên tay của mình hay là ăn không được họ phá cho hôi , trong trường hợp này chúng ta phải thận trọng để đừng bị đau khổ.

Trở lại với ý nghĩa của TTS là một trong bốn của sân tâm phần, có nghĩa là nó có thể đi chung với sân tâm sở phối hợp trong tâm sân.Tuy nhiên ở đây trong bốn loại này chúng ta cũng đối với tật đối với lận với hối mặc dù nó đi chung được với tâm sở sân nhưng trong sân tâm sở cũng đều có mặt tật, lận, hoặc hối là bởi vì tâm sân có nhiều dạng có nhiều cách mà chúng ta đã học. Có nhiều trường hợp chỉ sân bình thường hay sân trong một trường hợp khác thì lúc đó không có TTS phối hợp. Thí dụ như chúng ta đang bực bội hay chúng ta khởi lên sự thịnh nộ khi người khác xúc phạm đến mình hoặc là chúng ta khó chịu với sự đau đớn nhức nhối bệnh hoạn của mình thì ngay lúc đó chỉ có sân tâm sở phát sanh lên tương ưng với tâm sân mà thôi chứ không có tật lận hối . Tật lận hối chỉ có mặt khi nào có sự ganh tỵ với chúng sanh khác, hay là khởi lên tâm bỏn xẻn chấp thủ ích kỷ với tài sản của mình không muốn chia sớt cho chúng sanh khác như vậy mới có lận tâm sở. Hoặc là khi nào khó chịu về trạng thái ray rứt ăn năn thì mới có hối tâm sở phối hợp chung với sân tâm sở,

Lại nữa nặc dù Tật Lận hối đều nằm trong sân phần nhưng chúng ta đừng nghĩ rằng chúng có thể đi chung với nhau, Mỗi nột thứ nó có trạng thái ý nghĩa khác nhau . đối tượng khác nhau. Khi nào có sự ganh tỵ với chúng sanh thì lúc đó tật sanh khởi, ngay trong sat-na tâm sân mà có tật sanh khởi thì không có lận và hối. Mà hễ lúc nào tâm bực bội khó chịu vì chấp thủ tài sản không muốn chia xẻ thì tâm sân sanh khởi có lận nhưng không có tật và hối. Còn khi nào tâm bực bôị khó chịu vì ăn năn ray rứt hối hận một sự kiện gì đó thì lúc đó có hối sanh khởi cùng với sân tâm nhưng mà không có tật và lận.

Bây giờ ta lại nói qua vai trò của lận tâm sở issa ở trong nhóm pháp bất thiện mà ta gọi là akusalasangaha là bất thiện yếu hiệp hay là bất thiện tập yếu .Lận được tìm thấy chỉ trong một pháp mà thôi tức là lận triền macchariyasamyoga phápthằng thúc, tuy vậy chữ samyojana pháp triền hay pháp thằng thúc nếu trong ý nghĩa tạng kinh thân kiến hoài nghi giới cấm thủ dục ái và sân ái vô sắc ngã mạn phóng dật và vô minh thì trong đó không có lận thằng thúc hay không có lận triền . Nhưng nói mười tâm cetana theo Vi diệu pháp thì trong đó mới có lận triền ,lận tâm sở ở trong này. Theo trong vi diệu pháp thì samyojana ở đây có ái dục triền, ái hữu triền, phẩn uất triền ,mạn triền, giới cấm thủ triền, hoài nghi triền tật triền lận triền hối triền và vô minh triền. Pháp triền hay gọi là thằng thúc kiết sử thì trong tạng vi diệu pháp kể là như vậy còn trong tạng kinh thì có ái dục triền , ái sắc triền , ái vô sắc triền ,phẩn uất triền , mạn triền, kiến triền giới cấm thủ triền hòai nghi triền trạo cữ hay là phóng dật triền và vô minh triền. Nhóm bất thiện pháp này không có tật đố.Còn trong vi diệu pháp khi đề cập nhóm thằng thúc này thì có tật đố ganh tỵ .

