Ngày 16 tháng 07 năm 2004

Minh Hạnh biên soạn & Cô Tu Nữ Diệu Tịnh hiệu đính

Bài 13

Những Thuộc Tánh Tợ Tha

Thuộc Tánh Biến Hành

Những điểm chính

· Thuộc tánh tợ tha là gì?

· Thế nào là thuộc tánh biến hành

· Thuộc tánh xúc

· Thuộc tánh thọ

· Thuộc tánh tưởng

· Thuộc tánh tư

· Thuộc tánh định

· Thuộc tánh mạng quyền

· Thuộc tánh tác y'

13.1 Sở hữu tợ tha là những sở hữu không có đặc tính riêng biệt, chúng mang đặc tính của tâm mà chúng phối hợp; nếu hợp với tâm Thiện, thì đặc tính của chúng là Thiện; nếu hợp với tâm Bất Thiện, thì đặc tính của chúng là Bất thiện; nếu hợp với tâm Vô Ký, thì đặc tính của chúng là Vô Ký. Sở hữu tợ tha được chia ra làm hai loại:

ooOoo

TT Giác Đẳng: Kính tri ân TT Trí Siêu, chúng ta hãy đi vào thuộc tánh đầu tiên, thuộc tánh này là thuộc tánh về xúc hay tâm sở xúc. Bạch TT Trí Siêu trong định nghĩa của bài học này, bài học được Sư Trưởng viết ở tại đây, và cũng như ti`m thấy ở một số các bản định nghĩa, thi` mới đọc chúng ta cảm thấy dường như rất bi`nh thường, định nghĩa xúc là sự xúc chạm chủ thể với đối tượng, và sự xúc chạm này là sự xúc chạm giữa tâm với cảnh gọi là xúc. Căn, trần, cảnh, thức, gặp nhau thi` gọi là xúc, ví dụ hai bàn tay chạm nhau phát ra tiếng, hay hai bàn tay như căn và cảnh chỗ chạm nhau là xúc.

Bạch TT Trí Siêu mới nghe thi` với một người không đặc nặng về vấn đề ngôn từ, định nghĩa như vậy rất ổn, nhưng nếu chúng ta xét kỹ thi` chữ xúc là một cái sự kiện, và một sự kiện gặp gỡ giữa căn, cảnh và thức. Trong lúc đó, khi chúng ta quan niệm về thuộc tánh, tức một bộ phận nằm trong thức, một thành tố của tâm thức ở đây, và thành tố đó nó đóng vai tro` để làm thế nào cho tâm tiếp xúc với căn, với cảnh.

Bạch TT Trí Siêu nếu chúng ta định nghĩa tâm sở xúc, hay thuộc tánh xúc là sự gặp gỡ giữa căn cảnh và thức, thi` TT nghĩ rằng định nghĩa đó có ổn hay không, chúng ta có dùng được hay không hay chúng ta thay vi` nói đề cập đến xúc như là một sự kiện gặp gỡ, thi` chúng ta nói đến có một thành tố ở trong thức và thành tố đó đóng vai tro` như thế nào đó, để chúng ta định nghĩa được. Xin được thỉnh TT Trí Siêu hoan hỷ làm sáng tỏ điều này về tâm sở điều tiên là tâm sở xúc hay thuộc tánh xúc.

TT Trí Siêu: Kính thưa quí vị khi chúng ta nói đến xúc, ở đây quả thật có một vấn đề, khi TT Giác Đẳng gợi y’ chúng tôi cảm thấy như có một vấn đề, bởi vi` nếu như chúng ta định nghĩa xúc chạm giữa căn, cảnh và thức, thi` trong trường hợp đó chúng ta thấy rằng, căn ở đây chắc chắn thuộc về sắc pháp, co`n cảnh có thể là danh pháp, có thể là sắc pháp.

Nhưng riêng ở đây nó là một trong bốn thành phần danh uẩn, như vậy nếu như chúng ta định nghĩa xúc là sự đụng chạm giữa căn, cảnh, và thức, thi` trong trường hợp này chúng ta đã nói đến phận sự của xúc tâm sở, mà chúng ta kéo qua phần liên quan đến sắc pháp. Và cảnh đây là vấn đề mà theo chúng tôi thi` sài từ ngữ này định nghĩa riêng về xúc tâm sở, chúng ta định nghĩa theo cách đó có vẻ như không được ổn cho lắm.

Bởi vi` nếu danh từ gọi phassa hay phusana. , chúng ta dùng trong nghĩa thông thường, xúc là gi`. Thi` ở đây chúng ta mới có thể nói, bởi vi` xúc luôn luôn đi kèm với thọ, với tưởng, và các hành uẩn khác cũng như với thức, thi` tại sao những thứ khác chúng ta không đề cập đến, có liên quan về căn cảnh, mà chỉ có xúc là chúng ta nói riêng. Do đó theo chúng tôi thi` ở đây vẫn lấy tứ phương diện bốn khía cạnh của xúc tâm sở, chúng ta giải thích thi` chỉ có vấn đề , trạng thái của xúc tâm sở là một cơ phận của tâm, và cơ phận đó đóng vai tro` tiếp xúc với căn và cảnh.

TT Giác Đẳng: Thưa quí vị chúng ta có thể nói rằng, xúc giống như một thành tố, một cơ phận của tâm, và cơ phận đó đóng một vai tro` tiếp xúc với căn với cảnh. Chứ có lẽ chúng ta không thể định nghĩa xúc là sự gặp gỡ giữa căn và cảnh. Sự gặp gỡ giữa căn, cảnh, thức nó là một sự kiện nói lên sự gặp gỡ giữa ba thứ căn, cảnh, và thức.

Co`n ở đây chữ xúc này là một thành tố của tâm, chúng ta lấy một ví dụ trong một công ty lớn, có một bộ phận người ta gọi là public relation, chúng tôi không biết ở Việt Nam sau này gọi thế nào, nhưng người Trung Hoa gọi là công quan, công quan tức là những người lo vấn đề quan hệ công cộng, họ dịch từ chữ public relation mà ra. Thi` bộ phận này chính là bộ phận giúp cho công ty có thể tạo điều kiện để tiếp xúc qua lại với thế giới bên ngoài, theo một cái ti`nh tự hợp ti`nh hợp ly' công ty đưa ra. Thi` trong đơn vị tâm pháp cũng có một thành tố đóng vai tro` như vậy. Do đó TT Trí Siêu cũng đồng y' với chúng tôi, chữ xúc nên định nghĩa là một cơ phận của tâm, và cơ phận đó có vai tro` tiếp xúc đối với căn và cảnh, nó đóng vai tro` như vậy chứ không phải là một sự kiện xúc.

Minh Hạnh biên soạn & Cô Tu Nữ Diệu Tịnh hiệu đính