Mặc dầu trong chín nhómakusalasangaha tức là bất thiện tập yếu thì trong đó TTS chỉ có vai trò ở trong pháp kiết sử hay là pháp triền mà thôi chứ còn tám thứ kia thì không có. Tuy vậy chúng ta đừng nghĩ rằng tật đố là một cá tính không có sự nguy hiểm. Trong Trung bộ kinh bài kinh Tiểu nghiệp phân biệt Đức Phật ngài dạy cho thanh niên Subhatodeyya về sự phân loại giữa chúng sanh trong đời này. Có người được giàu có có người bị nghèo khổ , có người sống lâu có người yểu thọ, có người ít bệnh có người nhiều bệnh, có người xinh đẹp có người thì xấu sắc , có người có địa vị cao có người ở địa vị thấp , có người sang kẻ hèn , người có trí người thì thiểu trí .Sỡ dĩ có sự phân biệt như vậy là chính do nghiệp Kamma.Ngiệp phân loại chúng sanh có ưu thắng và hạ liệt . Ở đây khi nói đến vấn đề mà người có quyền thế và người không có quyền thế ở trong cuộc sống này đều là do nơi ảnh hưởng bởi thường cận y duyên nghiệp lực quá khứ.

“ Này Subhatodeyya, những người nam nữ nào sống với tâm ganh tỵ ghen ghét đố kỵ với sự thạnh lợi của chúng sanh khác, không óc sự thích thú hoan hỷ trong sự thạnh lợi của chúng sanh khác.Do như vậy sau khi mạng chung sẽ sanh xuống địa ngục sau khi trở lại làm người sẽ là người không có quyền thế,còn ngược lại có những chúng sanh trong đời nàyluôn luôn có tâm hoan hỷ tuỳ hỷ với sự hạnh phúc thạnh lợi của chúng sanh khác, không có tâm đố kỵ do hạnh nghiệp tuỳ hy này sau khi qua đời trở lại làm người thì sẽ là người có quyền chức lớn “.

Thật ra thì không phải tự nhiên mà chúng sanh khởi lên lòng ganh tỵ rồi lại sanh xuống địa ngục .Sự ganh tỵ dó làm cho chúng sanh trước hết lả khởi lên sự ưu ám của tâm hồn bởi do thái độ bực bội khó chịu ganh ghét. Với tâm ưu ám như vậy thì sự tái sanh của người đó sẽ không được thuận lợi. Lại nữa một người có tâm ganh tỵ để rồi họ không thể đè nén kềm chế được sự bực tức ganh ghét chúng sanh mà họ đi đến những hành động thô tháo làm hại chúng sanh khác . Có những người vợ do có sự ghen tuông dẫn đến hành động tạt axit tình địch của họ, tạo nên đau khổ cho chúng sanh khác và họ phải chịu tù đày, đó là ác nghiệp mà họ đã tạo sau khi mạng chung sẽ sanh xuống địa ngục. Như ông ji`vaka trong quá khứ là vị trụ trì . một hôm có một vị thánh tăng đi đến ngụ.Vào buổi chiều khi có những thiện nam tín nữ lễ bái chư tăng thì lúc đó vị khách tăng đã thuyết pháp khích lệ cho các Phật tử , Phật tử cúng dường cho ngài rất nhiều lợi lộc khiến cho vị sư trụ trì ganh tỵ . Hôm sau Phật tử thỉnh hai vị đến nhà để bát cúng dường, vị trụ trì đã khởi lên ý nghĩ nếu để cho vị khách tăng được các Phật tử cúng dường các thực phẩm thượng vị thì vị này sẽ lưu trú ở đây lâu làm mất lợi ích của ta. Ông ta gỏ cửa nhẹ bằng cách búng ngón tay cho lấy lệ . Vị thánh Tăng biết được thái độ ganh tỵ của vị trụ trì , nếu nấn ná ở lại thì sẽ có tác hại lớn cho vị trụ trì, nên Ngài đã lặng lẽ bỏ đi khi trời còn sớm . Phật tử gửi vật thực cúng dường cho vị khách tăng , vị trụ trì đổ bỏ vật thực đó trên đường.Do ác nghiệp như vậy vị trụ trì khi qua đời sanh lại làm vị đạo sĩ sống rất cơ cực từ nhỏ tuy sanh trong gia đình khà giả ,không thích mặc y phục, chỉ ăn phẩn.Đời sống của chúng ta không gì đau khổ và nguy hiểm hơn là sự ganh tỵ .Hai ngươì ban chơi thân vớI nhau, chỉ cần một ngườI thành đạt hoặc là có được tình cảm vớI ngườI khác sẽ khiến cho ngườI bạn của mình khởI lên tâm ganh tỵ ngất là hai ngườI tranh giành vớI nhau cùng một bóng sắc. Trong đờI sống này giữa chúng sanh phàm phu, đừng nói rằng sự ganh tỵ tật đố không có, dầu ít dầu nhiều dầu cho lộ liễu hay chỉ thoáng qua thì tâm tư của chúng sanh vẫn có sự ganh tỵ. giữa hai ngườI khen ngợI ngườI này thì ngườI kia không thích.Khi nghe ngườI khác tán thán ngườI kia về tái sản hay tán thán về đức độ hoặc tán thán về đức độ thì tự nhiên mình nghe mình không thích. Đó là do thường cận y duyên tâm ganh tỵ đã quen nên bây giờ cảm thấy khó chịu , tuy rằng bên ngoài có những ngườI rầt tế nhị mặc dầu tâm hơi khó chịu một chút nhưng họ có thể đè nén để không tỏ ra thái độ ganh tỵ . Còn những ngườI không có sự khéo tác ý thì sự ganh tỵ phát sanh một cách mãnh liệt. Ở trên đờI này ngườI mà biết khen ngợI ngườI khác khó gặp do tâm ganh tỵ ghen ghét tạo nên sự bỏn xẻn lờI khen.Không bao giờ mình thích ngườI khác được khen, mình chỉ thích chính bản thân mình được ngườI khác tán thán khen ngợI mà thôi. Đó là cái bệnh của chúng sanh.

Bây giờ chúng ta nói đến một khía cạnh khác nữa, tức là làm sao chúng ta tu tập để dẹp bỏsự ganh tỵ. Đó là vấn đề có lợI ích, chúng ta cần tìm hiểu để có thể thực hiện được.

Trước hết là chúng ta phảI tự phản tỉnh.Ngài Moggallana khi dạy cho các vị tỳ kheo nghe về những cá tính của một vị tỳ kheo khó dạy, trong mườI sáu tính đó ngài có nêu lên một vấn đề là ngườI có tính tật đố ganh tỵ sẽ trở nên khó dạy và rát là nguy hiểm. Một vị tỳ kheo phảI tư lượng rằng khi mà ngườI khác có thái độ ganh tỵ tật đố, ta nhìn vào ta không thích thì chính ta đừng có bao giờ ganh tỵ ghen ghét các chúng sanh khác.Sau khi tư lượng và phản tỉnh chúng ta thấy rằng chúng ta có thái độ ganh tỵ ghen ghét ngườI khác thì chúng ta cần phảI tinh tấn đoạn trừ nó đi.Như vậy :

Pháp môn thứ nhật là mìn phảI biết tư lượng những gì mình không thích ngườI khác có thái độ nào thì mình cũng đừng sanh khởI những thái độ như vậy.

Pháp môn tu tập thứ hai là chúng ta phảI suy xét hậu quả của tánh ganh tỵ, chẳng hạn như chúng ta suy xét về nghiệp quả mà Đức Phật Ngài đã thuyết trong bài kinh Tiểu nghiệp phân biệt. Cúng ta sẽ thấy rằng trong đờI sống này tạI sao có những chúng sanh có uy quyềnchức phận trong khi đó có những chúng sanh cô thế và đi đến đâu họ cũng bị thiệt thòi thua sút ngườI talà bởI vì do hạnh nghiệp ganh tỵ trong quá khứ.Khi mà chúng ta suy xét đến chỗ đó chúng ta thấy rõ quả khổ đau do sự ganh tỵ chúng ta sẽ sợ hãi nhàm chán và quyết tâm dẹp bỏ tính ganh tỵ.

Pháp môn tu tập thứ ba là tu tập về hỷ vô lượng tâm gọI làappaman~n~a`mudita` hay là tu tập về phạm trú thứ. Đức Phật Ngài dạy rằng : này chư tỳ kheo,ai khéo tu tập về từ tâm giảI thoát thì ngườI đó sẽ dẹp bỏ sân hận.Ai khéo tu tập về bi tâm giảI thoát thì ngườI đó dẹp bỏ được tâm não hạI.Ai khéo tu tập về hỷ tâm giảI thoát thì ngườI đódẹp bỏ thái độ bất lạc. Chữ Bất lạc ở đâyArati đồng nghĩa vớI chữ issa tức là ganh tỵ là không vui thích vớI sự thạnh lợI của chúng sanh khác.Hay là gặp chúng sanh khác có sự thạnh lợI bằng mình hoặc hơn mình thì lúc bấy giờ chúng ta lạI không ưa, có nghĩa là bất lạc. Nói thêm cho đủ ai tu tập vớI tâm xả vô lượng ,xả phạm trú hoặc xả tâm giảI thoát thì ngườI này sẽ dẹp bỏ được thiên kiến, cố chấp. Đó là tóm tắt đoạn kinh mà Đức Phật Ngài dạy cho chúng ta những điều để mà chúng ta dẹp bỏ những cá tính xấu khi chúng ta tu tập tứ vô lượng tâm.Khi chúng ta tu tâp hỷ tâm giảI thoát thì chúng ta phảI hiểu chữ Hỷ Mudita`nó là đặc tính hay là một thuộc tính nằm trong thuộc tính tịnh hảo trong hai thuộc tính vô lượng phần.Thuộc tính này nó đốI trị lạI vớI thuộc tính thuộc về tật hay là ganh tỵ ghen ghét.Một ngườI như thế nào gọI là ngườI có tâm hỷ phạm trú.Chữ hỷ ở đây nó đồng nghĩa vói chữ tuỳ hỷ (Anumoda`na),Chữ hỷ ở đây không phảI là một cảm thọ hỷ somanassa mà hỷ ở đây (Mudita )có nghĩa là vừa lòng hay bằng lòng vớI sự thạnh lợI của chúng sanh khác nghĩa là không tránh mặt vớI sự thạnh lợI của chúng sanh khác.Thấy chúng sanh khác được khen ngợI, được địa vị hay được giàu sang được sự may mắn thì lúc bấy giờ một ngườI có tâm tuỳ hỷ biết vui thích theo bằng lòng vớI sự thạnh lợI của chúng sanh khác mà khôngcó sự ganh tỵ đố kỵ ghen tức. Đó là tu tập về hỷ tâm giảI thoát .

Tu tập về tâm hỷ giảI thoát,trước nhất chúng ta phảI làm sao tâm của chúng ta suy niệm để chúng ta thấy rõ sự nguy hiểm của sự ganh tỵ và thấy được sự lợI ích của trạng thái tuỳ hỷ.Như trong Thanh Tịnh Đạo chỉ cho chúng ta rất rõ, trước hết khởI lên ý niệm cho chính bản thân mình trước, mong cho tôi không bị mất đi sự thạnh lợI. Cứ tâm niệm như vậy rồI chúng ta mớI an trú tâm biến mãn cùng khắp vớI htế giớI bên trên bên dướI , đông tây nam bắc tất cả chúng sanh muôn loài nhất là những chúng sanh đang có sự hạnh phúc khởI lên tư tưởng rằng sabbe satta` sukhita` hontu mong cho tất cả chúng sanh được thành tựu lợI lạc.Luôn luơn chúng ta khởI lên ý niệm như thế. Cũng xin nói thêm rằng trong cách chúng ta tu tập về munita tức là hỷ,chúng ta lưu ý trạng thái ganh tỵ được xem như là sự đốI lập trực tiếp vớI tâm tuỳ hỷ tâm hỷ nhưng trạng thái vui ngoài đầu môi chót lưỡI là trạng thái đốI lập gián tiếp vớI tâm tuỳ hỷ.Khi mà chúng ta nịnh hót bợ đỡ ngườI khác, thấy ngườI khác đỗ đạt thành tài chúng ta nghĩ rằng sẽ cầu cạnh được, nhờ vả được cho nên chúng ta dùng không biết bao nhiêu lơì lẽ ngọt ngào để chúng ta tán thán ca tụng nhưngtrong thâm tâm chúng ta không hề bằng lòng vớI sự thạnh lợI của ngườI khác, chúng ta còn cầu mong lúc nào đó họ bị suy sụp, khánh kiệt. NgườI thực sự có tâm tuỳ hỷ như là ngườI mẹ thực sự tuỳ hỷ vớI sự thành đạt của con cái. Tâm tuỳ hỷ của ngườI mẹ thật là sâu rộng bao la đốI vớI con cái.Chúng ta phảI tu tập trạng thái đó vớI tất cả chúng sanh như vậy, không óc ngườI mẹ nào có tâm ghen ghét ganh tỵ vớI sự thạnh lợI của con mình dầu cho ngườI cha ngườI mẹ có dốt nát đi nữa nhưng mà thấy con mình học gỉoi thông minh hơn ngườI khác, đổ đạt thành tài thì tự nhiên cũng lấy đó làm hãnh diện và vui lây chứ không có sự ganh tỵ .Chúng ta cũng nên áp dụng thái độ này đốI vớI tất cả chúng sanh và khi đó chúng ta sẽ thấy tâm mình nhẹ nhàng cởI mở khi chúng ta có sự hoan hỷ tuỳ hỷ vớI chúng sanh khác.còn khi chúng ta khởI lên tâm ghen ghét ganh tỵ cớI chúng sanh khác thì chúng ta sẽ có trạng thái khó chịu ray rứt hết sức phiên muộnn,nóng nảy.NgườI có tâm tuỳ hỷ vui thích theo sự thạnh lợI của chúng sanh khác,tâm của ngườI đó sẽ trở nên bao la rộng lớn,thây thế giớI này tươi đẹp.ngườI có tâm ganh tỵ vớI chúng sanh khác lúc nào cũng không được an lạc.BởI thế khi ngườI Phật tử tu tập chúng ta phảI an trú vớI trạng thái tâm tuỳ hỷ, biết vui thích theo hạnh phúc của chúng sanh khác,bằng lòng vớI hạnh phúc của chúng sanh khác, chứ đừng có sự ganh tỵ tật đố.Theo ý nghĩa của a-tỳ-đàm cảm thọ đốI vớI tâm tuỳ hỷ, thuộc tánh này nó bao hàm cả hai cảm thọ là thọ hỷ và thọ xả chứ đưng nghỉ tuỳ hỷ là lúc nào tâm cũng thọ vui đốI vớI chúng sanh khác. Tâm thọ xả cũng được miễn là chúng ta bằng lòng chấp nhận đốI mặt vớI sự thạnh lợI của chúng sanh khác mà chúng ta không có tránh mặt, ghen tức bực bộI khó chịu , bất lạc.Sỡ dĩ chúng tôi nhắc thuộc tánh tuỳ hỷ ở đây là vì nó có chức năng đốI trị vớI tật tâm sở là sự ganh tỵ là sự bỏn xẻn.

Khi mà chúng ta học và hiểu đề tài này thì có nhiều lợI ích.

1/Chúng ta cần nhận định được đặc tính, cái trạng thái của tật đố tâm sở.

2/ Hiểu rõ sự nguy hạI do tâm ganh tỵ đem lạI giữa chúng sanh trong thế gian này

3/ Chúng ta phảI tu tập những pháp môn để có thể rèn luyện cho tâm của mình trở nên hoan hỷ vui thích và chấp nhận bằng lòng vớI sự hạnh phúc của chúng sanh khác .

Đó là ý nghĩa của bài học.